การแปรสภาพสมุนไพร - วิธีการปรุงยาตามหลักการปรุงยาแผนโบราณ

วิธีการปรุงยาตามหลักการปรุงยาแผนโบราณ มี 28 วิธี คือ

1. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงละเอียด ปั้นเป็นลูกกลอน
2. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงละเอียด ปั้นเม็ด หรือใช้ยาผง
3. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ต้มพอเดือด หรือเคี่ยวรินน้ำกิน
4. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงหยาบ แช่น้ำ หรือดองสุรากินแต่น้ำ
5. ยาสอ,แห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงหยาบ กัดด้วยหัวเหล้าและหยดลงในน้ำเติมน้ำกิน
6. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว เผาเป็นถ่าน ทำน้ำด่าง รินแต่น้ำกิน
7. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว สุม เผาหรือคั่วไฟ บดเป็นผงละเอียด ปั้นเม็ดหรือใช้ยาผง
8. ยาสด,แห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงหยาบ บรรจุภาชนะเอาไว้ดม
9. ยาสด,แห้ง ปรุงแล้ว กลั่นเอาไอ (น้ำเหงื่อ) เช่น กลั่นสุรา เอาน้ำเหงื่อกิน
10. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงละเอียดมาก ใช้เป่าจมูก และคอ เช่น ยานัตถุ์
11. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว มวนเป็นบุหรี่สูบ หรือสูดเอาควัน
12. ยาตากแห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นผงหยาบ เผาไฟหรือโยนบนถ่านไฟ ใช้ควันรม
13. ยาสด,แห้ง ปรุงแล้ว บดเป็นหงหยาบ หุงด้วยน้ำมัน เป็นยาน้ำมัน
14. ยาสด,แห้ง ปรุงแล้ว ต้ม ใช้น้ำยาอมบ้วนปาก
15. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ต้ม ใช้น้ำอาบ
16. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ต้ม ใช้น้ำแช่
17. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ตัม ใช้น้ำชะ
18. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ต้ม ใช้ไอรม
19. ยาสด,แห้ง ปรุงแล้ว ตำ ใช้เป็นยาสุมหรือพอก
20. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ใช้เป็นยาทา
21. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ทำเป็นลูกประคบ
22. ยาสด,แห้ง ปรุงแล้ว ใช้เหน็บทวารหนัก
23. ยาสด, แห้ง ปรุงแล้ว ใช้สวนทวารหนัก
24. ยาผสมแล้ว ใช้เป็นยาพอก
25. ยาผสมแล้ว ทำเป็นยากวน หรือยาขี้ผึ้งปิดแผล
26. ยาผสมแล้ว ทำเป็นยาแคปซูล
27. ยาผสมแล้ว ทำเป็นยาตอกเม็ด
28. ยาผสมแล้ว ทำเป็นยาเคลือบเม็ด