คำศัพท์ภาษาไทย ขึ้นต้นด้วย พ

พ
พยัญชนะตัวที่ ๓๐ เป็นพวกอักษรตํ่า ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กบในคําที่มาจากบาลีและสันสกฤต เช่น ภพ ภาพ สรรพ ผลลัพธ์.

พก ๑
น. ริมผ้านุ่งที่ดึงรวบขึ้นมาไขว้ไว้ที่บริเวณสะดือ มีลักษณะคล้ายถุงเล็ก ๆ เรียกว่า ชายพก ใส่เงินหรือหมากเป็นต้น; แผ่นดิน. ก. เอาเก็บหรือซ่อนไว้ในพกหรือในสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นเช่น พกมีด พกนาฬิกา, เรียกสิ่งที่นำติดตัวไปในลักษณเช่นนั้น เช่นมีดพก ปืนพก นาฬิกาพก; พัง, ทําลาย, เช่น ดุจพสุธาพังดังพสุธาพก.(ม. ร่ายยาว มหาราช); ผก, หก, ตก; (กลอน) วก เช่น ภายหลังมาจึงพราหมณ์ชูชก พกมาทวงทอง. (ม. คําหลวง ชูชก).

พกนุ่น
(สํา) ว. ใจเบา, ใช้เข้าคู่กับคำ พกหิน ในสำนวนว่า พกหินดีกว่าพกนุ่น.

พกพ่าย
ว. แตก ทําลาย.

พกลม
ว. มีแต่ลม คือ เหลวไหล, พูดจาไม่จริง, ใช้เข้าคู่กับคําโกหก เป็นโกหกพกลม.

พกหิน
(สํา) ว. ใจหนักแน่น, ใช้เข้าคู่กับคำ พกนุ่น ในสำนวนว่า พกหินดีกว่าพกนุ่น.

พก ๒
[พะกะ] (แบบ) น. นกยาง. (ป.).

พกจร
น. ประพฤติอย่างนกยาง คือ คนหน้าซื่อใจคดหรือหน้าเนื้อใจเสือ. (ส.).

พกา
(กลอน) น. นกยาง.

พกา
ดู พก ๒.

พกุระ
(แบบ) น. เขาสัตว์สําหรับเป่า. (ส.).

พกุล
[กุน] (แบบ) น. ต้นพิกุล. (ส.).

พง ๑
น. ดงหญ้าหรือดงไม้ที่เป็นหมู่ ๆ หรือที่รก ๆ เช่น ป่าดงพงพีรกเป็นพง.

พงพี
น. ป่าดง.

พง ๒
ดู แขม ๑ และ เลา ๑.

พงศ, พงศ์
[พงสะ, พง] น. เชื้อสาย, เทือกเถา, เหล่ากอ, สกุล. (ส.; ป. วํส).

พงศ, พงศ์
[พงสะ, พง] น. เชื้อสาย, เทือกเถา, เหล่ากอ, สกุล. (ส.; ป. วํส).

พงศกร
[สะกอน] น. ผู้ตั้งวงศ์, บรรพบุรุษ. (ส.).

พงศธร
[สะทอน] น. ผู้ดํารงวงศ์สกุล, ผู้สืบสกุล. (ส.).

พงศ์พันธุ์
น. พวกพ้องที่เนื่องมาแต่วงศ์. (ส.).

พงศา
(กลอน) น. ผู้มีชาติสกุล.

พงศาวดาร
[วะดาน] น. เรื่องราวของเหตุการณ์เกี่ยวกับประเทศชาติหรือพระมหากษัตริย์ผู้เป็นประมุขของประเทศชาตินั้น เช่น พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา พงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์.

พงศาวลี
[วะลี] น. แผนลําดับเครือญาติ. (ส.).

พงศา
ดู พงศ, พงศ์.

พงศาวดาร
ดู พงศ, พงศ์.

พงศาวลี
ดู พงศ, พงศ์.

พจน, พจน์ ๑
[พดจะนะ, พด] น. คําพูด, ถ้อยคํา. (ป. วจน).

พจน, พจน์ ๑
[พดจะนะ, พด] น. คําพูด, ถ้อยคํา. (ป. วจน).

พจนา
[พดจะ] น. การเปล่งวาจา, การพูด; คําพูด. (ป.).

พจนานุกรม
[กฺรม] น. หนังสือว่าด้วยถ้อยคำในภาษาใดภาษาหนึ่งเรียงตามลำดับตัวอักษร โดยทั่ว ๆ ไปจะบอกความหมายและที่มาของคำเป็นต้นด้วย.

พจนารถ
[พดจะนาด] น. เนื้อความของคําพูด. (ส.).

พจน์ ๒
(คณิต) น. สัญลักษณ์ที่แทนจํานวนจริงหรือจํานวนเชิงซ้อน ซึ่งจะเป็นจํานวนเดียวหรือหลายจํานวนคูณหรือหารกันก็ได้. (อ. term).

พจนา
ดู พจน, พจน์ ๑.

พจนานุกรม
ดู พจน, พจน์ ๑.

พจนารถ
ดู พจน, พจน์ ๑.

พจนีย์
[พดจะนี] ว. ควรว่ากล่าว. น. คําติเตียน. (ส.).

พจมาน
[พดจะมาน] น. คําพูด.

พจี
[พะจี] น. คําพูด, ถ้อยคํา. (ป. วจี).

พชระ
[พดชะระ] (กลอน) น. เพชร. (ส. วชฺร; ป. วชิร).

พญา
[พะยา] (โบ) น. เจ้าแผ่นดิน เช่น พญาลิไทย; ผู้เป็นใหญ่, ผู้เป็นหัวหน้า, (มักใช้นําหน้านามอื่น) เช่น พญานาค พญาหงส์.

พญาเดิน
น. ชื่อเพลงปี่พาทย์.

พญาไทย
(โบ) น. ชื่อพระราชาคณะผู้ใหญ่.

พญาแปแล
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.

พญาพยาต
(โบ) น. พญาปราชญ์, จอมปราชญ์.

พญาโศก
น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่งในจําพวกเพลงโศก.

พญากาสัก
ดู กาสัก ๒.

พญาขามป้อม, พญามะขามป้อม
น. (๑) ชื่อไม้ต้นชนิด Cephalotaxus griffithii Hook.f. ในวงศ์Cephalotaxaceae. (๒) ชื่อไม้ต้นชนิด Podocarpus imbricatusBlume ในวงศ์ Podocarpaceae.

พญาขามป้อม, พญามะขามป้อม
น. (๑) ชื่อไม้ต้นชนิด Cephalotaxus griffithii Hook.f. ในวงศ์Cephalotaxaceae. (๒) ชื่อไม้ต้นชนิด Podocarpus imbricatusBlume ในวงศ์ Podocarpaceae.

พญาฉัททันต์
น. ชื่อกล้วยไม้อิงอาศัยชนิด Vandopsis gigantea (Lindl.) Pfitz.ในวงศ์ Orchidaceae ดอกสีเหลืองประนํ้าตาล.

พญาช้างเผือก
ดู กําลังช้างเผือก.

พญาณ
[พะยาน] (โบ) น. พยาน.

พญาดาบหัก
ดู ราชดัด.

พญาปากกว้าง
น. ชื่อนกในวงศ์ Eurylaimidae ลําตัวอ้วนป้อม ปากใหญ่ หัวโตอาศัยอยู่ตามป่าทึบ กินแมลง สัตว์เล็ก ๆ และผลไม้ มีหลายชนิดเช่น พญาปากกว้างสีดํา (Corydon sumatranus) พญาปากกว้างท้องแดง (Cymbirhynchus macrorhynchos) พญาปากกว้างหางยาว (Psarisomus dalhousiae).

พญาไฟ
น. ชื่อนกขนาดเล็กในวงศ์ Campephagidae มีเสียงร้องไพเราะและสีสันสวยงาม ตัวผู้สีแดง ตัวเมียสีเหลือง บางชนิดเป็นสีเทาทั้งตัวผู้และตัวเมีย รวมกันอยู่เป็นฝูงตามยอดไม้ มีหลายชนิด เช่น พญาไฟสีกุหลาบ (Pericrocotusroseus) พญาไฟเล็กคอเทา (P. cinnamomeus)พญาไฟใหญ่ (P. flammeus) พญาไฟสีเทา (P. divaricatus).

พญามือเหล็ก
น. ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้น ๒ ชนิดในสกุล Strychnos วงศ์ Strychnaceaeคือ ชนิด S. ignatii Berg และชนิด S. lucida R. Br. เมล็ดมีพิษใช้ทํายาได้.

พญามุตติ
น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Grangea maderaspatana Poir. ในวงศ์Compositae ใช้ทํายาได้. (พยาธิมุตติ).

พญามูมิน
น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Crotalaria calycina Schrank ในวงศ์ Leguminosae.

พญาไม้
น. ชื่อไม้ต้นชนิด Podocarpus wallichianus Presl ในวงศ์Podocarpaceae ดอกสีเหลือง ฝักเล็ก.

พญายา
ดู กระแจะ ๒.

พญารากดำ
น. ชื่อไม้ต้นชนิด Diospyros variegata Kurz ในวงศ์ Ebenaceaeใช้ทํายาได้, ดําดง หรือ ฝีหมอบ ก็เรียก.

พญารากเดียว
ดู ไม้เท้ายายม่อม.

พญาไร้ใบ
น. ชื่อไม้ต้นชนิด Euphorbia tirucalli L. ในวงศ์ Euphorbiaceaeใบเล็กมาก และมักทิ้งใบ ยางมีพิษ ใช้ทํายาได้.

พญาลอ
น. ชื่อนกชนิด Lophura diardi ในวงศ์ Phasianidae ตัวผู้สีเทา ตะโพกสีแดงสด ขนหางยาวสีดําเหลือบเขียว ตัวเมียสีนํ้าตาล มีลายขวางสีดํานกชนิดนี้ถือเป็นแบบฉบับของนกไก่ฟ้าในประเทศไทยมีชื่อสามัญว่าSiamese Fireback Pheasant, ไก่ฟ้าพญาลอ ก็เรียก.

พญาสัตบรรณ
ดู ตีนเป็ด.

พณิช
[พะนิด] น. ผู้ค้าขาย, พ่อค้า. (ป., ส. วาณิช).

พณิชย์
[พะ] น. การค้าขาย. (ส. วณิชฺยา, วาณิชฺย; ป. วาณิชฺช).

พด
ว. คด, งอ, ขด.

พดกริช
น. คดกริช.

พดด้วง
น. เรียกเงินตราโบราณรูปขดกลมคล้ายตัวด้วง.

พธู
[พะ] น. เจ้าสาว; เมีย; ผู้หญิง. (ส., ป. วธู).

พน, พน
[พน, พะนะ] น. ป่า, พง, ดง. (ป., ส. วน).

พน, พน
[พน, พะนะ] น. ป่า, พง, ดง. (ป., ส. วน).

พนขัณฑ์
[พะนะ] น. ทิวไม้, แนวป่า, ราวป่า, ราวไพร. (ส.วนขณฺฑ;ป. วนสณฺฑ).

พนโคจร
[พะนะโคจอน] น. ชาวป่า, พรานป่า. (ส. วนโคจร).

พนจร, พนจรก
[พะนะจอน, พะนะจะรก] น. ชาวป่า, พรานป่า. (ป., ส. วนจร,วนจรก).

พนจร, พนจรก
[พะนะจอน, พะนะจะรก] น. ชาวป่า, พรานป่า. (ป., ส. วนจร,วนจรก).

พนชีวี
[พะนะ] น. ชาวป่า. (ส. วนชีวินฺ).

พนธารา
[พะนะ] น. แถวต้นไม้ (เช่นตาม ๒ ข้างถนนหลวง). (ส. วนธารา).

พนวาสี
[พะนะ] น. ผู้อยู่ป่า, ฤษี. ว. ซึ่งอยู่ในป่า. (ป., ส. วนวาสี).

พนสณฑ์
[พะนะ] น. พนขัณฑ์. (ป. วนสณฺฑ; ส. วนขณฺฑ, วนสณฺฑ).

พนันดร, พนานดร
[พะนันดอน, ดอน] น. ระหว่างป่า, กลางป่า, ภายในป่า.(ป., ส. วนนฺตร).

พนันดร, พนานดร
[พะนันดอน, ดอน] น. ระหว่างป่า, กลางป่า, ภายในป่า.(ป., ส. วนนฺตร).

พนาดร, พนาดอน
น. ป่าสูง, ใช้ว่า วนาดร หรือ วนาดอน ก็มี.

พนาดร, พนาดอน
น. ป่าสูง, ใช้ว่า วนาดร หรือ วนาดอน ก็มี.

พนาธวา
[พะนาทะวา] น. ทางป่า.

พนาราม
น. ป่าอันรื่นรมย์. (ป., ส. วน + อาราม).

พนาลัย
น. การอยู่ป่า, ที่อยู่ในป่า. (ส. วนาลย).

พนาลี
น. แนวป่า. (ส. วนาลี).

พนาวา
(กลอน) น. ป่า.

พนาวาส
น. ที่อยู่ในป่า. (ป. วนาวาส).

พนาเวศ
น. ป่า.

พนาศรม
[พะนาสม] น. อาศรมในป่า. (ส. วนาศฺรม).

พนาศรัย
น. ผู้อยู่ป่า. (ส. วนาศฺรย).

พนาสณฑ์, พนาสัณฑ์
น. ราวป่า, แนวป่า, ทิวไม้, ป่าสูง, ป่าดง, วนาสณฑ์ หรือวนาสัณฑ์ ก็ว่า.

พนาสณฑ์, พนาสัณฑ์
น. ราวป่า, แนวป่า, ทิวไม้, ป่าสูง, ป่าดง, วนาสณฑ์ หรือวนาสัณฑ์ ก็ว่า.

พเนจร
น. ผู้เที่ยวป่า, พรานป่า; โดยปริยายหมายความว่า ร่อนเร่ไป,เที่ยวไปโดยไร้จุดหมาย. (ป., ส. วเนจร).

พ่น
ก. ห่อปากเป่าให้สิ่งใดสิ่งหนึ่งในปากออกมาเป็นฝอยเป็นต้น,ที่อาการมีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น พ่นไฟ พ่นสี, (ปาก)พูดมาก เช่น รีบ ๆ เข้าเถอะ อย่ามัวพ่นอยู่เลย.

พ้น
ก. อาการที่ผ่านหรือหลุดเป็นต้นออกไปอยู่นอกเขตหรือเลยที่กำหนดไว้ เช่นพ้นอันตราย พ้นกิเลส พ้นทุกข์ พ้นเกณฑ์ พ้นตัว พ้นบ้าน. ว. นอกเขตออกไป เช่นข้ามพ้น บินพ้น ผ่านพ้น หลุดพ้น.

พ้นวิสัย
ว. เกินความสามารถ, ที่ไม่อาจเป็นไปได้หรือไม่สามารถจะกระทําได้.

พนม
น. ภูเขา. (ข.); ลักษณะของสิ่งที่เป็นพุ่มยอดแหลมอย่างดอกบัวตูม. ก. ทําให้มีรูปอย่างดอกบัวตูม เช่น พนมมือ.

พนมเพลิง
น. กองเพลิงเผาศพ.

พนมมือ
ก. กระพุ่มมือ, ประนมมือ ก็ว่า.

พนมศก
น. เลขปีรัชกาลที่เขียนบนหลังศก.

พนมศพ
น. การทําศพหรือการแต่งศพที่เป็นงานใหญ่.

พนมสวรรค์
ดู นมสวรรค์.

พนอง ๑
[พะ] น. ป่า. (ข. พฺนง).

พนอง ๒
น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Shorea hypochra Hance ในวงศ์Dipterocarpaceae ยางใช้เป็นชันยาเรือและอื่น ๆ.

พนอม
[พะ] น. พนม, จอมเขาหรือที่มีพุ่มไม้, ใช้ พระนอม หรือ พระน้อมก็มี.

พนัก
น. เครื่องสําหรับพักสําหรับพิง เช่น พนักเก้าอี้.

พนักงาน
น. หน้าที่ เช่น เรื่องนี้เป็นพนักงานของฉัน; ผู้มีหน้าที่ปฏิบัติงานเช่น พนักงานรัฐวิสาหกิจ.

พนักงานเจ้าหน้าที่
(กฎ) น. บุคคลผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการตามที่กฎหมายกําหนด.

พนักงานสอบสวน
(กฎ) น. เจ้าพนักงานซึ่งกฎหมายให้มีอํานาจและหน้าที่ทําการสอบสวน.

พนักงานอัยการ
(กฎ) น. เจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่ฟ้องผู้ต้องหาต่อศาล ทั้งนี้จะเป็นข้าราชการในสำนักงานอัยการสูงสุด หรือเจ้าพนักงานอื่นผู้มีอำนาจเช่นนั้นก็ได้; ข้าราชการสังกัดสำนักงานอัยการสูงสุดผู้มีอำนาจและหน้าที่ในการดำเนินคดีหรือทำหน้าที่ในฐานะทนายแผ่นดิน, อัยการ ก็เรียก.

พนัง
น. ทํานบกั้นนํ้าอย่างใหญ่; เครื่องกั้นเครื่องกําบัง เช่น พนังม้าคือแผ่นหนังสำหรับปิดข้างม้าทั้ง ๒ ข้าง พนังที่นอน คือแผ่นผ้าที่เย็บปิดกั้นรอบข้างที่นอนหรือกั้นภายในที่นอนให้เป็นช่อง ๆเพื่อยัดนุ่นเป็นลูก ๆ พนังหมอน คือแผ่นผ้าที่เย็บปิดกั้นรอบหมอน.

พนัน
ก. เล่นเอาเงินหรือสิ่งอื่นโดยอาศัยความฉลาด ความชำนาญเล่ห์เหลี่ยม ไหวพริบและฝีมือ รวมทั้งโชคด้วย. น. การเล่นเช่นนั้นเรียกว่า การพนัน.

พนันขันต่อ
น. การพนันซึ่งได้เสียกันโดยวิธีต่อรอง.

พนันดร, พนานดร
ดู พน, พน.

พนันดร, พนานดร
ดู พน, พน.

พนัส, พนัส
[พะนัด, พะนัดสะ] น. ป่า, พง, ดง. (มาจาก พน แต่เพิ่มตัว ส เพื่อความสะดวกในการสนธิ). (ส. วนสฺ; ป. วน).

พนัส, พนัส
[พะนัด, พะนัดสะ] น. ป่า, พง, ดง. (มาจาก พน แต่เพิ่มตัว ส เพื่อความสะดวกในการสนธิ). (ส. วนสฺ; ป. วน).

พนัสดม
[พะนัดสะดม] น. ป่ามืด, ป่าทึบ.

พนัสบดี
[พะนัดสะบอดี] น. เจ้าป่า. (ส. วนสฺปติ หมายถึง ต้นโพ ต้นไทรและต้นมะเดื่อ; ป. วนปฺปติ).

พนา
น. ป่า, พง, ดง, (มาจาก พน เติมสระอา เช่น พนาดร = ป่าสูงพนาสณฑ์, พนาสัณฑ์ = แนวป่า, ราวป่า).

พนาด
น. เบาะสําหรับปูหลังช้างเพื่อออกป่า เช่น พรายพัสตร์พนาดพร้อมภูษา. (ยวนพ่าย), ใช้ว่า พระนาด ก็มี.

พนาดร, พนาดอน
ดู พน, พน.

พนาดร, พนาดอน
ดู พน, พน.

พนาธวา
ดู พน, พน.

พนาย
น. คําขุนนางผู้ใหญ่เรียกผู้ดีซึ่งอยู่ในบังคับตน.

พนาราม
ดู พน, พน.

พนาลัย
ดู พน, พน.

พนาลี
ดู พน, พน.

พนาวา
ดู พน, พน.

พนาวาส
ดู พน, พน.

พนาเวศ
ดู พน, พน.

พนาศรม
ดู พน, พน.

พนาศรัย
ดู พน, พน.

พนาสณฑ์, พนาสัณฑ์
ดู พน, พน.

พนาสณฑ์, พนาสัณฑ์
ดู พน, พน.

พนิด, พนิดา
น. วนิดา, หญิง, หญิงสาว. (ส. วนิตา).

พนิด, พนิดา
น. วนิดา, หญิง, หญิงสาว. (ส. วนิตา).

พนิต
ว. เป็นที่รัก, ที่ชอบพอ. (ส. วนิต).

พนียก
[พะนียก] น. วนิพก, คนขอทานโดยร้องเพลงขอ. (ส. วนียก).

พเนก
[พะเนก] น. หมอนสําหรับช้างหนุนนอน.

พเนจร
ดู พน, พน.

พบ
ก. เห็น (ใช้แก่อาการเห็นซึ่งต่อเนื่องกับกิริยาอื่น เช่น ขุดพบ ค้นพบไปพบ หาพบ), ปะ, ประสบ, เจอะ, เจอ, เช่น พบเพื่อน พบอุปสรรค.

พบปะ
ก. พบด้วยความสนิทสนมคุ้นเคย.

พบพาน
ก. ปะกัน, เจอกัน, มักใช้ในความปฏิเสธ เช่น ไม่ประสบพบพาน.

พบไม้งามเมื่อขวานบิ่น
(สํา) ก. พบหญิงสาวที่ต้องใจเมื่อแก่, ใช้ว่า พบไม้งามเมื่อยามขวานบิ่น ก็มี.

พบู ๑
(กลอน) น. กาย, ตัว. (ป., ส. วปุ).

พบู ๒
(กลอน) น. หน้า; ดอกไม้ เช่น พบูบานประสานสี. ว. งาม; ขาว, ด่อน.

พม่า ๑
[พะม่า] น. ชื่อประเทศและชนชาติหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกและตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศไทย.

พม่า ๒
[พะม่า] น. ชื่อเพลงไทยจําพวกหนึ่ง มีชื่อขึ้นต้นด้วยคําว่า พม่า เช่นพม่ากล่อม พม่าเห่ พม่ากําชับ พม่าห้าท่อน.

พม่าแทงกบ
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.

พม่ารำขวาน
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.

พยชน์
[พะยด] น. พัด. (ส. วฺยชน).

พยชะ
[พะยดชะ] ก. ขับ, ขี่; พัด. (ส. วฺยช).

พยติเรก
[พะยะติเหฺรก] ว. แปลกออกไป; ในไวยากรณ์ใช้เป็นชื่อประโยคใหญ่ที่แสดงเนื้อความแย้งกัน; ชื่อนิบาตในภาษาบาลีพวกหนึ่ง.(ป., ส. วฺยติเรก).

พยนต์
[พะยน] น. สิ่งที่ผู้ทรงวิทยาคมปลุกเสกให้มีชีวิตขึ้น เช่น หุ่นพยนต์.(ป. วยนฺต; ส. วฺยนฺต).

พยศ
[พะยด] ก. แสดงอาการดื้อหรือถือตัวไม่ยอมทําตาม.

พยัก
[พะยัก] ก. อาการที่ก้มหน้าลงเล็กน้อยแล้วเงยหน้าขึ้นโดยเร็วเป็นการแสดงความรับรู้เรียกว่า พยักหน้า.

พยักพเยิด
[พะเยิด] ก. แสดงกิริยาหน้าตาพลอยรับรู้เห็นกับเขาด้วย, ไม่แสดงอาการให้ชัดเจนเป็นแต่พยักหน้า หรือทําบุ้ยใบ้ไม้มือเพื่อให้รู้.

พยักยิ้ม
ก. แสดงกิริยาพยักพเยิดพร้อมทั้งยิ้มอยู่ในหน้าเป็นเชิงเย้ยหยัน.

พยัคฆ, พยัคฆ์
[พะยักคะ] น. เสือโคร่ง. (ป. พฺยคฺฆ, วฺยคฺฆ; ส. วฺยาฆฺร).

พยัคฆ, พยัคฆ์
[พะยักคะ] น. เสือโคร่ง. (ป. พฺยคฺฆ, วฺยคฺฆ; ส. วฺยาฆฺร).

พยัคฆา, พยัคฆิน, พยัคฆี
(กลอน) น. เสือโคร่ง.

พยัคฆา, พยัคฆิน, พยัคฆี
(กลอน) น. เสือโคร่ง.

พยัคฆา, พยัคฆิน, พยัคฆี
(กลอน) น. เสือโคร่ง.

พยัคฆินทร์, พยัคเฆนทร์
น. พญาเสือโคร่ง.

พยัคฆินทร์, พยัคเฆนทร์
น. พญาเสือโคร่ง.

พยัคฆา, พยัคฆิน, พยัคฆี
ดู พยัคฆ, พยัคฆ์.

พยัคฆา, พยัคฆิน, พยัคฆี
ดู พยัคฆ, พยัคฆ์.

พยัคฆา, พยัคฆิน, พยัคฆี
ดู พยัคฆ, พยัคฆ์.

พยัคฆินทร์, พยัคเฆนทร์
ดู พยัคฆ, พยัคฆ์.

พยัคฆินทร์, พยัคเฆนทร์
ดู พยัคฆ, พยัคฆ์.

พยัชน์
[พะยัด] น. พัด. (ส. วฺยชน).

พยัญชนะ
[พะยันชะนะ] น. เสียงพูดที่เปล่งออกมาโดยใช้อวัยวะส่วนต่าง ๆในปากและคอ เช่น เสียง ป โดยทั่วไปจะออกเสียงพยัญชนะร่วมกับเสียงสระ, เสียงพยัญชนะ ก็เรียก; ตัวอักษรที่ใช้แทนเสียงพยัญชนะเช่น ก ข, รูปพยัญชนะ ก็เรียก, ตัวหนังสือ เช่น แปลโดยพยัญชนะ;กับข้าวที่ไม่ใช่แกง, คู่กับ สูปะ ซึ่งหมายถึง แกง. (ป. พฺยญฺชน, วฺยญฺชน;ส. วฺยญฺชน); ลักษณะของร่างกาย.

พยัต
[พะยัด] น. ผู้เรียน, ผู้รู้. ว. ฉลาด, เฉียบแหลม. (ป. พฺยตฺต, วฺยตฺต;ส. วฺยกฺต).

พยับ
[พะยับ] ว. ครึ้ม, มืดมัว, (ใช้แก่อากาศ) เช่น พยับฟ้า พยับฝน พยับเมฆ.

พยับแดด
น. เงาแดด, แสงแดดกล้าที่ปรากฏในระยะไกลเป็นระยิบระยับลวงตา ทําให้เห็นเป็นนํ้าเป็นต้น.

พยับฝน
น. ครึ้มฝน.

พยับเมฆ ๑
น. เมฆฝนตั้งเค้า.

พยับหมอก ๑
น. หมอกมืดครึ้ม.

พยับเมฆ ๑
ดูใน พยับ.

พยับเมฆ ๒
น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Orthosiphon aristatus Miq. ในวงศ์ Labiataeดอกเล็กสีขาวอมม่วงอ่อน ออกเป็นช่อยาว เกสรเพศผู้ยาว ใบใช้ทํายาได้, หญ้าหนวดแมว ก็เรียก.

พยับหมอก ๑
ดูใน พยับ.

พยับหมอก ๒
น. ชื่อไม้พุ่มขนาดเล็กชนิด Plumbago auriculata Lam. ในวงศ์Plumbaginaceae ดอกเป็นช่อสีฟ้าอ่อน, เจตมูลเพลิงฝรั่ง ก็เรียก.

พยากรณ์
[พะยากอน] ก. ทํานายหรือคาดการณ์โดยอาศัยหลักวิชา. น. ชื่อคัมภีร์โหราศาสตร์ว่าด้วยการทํานาย. (ป., ส. วฺยากรณ).

พยาฆร์
[พะยาก] น. พยัคฆ์. (ส. วฺยาฆฺร; ป. พฺยคฺฆ).

พยางค์
[พะยาง] น. ส่วนของคำที่เปล่งออกมาครั้งหนึ่ง ๆ เช่น กะ มี ๑ พยางค์กระเป๋า มี ๒ พยางค์ พยากรณ์ มี ๓ พยางค์.

พยาธิ ๑
[พะยาทิ] น. ความเจ็บไข้ เช่น โรคาพยาธิ ชาติชราพยาธิ. (ป. พฺยาธิ,วฺยาธิ; ส. วฺยาธิ).

พยาธิ ๒
[พะยาด] น. ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังซึ่งอย่างน้อยในระยะหนึ่งของชีวิตจะเป็นปรสิตอยู่ในมนุษย์และสัตว์ ชนิดตัวแบน เช่น พยาธิใบไม้พยาธิตัวตืด ชนิดตัวกลมหรือหนอนพยาธิ เช่น พยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย พยาธิแส้ม้า.

พยาน
[พะยาน] น. หลักฐานเครื่องพิสูจน์ข้อเท็จจริง, ผู้ที่รู้เห็นเหตุการณ์หรือข้อเท็จจริงที่ใช้เป็นหลักฐานเครื่องพิสูจน์ได้; (กฎ) บุคคลซึ่งให้การในเรื่องหรือสิ่งที่ตนได้เห็นได้ยิน หรือได้รับรู้มาโดยวิธีอื่น.(อ. witness).

พยานบอกเล่า
(กฎ) น. พยานบุคคลซึ่งให้การโดยตนมิได้เห็น ได้ยิน หรือรู้เรื่องมาด้วยตนเอง แต่ได้ยินหรือได้ฟังจากผู้อื่น. (อ. hearsay evidence).

พยานบุคคล
(กฎ) ดู พยาน.

พยานวัตถุ
(กฎ) น. วัตถุที่อ้างเป็นพยานหลักฐาน. (อ. material evidence).

พยานหลักฐาน
(กฎ) น. บุคคล เอกสารหรือวัตถุที่ใช้ในการยืนยันหรือพิสูจน์ข้อเท็จจริง. (อ. evidence).

พยานเอกสาร
(กฎ) น. เอกสารที่อ้างเป็นพยานหลักฐาน. (อ. documentary evidence).

พยาบาท
[พะยาบาด] น. การผูกใจเจ็บคิดจะแก้แค้น, การคิดปองร้าย, ในคำว่าผูกพยาบาท. ก. ผูกใจเจ็บและอยากแก้แค้น, ปองร้าย, เช่น อย่าไปพยาบาทเขาเลย. (ป. พฺยาปาท, วฺยาปาท; ส. วฺยาปาท).

พยาบาล
[พะยาบาน] ก. ดูแลคนไข้, ปรนนิบัติคนไข้; (โบ) เอื้อเฟื้อเลี้ยงดู. น. ผู้ดูแลคนไข้.

พยาม, พยามะ
[พะยาม, พะยามะ] น. วา คือ ระยะวาหนึ่ง. (ป. พฺยาม, วฺยาม; ส. วฺยาม).

พยาม, พยามะ
[พะยาม, พะยามะ] น. วา คือ ระยะวาหนึ่ง. (ป. พฺยาม, วฺยาม; ส. วฺยาม).

พยายาม
[พะยา] ก. ทําโดยมานะบากบั่น. (ส. วฺยายาม; ป. วายาม).

พยาล, พยาล
[พะยาน, พะยาละ] น. สัตว์ที่กินเนื้อสัตว์. (ส. วฺยาล; ป. วาล, วาฬ).

พยาล, พยาล
[พะยาน, พะยาละ] น. สัตว์ที่กินเนื้อสัตว์. (ส. วฺยาล; ป. วาล, วาฬ).

พยาลมฤค
[พะยาละมะรึก] น. สัตว์ร้าย. (ส. วฺยาลมฺฤค; ป. วาฬมิค).

พยุ
[พะยุ] น. ลมแรง. (ข. พฺยุะ; ป., ส. วายุ).

พยุง
[พะยุง] ก. ประคองให้ทรงตัวอยู่, ประคองให้อยู่ในสภาพปรกติ,เช่น พยุงตัวลุกขึ้นพยุงตัวไม่ให้จมน้ำ, ระวังไม่ให้ล้มไม่ให้ซวนเซเป็นต้น เช่น พยุงลุก พยุงนั่ง พยุงคนไข้ พยุงฐานะ, (ปาก) พยุพยุงก็ว่า.

พยุงปีก
ก. ประคองแขนพยุงไปด้วยมือข้างหนึ่ง แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่งโอบรอบหลังไปสอดใต้รักแร้ของผู้ถูกพยุง.

พยุพยุง
[พะยุพะยุง] (ปาก) ก. พยุง.

พยุห, พยุหะ
[พะยุหะ] น. กระบวน, หมู่, กองทัพ, พยู่ห์ ก็ว่า; ชื่อวิธีนับในปักษคณนา. (ป. พฺยูห, วฺยูห; ส. วฺยูห).

พยุห, พยุหะ
[พะยุหะ] น. กระบวน, หมู่, กองทัพ, พยู่ห์ ก็ว่า; ชื่อวิธีนับในปักษคณนา. (ป. พฺยูห, วฺยูห; ส. วฺยูห).

พยุหบาตร
(โบ), พยุหบาตรา [บาด, บาดตฺรา] (กลอน) น. กระบวนทัพ.

พยุหยาตรา
[ยาดตฺรา] น. กระบวนทัพ, การเดินทัพ, เช่น ยกพยุหยาตรา. ก. ไปเป็นกระบวนทัพใหญ่.

พยุหโยธา
น. หมู่พลรบ, กระบวนพลรบ. (ป.).

พยุหเสนา, พยุหแสนยา, พยุหแสนยากร
น. หมู่เสนา. (ป. พฺยูห + เสนา; ส. วฺยูห + ไสนฺย, วฺยูห + ไสนฺย + อากร).

พยุหเสนา, พยุหแสนยา, พยุหแสนยากร
น. หมู่เสนา. (ป. พฺยูห + เสนา; ส. วฺยูห + ไสนฺย, วฺยูห + ไสนฺย + อากร).

พยุหเสนา, พยุหแสนยา, พยุหแสนยากร
น. หมู่เสนา. (ป. พฺยูห + เสนา; ส. วฺยูห + ไสนฺย, วฺยูห + ไสนฺย + อากร).

พยุหร
[พะยุหอน] น. เกณฑ์เลขผลหารของวิธีฉวาง. (ศัพท์ใช้ในตําราเลขโบราณ).

พยู่ห์
[พะยู่] น. พยุหะ, กระบวน, หมู่, กองทัพ.

พเยีย
[พะเยีย] น. พวงดอกไม้. (ข. ภฺ??).

พร
[พอน] น. คําแสดงความปรารถนาให้ประสบสิ่งที่เป็นสิริมงคลเช่น ให้พร ถวายพระพร, สิ่งที่ขอเลือกเอาตามประสงค์ เช่น ขอพร.(ป. วร).

พรสวรรค์
น. ความสามารถพิเศษหรือคุณสมบัติเด่นของบุคคลที่มีมาแต่กําเนิด.

พรต
[พฺรด] น. กิจวัตร, การปฏิบัติ; มรรยาท, เขตแห่งความประพฤติ,ธรรมเนียม, ประเพณี, การสมาทานหรือประพฤติตามลัทธิศาสนา,การจําศีล (เช่น การเว้นบริโภค เว้นเมถุนธรรม); การสมาทานบริโภคอาหารอย่างเดียวเป็นนิตย์ (เช่น มธุพรต คือ การสมาทานกินแต่นํ้าผึ้ง);ข้อกําหนดการปฏิบัติทางศาสนาเพื่อข่มกายใจ มีศีลวินัยเป็นต้น เช่นบําเพ็ญพรต ทรงพรต ถือพรต, เรียกผู้บําเพ็ญพรตว่า นักพรต.(ส. วฺรต; ป. วตฺต).

พรม ๑
[พฺรม] น. เครื่องลาดทําด้วยขนสัตว์, โดยปริยายใช้เรียกสิ่งอื่นบางชนิดที่ใช้ปูลาดว่า พรม เช่น พรมนํ้ามัน พรมกาบมะพร้าว; เรียกด้ายที่ทําด้วยขนสัตว์หรือสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นว่าไหมพรม; ตุ้มสําหรับหยั่งนํ้าตื้นลึกเมื่อเรือเดินใกล้ฝั่ง; ไม้สําหรับยึดกันครากมีกรอบถือเป็นต้น.

พรมทาง
น. พรมเล็ก ๆ ยาว ๆ ที่ใช้ปูเป็นลาดพระบาทหรือทางเดิน.

พรมน้ำมัน
น. เครื่องลาดชนิดหนึ่ง ทําด้วยผงไม้ก๊อกผสมนํ้ามันลินสีด สีและสารเคมีที่ทําให้นํ้ามันลินสีดแห้งแข็งตัวเร็ว แล้วอัดให้เป็นแผ่น ใช้แผ่นสักหลาดเนื้อหยาบชุบแอสฟัลต์อัดทับด้านหนึ่งแล้วจึงอบให้ร้อนจนแข็งตัวแห้งสนิททั้งแผ่น จึงนํามาตกแต่งอีกด้านหนึ่งให้มีผิวเรียบเป็นมัน, เสื่อนํ้ามัน ก็เรียก.

พรม ๒
[พฺรม] ก. เอาสิ่งที่มีลักษณะเป็นน้ำประโปรยให้กระจายเป็นเม็ดเล็ก ๆเช่น เอาน้ำพรมผ้า พรมน้ำมนต์.

พรมนิ้ว
ก. ประนิ้วรัวที่เครื่องดนตรีบางชนิด มีซอและขลุ่ยเป็นต้น.

พรม ๓
ดู หนามพรม.

พรม ๔
ดู นางเกล็ด.

พรมคด
[พฺรมมะ] น. (๑) ชื่อไม้ต้นชนิด Heliciopsis terminalis (Kurz)Sleumer ในวงศ์ Proteaceae ช่อดอกสีขาว กลิ่นหอม. (๒)ดู กระโดงแดง (๑).

พรมคดตีนเต่า
น. ชื่อไม้เถาชนิดหนึ่งในวงศ์ Malvaceae ทอดเลื้อยไปตามพื้นดินใบเป็น ๓ แฉกดอกสีเหลือง.

พรมแดน
[พฺรม] น. ขีดขั้นเขตแดน, แดนต่อแดน. (ข. พฺรํแฎน).

พรมมิ
[พฺรม] น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Bacopa monniera (L.) Weltst. ในวงศ์Scrophulariaceae ชอบขึ้นตามที่ชื้นแฉะ ดอกสีขาวหรือม่วงอ่อนใช้ทํายาได้.

พรรค, พรรค, พรรค์
[พัก, พักคะ, พัน] น. หมู่คนที่เข้ารวมกันเป็นพวกเป็นฝ่าย เช่นพรรคการเมือง, พวก เช่น คนพรรค์นั้น. (ส. วรฺค; ป. วคฺค).

พรรค, พรรค, พรรค์
[พัก, พักคะ, พัน] น. หมู่คนที่เข้ารวมกันเป็นพวกเป็นฝ่าย เช่นพรรคการเมือง, พวก เช่น คนพรรค์นั้น. (ส. วรฺค; ป. วคฺค).

พรรค, พรรค, พรรค์
[พัก, พักคะ, พัน] น. หมู่คนที่เข้ารวมกันเป็นพวกเป็นฝ่าย เช่นพรรคการเมือง, พวก เช่น คนพรรค์นั้น. (ส. วรฺค; ป. วคฺค).

พรรคกลิน
[พักกะลิน] น. เหล่าทหารเรือที่เป็นช่างกลประจําท้องเรือ.

พรรคการเมือง
น. กลุ่มบุคคลที่มีอุดมการณ์ทางการเมืองอย่างเดียวกัน ร่วมกันจัดตั้งและจดทะเบียนเป็นพรรคการเมืองตามกฎหมาย.

พรรคนาวิกโยธิน
[พักนาวิกกะ] น. เหล่าทหารเรือที่ประจําการพลรบฝ่ายบก.

พรรคนาวิน
[พัก] น. เหล่าทหารเรือที่ประจําการพลรบ.

พรรคพวก
น. พวกเดียวกัน.

พรรคานต์
[พักคาน] น. ตัวอักษรที่สุดวรรค คือ ง ญ ณ น ม.

พรรณ
[พัน] น. สีของผิว; ชนิด เช่น พรรณพืช พรรณไม้ พรรณสัตว์.(ส. วรฺณ; ป. วณฺณ).

พรรณราย
[พันนะ] น. สีพราย ๆ, สีเลื่อมระยับ, งามผุดผ่อง.

พรรณนา
[พันนะ] ก. กล่าวเป็นเรื่องเป็นราวอย่างละเอียดให้ผู้ฟังนึกเห็นเป็นภาพ. (ส. วรฺณนา; ป. วณฺณนา).

พรรณนาโวหาร
น. สำนวนเขียนที่กล่าวเป็นเรื่องราวอย่างละเอียดเพื่อให้ผู้อ่านนึกเห็นเป็นภาพ.

พรรดึก
[พันระ] น. อุจจาระที่เป็นก้อนแข็งกลม.

พรรลาย
[พันลาย] ก. มากมาย, เกลื่อนกลาด; เซ็งแซ่ เช่น ร้องก้องเสียงพรรลาย. (ตะเลงพ่าย).

พรรษ, พรรษ
[พัด, พันสะ] น. ฝน; ปี. (ส. วรฺษ; ป. วสฺส).

พรรษ, พรรษ
[พัด, พันสะ] น. ฝน; ปี. (ส. วรฺษ; ป. วสฺส).

พรรษประเวศ
[พันสะปฺระเวด] น. การเข้าสู่ปีใหม่, เถลิงศก. (ส.).

พรรษฤดู
[พันสะรึดู] น. หน้าฝน. (ส.).

พรรษวุฒิ
[พันสะวุดทิ] น. การเจริญแห่งปี; วันเกิด.

พรรษา
[พันสา] น. ช่วงระยะเวลา ๓ เดือนในฤดูฝน เช่น เข้าพรรษาจําพรรษา; ปี เช่น บวช ๓ พรรษา, (ราชา) มีพระชนมายุ ๒๕พรรษา. (ส. วรฺษ; ป. วสฺส, วสฺสาน).

พรรษากาล
น. ฤดูฝน. (ส.).

พรรษาคม
น. การเริ่มฤดูฝน. (ส.).

พรรษายุต
น. หมื่นปี. (ส.).

พรรโษทก
น. นํ้าฝน.

พรรโษบล
น. ลูกเห็บ. (ส.).

พรรษา
ดู พรรษ, พรรษ.

พรรษากาล
ดู พรรษ, พรรษ.

พรรษาคม
ดู พรรษ, พรรษ.

พรรษายุต
ดู พรรษ, พรรษ.

พรรโษทก
ดู พรรษ, พรรษ.

พรรโษบล
ดู พรรษ, พรรษ.

พรรเหา
[พัน] ว. มาก, ยิ่ง, พันเหา ก็ใช้ เช่น คือ เทพเพียงพันเหา.(สมุทรโฆษ).

พรรเอิญ
[พัน] (โบ) ว. เผอิญ, ใช้ว่า เพอิญ ก็มี.

พรวงเพรียง
[พฺรวงเพฺรียง] ก. พูดยกยอ.

พรวด ๑
[พฺรวด] ว. อาการที่เป็นไปอย่างรวดเร็วโดยไม่ยับยั้ง เช่น เทพรวด;เสียงดังเช่น นั้น.

พรวดพราด
[พฺราด] ว. อาการที่เป็นไปอย่างรวดเร็วโดยไม่ยับยั้ง เช่นวิ่งพรวดพราด เปิดประตูพรวดพราดเข้ามา.

พรวด ๒
[พฺรวด] (ถิ่นปักษ์ใต้, ตะวันออก) น. ชื่อผึ้งโพรง (Apis cerana)ในวงศ์ Apidae เป็นผึ้งขนาดกลาง ผึ้งงานลําตัวยาว ๐.๙๑เซนติเมตร กว้างประมาณ ๓.๕ มิลลิเมตร เมื่อกางปีกวัดจากปลายปีกยาวประมาณ ๑.๗๕ เซนติเมตร รวมตัวอยู่เป็นกลุ่มทํารังอยู่ในโพรงหรือตามซอกหิน ซอกหลังคาบ้านที่ปิดมิดชิด,ผึ้งรวง ก็เรียก.

พรวด ๓
[พฺรวด] ดู กระทุ.

พรวน ๑
[พฺรวน] น. โลหะทําเป็นรูปกลมกลวง มีลูกกลิ้งเล็ก ๆ อยู่ข้างในเพื่อให้เกิดเสียง ใช้ผูกคอสัตว์หรือข้อเท้าเป็นต้น เรียกว่า ลูกพรวน,กระพรวน หรือ ลูกกระพรวน ก็ว่า, (ถิ่นพายัพ, อีสาน) มะหิ่งหรือ หมากหิ่ง.

พรวน ๒
[พฺรวน] น. กระจุก, กลุ่ม, พวง, เช่น วิ่งตามเป็นพรวน.

พรวน ๓
[พฺรวน] น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Labeo pruol ในวงศ์ Cyprinidaeรูปร่างคล้ายปลานวลจันทร์ ซึ่งอยู่ในวงศ์เดียวกัน. (ข.).

พรวน ๔
[พฺรวน] น. (๑) (ถิ่นปักษ์ใต้) ต้นเงาะ. (ดู เงาะ ๒). (๒) ชื่อมะม่วงพันธุ์หนึ่งของชนิด Mangifera indica L..

พรวน ๕
[พฺรวน] ก. คุ้ยดินให้เป็นกลุ่มล้อมต้นไม้, ใช้จอบหรือเสียมเป็นต้นทำดินให้โปร่งหรือร่วน, เรียกว่า พรวนดิน.

พรหม, พรหม
[พฺรม, พฺรมมะ] น. ชื่อพระเป็นเจ้าผู้สร้างโลกตามศาสนาพราหมณ์,เทพในพรหมโลกจําพวกมีรูป เรียก รูปพรหม มี ๑๖ ชั้น จําพวกไม่มีรูป เรียก อรูปพรหม มี ๔ ชั้นตามคติพระพุทธศาสนา, ในบทกลอนใช้ว่า พรหมัน พรหมา พรหมาน หรือ พรหมาร ก็มี; ผู้มีพรหมวิหารทั้ง ๔ (เช่น บิดามารดามีพรหมวิหารทั้ง ๔ ต่อบุตร ได้ชื่อว่า เป็นพรหมของบุตร). (ป., ส. พฺรหฺม).

พรหม, พรหม
[พฺรม, พฺรมมะ] น. ชื่อพระเป็นเจ้าผู้สร้างโลกตามศาสนาพราหมณ์,เทพในพรหมโลกจําพวกมีรูป เรียก รูปพรหม มี ๑๖ ชั้น จําพวกไม่มีรูป เรียก อรูปพรหม มี ๔ ชั้นตามคติพระพุทธศาสนา, ในบทกลอนใช้ว่า พรหมัน พรหมา พรหมาน หรือ พรหมาร ก็มี; ผู้มีพรหมวิหารทั้ง ๔ (เช่น บิดามารดามีพรหมวิหารทั้ง ๔ ต่อบุตร ได้ชื่อว่า เป็นพรหมของบุตร). (ป., ส. พฺรหฺม).

พรหมกาย
น. พระกาย (คือ รูปกาย นามกาย) ประเสริฐ, พระนามของพระพุทธเจ้า.

พรหมโคละ
[พฺรมมะโคละ] น. จักรวาล. (ส.).

พรหมจรรย์
น. การศึกษาปรมัตถ์, การศึกษาพระเวท; การถือพรตบางอย่างเช่นเว้นเมถุนเป็นต้น, การบวชซึ่งเว้นเมถุนเป็นต้น. (ส.).

พรหมจักร
น. จักรวาล; คําสอนของพระพุทธเจ้า. (ส.; ป. พฺรหฺมจกฺก).

พรหมจาริณี
น. หญิงที่ยังบริสุทธิ์. (ป.).

พรหมจารี
น. ผู้ศึกษาปรมัตถ์, นักเรียนพระเวท; ผู้ถือพรตบางอย่าง เช่นเว้นเมถุนเป็นต้น, ในพระพุทธศาสนาหมายเอาผู้ตั้งอยู่ในธรรม มีเว้นจากเมถุนเป็นต้น เช่นภิกษุ; หญิงที่ยังบริสุทธิ์. (ป.; ส. พฺรหฺมจารินฺ).

พรหมชาติ
น. ชื่อตําราหมอดู.

พรหมทัณฑ์
น. ตามศาสนาพราหมณ์หมายความว่า 'ไม้พระพรหม'ชื่อศัสตรากายสิทธิ์ชนิดหนึ่ง; การสาปแห่งพราหมณ์; โทษอย่างสูง คือห้ามไม่ให้ใคร ๆ พูดด้วยในหมู่สงฆ์ด้วยกัน. (ส., ป.).

พรหมไทย
น. ที่ดินซึ่งพระเจ้าแผ่นดินพระราชทานแก่พราหมณ์และยกเว้นภาษีอากร; ของที่บิดามารดาให้.

พรหมธาดา
น. พระพรหมผู้สร้าง.

พรหมบถ
น. ทางไปสู่พระพรหม, ทางไปสู่ความดีสูงสุด. (ส.).

พรหมบท
น. ที่อยู่ของพระพรหม; ตําแหน่งพราหมณ์. (ส.).

พรหมบริษัท
น. ชุมนุมพระพรหม, ชุมนุมพราหมณ์. (ส.).

พรหมบุตร
น. พราหมณ์, ลูกพราหมณ์. (ส.).

พรหมปุโรหิต
น. พราหมณ์ชั้นสูง; ชื่อพรหมหมู่หนึ่งอยู่ในสวรรค์อันสูงกว่าชั้นพรหมปาริสัช; ชื่อคัมภีร์แพทย์ว่าด้วยต้นเหตุที่มนุษย์เกิด. (ส.).

พรหมพักตร์
น. ยอดเครื่องสูงหรือยอดสิ่งก่อสร้างที่เป็นหน้าพรหม ๔ ด้าน.

พรหมพันธุ์
น. 'วงศ์พรหม' คือพราหมณ์โดยตระกูล คือ พราหมณ์เลว. (ส.).

พรหมภูติ
[พฺรมมะพูติ] น. เวลาสนธยา, เวลาขมุกขมัว, โพล้เพล้. (ส.).

พรหมยาน
น. ยานที่นําไปสู่ความเป็นพรหม คือการบริจาคอันยิ่งใหญ่เช่นบุตรทารทาน. (ม. ร่ายยาว สักบรรพ). (ป.).

พรหมเรขา, พรหมลิขิต
[พฺรมมะ, พฺรม] น. อํานาจที่กําหนดความเป็นไปของชีวิต(ถือกันว่า พระพรหมเขียนไว้ที่หน้าผากของเด็กซึ่งเกิดได้๖ วัน). (ส.).

พรหมเรขา, พรหมลิขิต
[พฺรมมะ, พฺรม] น. อํานาจที่กําหนดความเป็นไปของชีวิต(ถือกันว่า พระพรหมเขียนไว้ที่หน้าผากของเด็กซึ่งเกิดได้๖ วัน). (ส.).

พรหมโลก
[พฺรมมะ] น. โลกของพระพรหม; ภูมิเป็นที่สถิตของพระพรหม.

พรหมฤษี
น. ฤษีที่เป็นพราหมณ์โดยกําเนิด.

พรหมวิหาร
[พฺรมมะ, พฺรม] น. ธรรมของพรหมหรือของท่านผู้เป็นใหญ่มี ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา. (ป.).

พรหมศร
น. ชื่อกาบกระหนกชนิดหนึ่ง ที่ประกอบกับโคนเสา เช่น เสาบุษบกมีลักษณะคล้ายอินทรธนูละคร เรียกว่า กาบพรหมศร.

พรหมสี่หน้า
[พฺรม] น. ชื่อกระบวนมวยท่าหนึ่ง, ชื่อกระบวนรําท่าหนึ่ง.

พรหมสูตร
น. ด้ายที่สวมสะพายแล่ง เป็นเครื่องหมายของพราหมณ์,สายธุรําของพราหมณ์. (ส.).

พรหมโองการ
น. ชื่อไม้ทํารูปเหมือนใบมะตูมติดที่โรงพิธี.

พรหมัญตา
[พฺรมมันยะ] น. ความเป็นผู้เกื้อกูลแก่พราหมณ์. (ป.).

พรหมา
[พฺรมมา] น. พรหม.

พรหมาณฑ์
[พฺรมมาน] น. จักรวาล, โลก. (ส.).

พรหมาสตร์
[พฺรมมาด] น. ชื่อศรเล่มหนึ่งของพระราม. (ส.).

พรหมินทร์
[พฺรมมิน] น. พรหมผู้เป็นใหญ่. (ส.).

พรหเมนทร์, พรหเมศวร
[พฺรมเมน, พฺรมเมสวน] น. พระพรหมผู้เป็นใหญ่. (ส.).

พรหเมนทร์, พรหเมศวร
[พฺรมเมน, พฺรมเมสวน] น. พระพรหมผู้เป็นใหญ่. (ส.).

พรหมหัวเหม็น
ดู ขี้ขม.

พรหมัญตา
ดู พรหม, พรหม.

พรหมา
ดู พรหม, พรหม.

พรหมาณฑ์
ดู พรหม, พรหม.

พรหมาสตร์
ดู พรหม, พรหม.

พรหมินทร์
ดู พรหม, พรหม.

พรหเมนทร์, พรหเมศวร
ดู พรหม, พรหม.

พรหเมนทร์, พรหเมศวร
ดู พรหม, พรหม.

พรอก
[พฺรอก] ก. บอก, พูด, เช่น บัดบอกพรอกพราง.

พร่อง
[พฺร่อง] ว. ไม่เต็มตามอัตราเพราะลดหรือขาดไป เช่น ตักแกงพร่องทำงานไม่พร่อง กินไม่รู้จักพร่อง. ก. ยุบไปหรือลดไปจากเดิม เช่นน้ำในโอ่งพร่องไป ข้าวสารในกระสอบพร่องไป.

พร้อง
[พฺร้อง] ก. พูด, กล่าว, ร้อง.

พร้องเพรียก
[เพฺรียก] ก. ร้องเรียก.

พรอด, พรอด ๆ
[พฺรอด] ว. เสียงดังอย่างเสียงของเหลวปนกับลมไหลออกจากช่องเล็ก ๆ หรือขึ้นมาจากเลนตม. น. เรียกดินเลนที่ฟูดโป่งขึ้นมา เช่นพรอดปลาไหล คือดินที่โป่งขึ้นมาซึ่งเป็นที่มีปลาไหล, ฟอด ก็ว่า.

พรอด, พรอด ๆ
[พฺรอด] ว. เสียงดังอย่างเสียงของเหลวปนกับลมไหลออกจากช่องเล็ก ๆ หรือขึ้นมาจากเลนตม. น. เรียกดินเลนที่ฟูดโป่งขึ้นมา เช่นพรอดปลาไหล คือดินที่โป่งขึ้นมาซึ่งเป็นที่มีปลาไหล, ฟอด ก็ว่า.

พร้อม
[พฺร้อม] ว. คําแสดงกิริยาร่วมกัน เช่น ร้องเพลงพร้อมกัน ปรบมือพร้อมกัน หรือในเวลาเดียวกัน เช่น ไปพร้อมกัน ถึงพร้อมกัน,โดยปริยายหมายความว่า ครบครัน เช่นงามพร้อม ดีพร้อม เตรียมพร้อม, เสร็จ เช่น พร้อมแล้ว. ก. เตรียมครบถ้วน เช่น พร้อมแล้ว.

พร้อมใจ
ก. ร่วมใจ, มีน้ำใจเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน, เช่น เขาพร้อมใจกันทำงาน.

พร้อมญาติ
ว. มีญาติพี่น้องมากันมากมาย.

พร้อมพรัก
ว. พรักพร้อม.

พร้อมพรั่ง
ว. รวมอยู่มากหลาย เช่น มากันพร้อมพรั่ง, พรั่งพร้อม ก็ว่า.

พร้อมเพรียง
ว. ครบถ้วน, ร่วมใจกัน, เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน, เช่น ช่วยกันทำงานอย่างพร้อมเพรียง.

พร้อมมูล
ว. บริบูรณ์, มีครบทุกอย่าง, เช่น มีหลักฐานพร้อมมูล.

พร้อมสรรพ
ว. พร้อมทุกอย่าง, มีครบทุกอย่าง, เช่น เตรียมให้พร้อมสรรพ.

พร้อมหน้า, พร้อมหน้าพร้อมตา
ว. รวมอยู่เป็นจํานวนมากอย่างพร้อมเพรียงกัน (ใช้แก่คนที่มีความเกี่ยวข้องกัน) เช่น มากันพร้อมหน้า มากันพร้อมหน้าพร้อมตา.

พร้อมหน้า, พร้อมหน้าพร้อมตา
ว. รวมอยู่เป็นจํานวนมากอย่างพร้อมเพรียงกัน (ใช้แก่คนที่มีความเกี่ยวข้องกัน) เช่น มากันพร้อมหน้า มากันพร้อมหน้าพร้อมตา.

พร่อมพร้อ
[พฺร่อมพฺร้อ] ว. ซอมซ่อ, ไม่งดงาม.

พร่อย
[พฺร่อย] ว. ครํ่าคร่า, แก่ครํ่า.

พร้อย
[พฺร้อย] ว. ประไปทั่ว, ลายกระเป็นจุดประปราย, วาว, พราย, เช่นลายพร้อย ด่างพร้อย.

พระ
[พฺระ] น. คำใช้แทนชื่อเรียกภิกษุสงฆ์ เช่น วัดนี้มีพระกี่องค์ พระลงโบสถ์,พระพุทธรูป เช่น ชักพระ ไหว้พระในโบสถ์, พระพุทธเจ้า หรือ เนื่องด้วยพระพุทธเจ้า เช่น เมืองพระ คําพระ พระมาตรัส, ชื่อวันประชุมถือศีลฟังธรรมในพระพุทธศาสนา เดือนหนึ่งมี ๔ วัน คือ วันขึ้น ๘ ค่ำ ขึ้น ๑๕ ค่ำ แรม ๘ ค่ำและแรม ๑๕ ค่ำ ถ้าเป็นเดือนขาดก็แรม ๑๔ ค่ำ เรียกว่า วันพระ; พระเจ้า,พระเยซู, (ตามที่คริสต์ศาสนิกชนในเมืองไทยใช้อนุโลมเรียก) เช่น พระลงโทษแม่พระ; นักบวช, นักพรต, เช่น พระไทย พระแขก พระฝรั่ง พระจีน พระญวน;ตัวเอกในเรื่องละคร เช่น ตัวพระตัวนาง; ใช้ประกอบหน้าคําอื่นแสดงความยกย่อง ๑. เทพเจ้าหรือเทวดาผู้เป็นใหญ่ เช่น พระอิศวร พระนารายณ์ พระพิรุณ๒. พระเจ้าแผ่นดินหรือของที่เกี่ยวข้องกับพระเจ้าแผ่นดินและเจ้านายชั้นสูงเช่น พระมหากษัตริย์ พระราชวงศ์ ๓. สมณศักดิ์ชั้นราชาคณะ เช่น พระราชเวทีพระเทพเมธี ๔. นักบวช เช่น พระแดง ๕. สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น พระภูมิ; อิสริยยศเจ้านาย เช่น พระรามคําแหง พระนเรศวร พระเทียรราชา; บรรดาศักดิ์ข้าราชการสูงกว่าหลวง ต่ำกว่าพระยา เช่น พระสารประเสริฐ พระธรรมนิเทศทวยหาญ,ใช้ประกอบหน้าชื่อบรรดาศักดิ์พระสนม; โดยปริยายหมายถึงผู้ที่มีเมตตากรุณาทรงคุณงามความดีเหมือนพระ เช่น ใจพระ พ่อแม่เป็นพระของลูก. ส. คําใช้แทนผู้ที่เราพูดถึง ใช้กับผู้เป็นใหญ่ เช่น พระเสด็จโดยแดนชล, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓.

พระกรน้อย
(ราชา) น. ชื่อเสื้อชั้นในที่แขนต่อแถบรัดคู่กับฉลองพระองค์ทรงประพาส,ฉลองพระกรน้อย ก็ว่า.

พระครู
น. ฐานันดรประเภทหนึ่งแห่งพระภิกษุ ตํ่ากว่าพระราชาคณะ เช่นพระครูสรวุฒิพิศาล พระครูสรภาณพิสุทธิ; บรรดาศักดิ์พราหมณ์เช่น พระครูวามเทพมุนี.

พระคะแนน
น. พระเครื่องขนาดเล็ก ใช้เป็นสิ่งกำหนดนับจำนวนพระเครื่องที่สร้างขึ้น เช่น เมื่อสร้างพระเครื่องครบ ๑๐๐ องค์ ก็มีพระคะแนน๑ องค์.

พระคุณ
น. บุญคุณ เช่น รำลึกถึงพระคุณครูอาจารย์.

พระคุณเจ้า
ส. คําเรียกพระภิกษุที่นับถือ, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒.

พระเคราะห์
น. ดาวนพเคราะห์.

พระเครื่อง
น. พระพุทธรูปองค์เล็ก ๆ ที่นับถือว่าเป็นเครื่องคุ้มครองป้องกันอันตราย (ย่อมาจากคํา พระเครื่องราง); เครื่องเสวย.

พระเจ้า
น. พระพุทธเจ้า เช่น พระเจ้าห้าพระองค์, พระพุทธรูป เช่น ทุกแห่งห้องพระเจ้า นั่งเนือง. (กําสรวล), เทพผู้เป็นใหญ่; คํานําหน้าพระเจ้าแผ่นดินและเจ้านายเช่น พระเจ้ากรุงธนบุรี พระเจ้าลูกเธอ; พระเศียรหรือพระเกศาพระเจ้าแผ่นดิน.

พระเจ้าหลวง
น. พระเจ้าแผ่นดินที่สละราชสมบัติให้รัชทายาทเป็นพระเจ้าแผ่นดินแทน.

พระเจ้าอยู่หัว
น. คําเรียกพระเจ้าแผ่นดิน.

พระชายา
(ราชา) น. พระองค์เจ้าหญิงซึ่งเป็นภรรยาของพระราชวงศ์.

พระเชื้อเมือง
(โบ) น. พระเสื้อเมือง, เทวดาที่รักษาบ้านเมือง.

พระเดชพระคุณ
น. คําใช้นําหน้าสมณศักดิ์ของพระราชาคณะเช่น เรียน พระเดชพระคุณท่านเจ้าคุณพระพิมลธรรม, ถ้าใช้นําหน้าสมณศักดิ์ของสมเด็จพระราชาคณะ ใช้ว่า พระเดชพระคุณท่านเจ้าประคุณ หรือพระเดชพระคุณท่านเจ้าพระคุณ เช่น กราบเรียน พระเดชพระคุณท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์. ส. คําเรียกผู้มียศบรรดาศักดิ์หรือพระภิกษุสงฆ์ที่มี สมณศักดิ์สูง, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒.

พระทอง
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง; (กลอน) คําแทนชื่อเจ้านาย.

พระทัย
(ราชา) น. ใจ.

พระธรรมนูญศาลยุติธรรม
(กฎ) น. กฎหมายที่จัดระเบียบองค์กรศาลยุติธรรม และกำหนดอำนาจศาล ตลอดจนเขตอำนาจของศาลยุติธรรมต่าง ๆ.

พระธรรมศาสตร์
ดู ธรรมศาสตร์.

พระนม
(ราชา) น. แม่นม.

พระนาง
น. พระธิดาหรือพระมเหสีของพระมหากษัตริย์.

พระนางเจ้า
น. ตําแหน่งพระมเหสี สูงกว่าพระนางเธอขึ้นไป.

พระนางเธอ
น. ตําแหน่งพระมเหสี ตํ่ากว่าพระนางเจ้า.

พระนาย
น. คําเรียกหัวหมื่นมหาดเล็ก เช่น เจ้าหมื่นไวยวรนาถ เรียกว่าพระนายไวยวรนาถ.

พระบฏ
น. ผืนผ้าที่มีรูปพระพุทธเจ้าเป็นต้นและแขวนไว้เพื่อบูชา.

พระบท
น. ตําราหมอดูโบราณสําหรับใช้เสี่ยงทายโดยวิธีเอาไม้แทง.

พระบาลี
ดู บาลี.

พระประธาน
น. พระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่ประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถหรือวิหารเป็นต้น.

พระเป็นเจ้า
น. เทวดาผู้เป็นใหญ่ เช่น พระอิศวร, พระผู้สร้างโลก.

พระผู้เป็นเจ้า
น. เทวดาผู้เป็นใหญ่ เช่น พระอิศวร; พระภิกษุที่นับถือ.

พระแผง
น. พระพิมพ์ที่หล่อติดกันเป็นแผง, พระพิมพ์ที่บรรจุอยู่ในแผงไม้ขนาดใหญ่.

พระพันปี
(ราชา) น. คำเรียกพระราชชนนี.

พระพิมพ์
น. พระเครื่องที่สร้างขึ้นตามแบบแม่พิมพ์.

พระพุทธเจ้า
น. คําเรียกพระบรมศาสดาแห่งพระพุทธศาสนา, ใช้เป็นคํานําหน้าชื่อพระเจ้าแผ่นดิน เช่น พระพุทธเจ้าเสือ.

พระพุทธเจ้าข้า, พระพุทธเจ้าข้าขอรับ, พระพุทธเจ้าข้าขอรับใส่เกล้าใส่กระหม่อม
น. คําขานรับพระเจ้าแผ่นดิน.

พระพุทธเจ้าข้า, พระพุทธเจ้าข้าขอรับ, พระพุทธเจ้าข้าขอรับใส่เกล้าใส่กระหม่อม
น. คําขานรับพระเจ้าแผ่นดิน.

พระพุทธเจ้าข้า, พระพุทธเจ้าข้าขอรับ, พระพุทธเจ้าข้าขอรับใส่เกล้าใส่กระหม่อม
น. คําขานรับพระเจ้าแผ่นดิน.

พระพุทธเจ้าหลวง
น. คําเรียกพระเจ้าแผ่นดินที่เสด็จสวรรคตแล้ว.

พระพุทธเจ้าอยู่หัว
น. คําเรียกพระเจ้าแผ่นดินด้วยความนับถือ.

พระพุทธองค์
ส. คําเรียกพระพุทธเจ้า, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓.

พระภูมิ
น. เทพารักษ์ประจําพื้นที่และสถานที่, พระภูมิเจ้าที่ ก็เรียก.

พระมาลัยมาโปรด
(สํา) น. ผู้ที่มาช่วยเหลือในยามที่กําลังตกทุกข์ได้ยากได้ทันท่วงที.

พระยา
น. บรรดาศักดิ์ข้าราชการผู้ใหญ่สูงกว่าพระ ตํ่ากว่าเจ้าพระยาเช่น พระยาอนุมานราชธน.

พระยาโต๊ะทอง
น. ข้าราชการที่ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยา และได้รับพระราชทานโต๊ะทอง (พานก้นตื้น) เป็นเครื่องสำหรับยศ,ผู้ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลจุลจอมเกล้าชั้นตติยจุลจอมเกล้าวิเศษ มีบรรดาศักดิ์เสมอตำแหน่งที่ได้รับโต๊ะทอง.

พระยาเทครัว
(ปาก) น. ชายที่ได้หญิงเป็นภรรยาทั้งแม่ทั้งลูกหรือทั้งพี่ทั้งน้อง.

พระยาพานทอง
น. ข้าราชการที่ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยา และได้รับพระราชทานพานทอง เป็นเครื่องสำหรับยศ, ผู้ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลจุลจอมเกล้าชั้นทุติยจุลจอมเกล้าขึ้นไปมีบรรดาศักดิ์เสมอตำแหน่งที่ได้รับพานทอง.

พระรอง
น. ตัวรองฝ่ายชายในการแสดงละครหรือภาพยนตร์เป็นต้น.

พระราชาคณะ
(กฎ) น. พระภิกษุที่ได้รับแต่งตั้งและสถาปนาให้มีสมณศักดิ์ตั้งแต่ชั้นสามัญจนถึงชั้นสมเด็จพระราชาคณะ.

พระรูป, พระรูปชี
น. เจ้านายที่เสด็จบวชเป็นชี.

พระรูป, พระรูปชี
น. เจ้านายที่เสด็จบวชเป็นชี.

พระฤๅษี
น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์ศรวณะ มี ๓ ดวง, ดาวหลักชัยดาวศระวณะ หรือ ดาวสาวนะ ก็เรียก.

พระศุกร์เข้าพระเสาร์แทรก
(สํา) น. ความทุกข์ยากลําบากที่เกิดซ้อน ๆ เข้ามาในขณะเดียวกัน.

พระสนม
น. เจ้าจอมมารดาหรือเจ้าจอมอยู่งานซึ่งทรงพระเมตตายกย่องขึ้นเป็นชั้นสูง โดยได้รับพระราชทานหีบหมากทองคำลงยาราชาวดี.

พระสนมเอก
น. เจ้าจอมมารดาที่ได้รับพระราชทานพานทองเพิ่มจากหีบหมากทองคำลงยาราชาวดี ในสมัยโบราณมี ๔ ตำแหน่งคือท้าวอินสุเรนทร์ ท้าวศรีสุดาจันทร์ ท้าวอินทรเทวี และท้าวศรีจุฬาลักษณ์.

พระเสื้อเมือง
น. เทวดาที่รักษาบ้านเมือง, ผีเสื้อเมือง หรือ เสื้อเมือง ก็เรียก,(โบ) พระเชื้อเมือง.

พระองค์
(ราชา) น. ตัว เช่น รู้สึกพระองค์ เผลอพระองค์; ลักษณนามใช้แก่พระพุทธเจ้า เทพผู้เป็นใหญ่ พระเจ้าแผ่นดิน พระราชวงศ์ตั้งแต่ชั้นพระองค์เจ้าขึ้นไป และสมเด็จพระสังฆราช เช่น พระมหากษัตริย์๒ พระองค์. (ราชา) ส. สรรพนามบุรุษที่ ๓ ใช้แก่พระเจ้าแผ่นดินพระราชวงศ์ตั้งแต่ชั้นพระองค์เจ้าขึ้นไป และสมเด็จพระสังฆราชเช่น พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระองค์เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี.

พระองค์เจ้า
น. ยศสําหรับพระราชโอรสหรือพระราชธิดาของพระมหากษัตริย์ที่ประสูติแต่สามัญชน, ยศสําหรับพระโอรสหรือที่พระธิดาในพระองค์เจ้าลูกหลวงประสูติแต่พระมารดาเป็นพระองค์เจ้า,ยศสําหรับพระโอรสหรือพระธิดาในสมเด็จเจ้าฟ้าที่พระมารดาเป็นเจ้า, ยศสําหรับหม่อมเจ้าหรือผู้ที่ตํ่ากว่าหม่อมเจ้าที่ได้รับสถาปนา.

พระอภิบาล
(ราชา) น. พระพี่เลี้ยง.

พระอันดับ
น. พระลูกวัด, พระอนุจร ก็เรียก, พระผู้มิได้เป็นประธานหรือคู่สวดในสังฆกรรม เช่น พระอันดับนาค (พระอันดับในพิธีบวชนาค)พระอันดับแจง (พระอันดับในพิธีสวดแจง), โดยปริยายหมายถึงผู้น้อยที่เข้าร่วมพิธีโดยมิได้มีบทบาทสําคัญอะไร.

พระอิฐพระปูน
(สํา) ว. นิ่งเฉย, วางเฉย ไม่เดือดร้อน, ไม่รู้สึกยินดียินร้าย.

พระเอก
น. ตัวเอกฝ่ายชายในการแสดงละครหรือภาพยนตร์เป็นต้น.

พระไอยการ
(โบ) น. ชื่อหมวดของกฎหมาย เช่น พระไอยการลักษณะกู้หนี้.

พระจันทร์ครึ่งซีก ๑
น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Lobelia chinensis Lour. ในวงศ์Campanulaceae ดอกสีขาวอมชมพูหรือม่วง ใช้ทํายาได้.

พระจันทร์ครึ่งซีก ๒
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.

พระเจ้าลอยถาด
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.

พระเจ้าห้าพระองค์ ๑
น. เรียกคาถา นโมพุทธายะ ว่า คาถาพระเจ้าห้าพระองค์.

พระเจ้าห้าพระองค์ ๒
น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Dracontomelon dao (Blanco) Merr.et Rolfe ในวงศ์ Anacardiaceae ดอกเล็ก สีขาว.

พระนอม, พระน้อม
(กลอน) น. จอมเขาหรือที่มีพุ่มไม้, พนอม ก็ว่า.

พระนอม, พระน้อม
(กลอน) น. จอมเขาหรือที่มีพุ่มไม้, พนอม ก็ว่า.

พระนาด
น. เบาะสําหรับปูบนหลังช้างเพื่อออกป่า, พนาด ก็ว่า.

พระยาวัน
น. วันขึ้นจุลศักราชใหม่หรือวันเถลิงศก ตรงกับวันที่ ๑๕ เมษายน.

พระราชกฤษฎีกา
(กฎ) น. บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยอาศัยอํานาจตามรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติ หรือพระราชกําหนดเพื่อใช้ในการบริหารราชการแผ่นดิน.

พระราชกำหนด
(กฎ) น. บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยอาศัยอํานาจบริหารให้ใช้บังคับดังเช่นพระราชบัญญัติในกรณีฉุกเฉินที่มีความจําเป็นรีบด่วนอันมิอาจหลีกเลี่ยงได้ เพื่อประโยชน์ในการรักษาความปลอดภัยของประเทศ หรือความปลอดภัยสาธารณะหรือความมั่นคงในทางเศรษฐกิจของประเทศ หรือป้องปัดภัยพิบัติสาธารณะหรือในระหว่างสมัยประชุมของรัฐสภาถ้ามีความจําเป็นต้องมีกฎหมายเกี่ยวด้วยการภาษีอากรหรือเงินตราซึ่งจะต้องได้รับการพิจารณาโดยด่วนและลับ เพื่อรักษาประโยชน์ของแผ่นดิน.

พระราชบัญญัติ
(กฎ) น. บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยคําแนะนําและยินยอมของรัฐสภา.

พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ
(กฎ) น. บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ตราขึ้นเพื่อกำหนดสาระสำคัญในรายละเอียดในเรื่องที่รัฐธรรมนูญกำหนดหลักการไว้ เพื่อขยายบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญให้มีความสมบูรณ์ครบถ้วนยิ่งขึ้น เช่นพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๔๑ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญจะตราขึ้นได้ต่อเมื่อมีบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญให้อำนาจไว้โดยเฉพาะส่วนกระบวนการตราพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญนั้นเหมือนกับการตราพระราชบัญญัติทั่วไป.

พระลบ
(กลอน) น. พลบ.

พระลือ
(กลอน) ว. สว่าง.

พระแวว
(กลอน) ว. แพรว, แวววาว, มีแสงวับ ๆ.

พระหา
ว. ใหญ่, กว้าง. (ป. พฺรหา; ส. พฺฤหตฺ).

พระหารณย์, พระหารัณย์
น. ป่าใหญ่. (ป. พฺรหา + ส. อารณฺย).

พระหารณย์, พระหารัณย์
น. ป่าใหญ่. (ป. พฺรหา + ส. อารณฺย).

พระหาม, พระฮาม
(กลอน) น. เวลาเช้ามืด. (ข. พฺรหาม).

พระหาม, พระฮาม
(กลอน) น. เวลาเช้ามืด. (ข. พฺรหาม).

พระหิด
น. ชื่อนกชนิดหนึ่ง. (พจน. ๒๔๙๓).

พรักพร้อม
[พฺรัก] ว. รวมอยู่พร้อมหน้ากัน ใช้ในลักษณะเช่นญาติพี่น้องมากันพรักพร้อม, รวมอยู่พร้อมทุกอย่าง เช่น เตรียมข้าวของไว้ให้พรักพร้อม, พร้อมพรัก ก็ว่า.

พรั่ง
[พฺรั่ง] ว. คับคั่ง, รวมกันอยู่มาก.

พรั่งพร้อม
ว. รวมอยู่มากหลาย เช่น มากันพรั่งพร้อม, พร้อมพรั่ง ก็ว่า.

พรั่งพรู
ว. เข้าหรือออกพร้อม ๆ กันอย่างเนืองแน่น เช่น คนพรั่งพรูกันเข้ามา คำพูดพรั่งพรูออกจากปาก.

พรัด
[พฺรัด] ก. พรากออกจากกัน.

พรั่น
[พฺรั่น] ก. รู้สึกหวั่นกลัว เช่น พรั่นใจ.

พรั่นพรึง
ก. นึกหวาดหวั่น, นึกพรั่นใจ.

พรับ
[พฺรับ] (กลอน) ก. พริบ, ขยิบ, (ใช้แก่ตา).

พร่า
[พฺร่า] ก. ทําให้เสียหาย, ทําลาย, ทําให้ย่อยยับ, เช่น พร่าชื่อเสียงพร่าทรัพย์สมบัติ พร่าประโยชน์. ว. กระจัดกระจายจนเห็นหรือได้ยินไม่ถนัดชัดเจน เช่น ตาพร่า รูปพร่า เสียงพร่า.

พร้า
[พฺร้า] น. มีดขนาดใหญ่, ถ้าเป็นรูปเพรียวยาวสําหรับถือกรีดกรายเรียกว่า พร้ากราย หรือ มีดกราย ทางถิ่นปักษ์ใต้เรียกว่า พร้าโอ หรือมีดโอ, ถ้าปลายเป็นขอมีด้ามยาวสําหรับใช้เกี่ยวตัด เรียกว่า พร้าขอหรือ มีดขอ, ถ้าปลายงุ้ม สันหนา และด้ามสั้น เรียกว่า พร้าโต้, มีดโต้หรือ อีโต้ ก็เรียก, ถ้าเป็นรูปเพรียวยาวด้ามงอ ๆ สําหรับหวดหญ้าเรียกว่า พร้าหวด หรือ มีดหวด, ถ้าปลายแบนโตมีคม สําหรับขุดดินได้ เรียกว่า พร้าเสียม, ถ้าปลายตัดมีรูปโค้งนิด ๆ เรียกว่า พร้าถาง.

พร้างัดปากไม่ออก
(สํา) ว. นิ่ง, ไม่ค่อยพูด, พร้าคัดปากไม่ออก ก็ว่า.

พราก ๑
[พฺราก] ก. จากไป, พาเอาไปเสียจาก, แยกออกจากกัน, เอาออกจากกัน, (ใช้เฉพาะสิ่งที่พัวพันกันอยู่อย่างใกล้ชิด) เช่น พรากลูกพรากเมียเขา พรากลูกจากอกแม่.

พรากเด็ก
(กฎ) น. ชื่อความผิดอาญาฐานพาเอาเด็กอายุไม่เกิน ๑๕ ปีไปเสียจากบิดามารดา ผู้ปกครอง หรือผู้ดูแล โดยปราศจากเหตุอันสมควร.

พรากผู้เยาว์
(กฎ) น. ชื่อความผิดอาญาฐานพาเอาผู้เยาว์ที่มีอายุเกิน ๑๕ ปีแต่ยังไม่เกิน ๑๘ ปีไปเสียจากบิดามารดา ผู้ปกครอง หรือผู้ดูแลโดยผู้เยาว์นั้นไม่เต็มใจไปด้วย.

พรากลูกนกลูกกา, พรากลูกนกฉกลูกกา
(สํา) ก. ทําให้ลูกพลัดพรากจากพ่อแม่.

พรากลูกนกลูกกา, พรากลูกนกฉกลูกกา
(สํา) ก. ทําให้ลูกพลัดพรากจากพ่อแม่.

พราก ๒, พราก ๆ
[พฺราก] ว. อาการที่น้ำตาไหลออกมาก ๆ ในคำว่า น้ำตาไหลพราก.

พราก ๒, พราก ๆ
[พฺราก] ว. อาการที่น้ำตาไหลออกมาก ๆ ในคำว่า น้ำตาไหลพราก.

พราง
[พฺราง] ก. ทําให้เข้าใจเป็นอื่น, ทําให้เลือน, เช่น พรางตัว พรางไฟ.

พรางพรอก
[พฺรอก] ก. พูดลวง, แสร้งพูด.

พร่าง
[พฺร่าง] ว. แวววาวพร่าไปหมด.

พร่างพราว
[พฺราว] ว. มีแสงประกายแวววาวระยิบระยับ เช่น แสงพร่างพราว.

พราด, พราด ๆ
[พฺราด] ว. เสียงดังเช่นนั้น; อาการที่ดิ้นบิดตัวไปมา เช่น เด็กดิ้นพราดหัวปลาช่อนถูกทุบดิ้นพราด ๆ.

พราด, พราด ๆ
[พฺราด] ว. เสียงดังเช่นนั้น; อาการที่ดิ้นบิดตัวไปมา เช่น เด็กดิ้นพราดหัวปลาช่อนถูกทุบดิ้นพราด ๆ.

พราน
[พฺราน] น. ผู้หากินในทางล่าสัตว์เป็นต้น, ผู้ชำนาญป่า, เช่น พรานนกพรานป่า.

พราย
[พฺราย] น. ผีจําพวกหนึ่ง (มักกล่าวกันว่าเป็นผีผู้หญิงที่ตายทั้งกลม);ต่อมนํ้าเล็ก ๆ ที่ผุดกระจายขึ้นจากนํ้า. ว. แวววาว, พราว, พร้อย.

พรายกระซิบ
น. ผีพรายที่มากระซิบบอกให้ผู้ที่เลี้ยงตนรู้เหตุการณ์ต่าง ๆได้แม้เกิดในที่ห่างไกล.

พรายตานี
น. ผีผู้หญิงที่สิงอยู่ในต้นกล้วยตานีที่กำลังตั้งท้อง.

พรายทะเล
น. แสงสว่างที่เป็นแสงเรือง ๆ อยู่ที่เสากระโดงเรือ.

พรายน้ำ
น. แสงเรืองในที่มืด ปรากฏที่ตัวเลขหน้าปัดนาฬิกาหรือที่สวิตช์ไฟฟ้าบางชนิด เกิดขึ้นได้เพราะสิ่งเหล่านั้นฉาบหรือผสมด้วยสารเคมีที่มีสมบัติเปล่งแสงเรืองออกมาได้หลังจากที่ถูกแสงสว่างอยู่ชั่วระยะเวลาหนึ่ง สารเคมีประเภทนี้ เช่น แคลเซียมซัลไฟด์(CaS) แบเรียมซัลไฟด์ (BaS) ที่มีโลหะบางชนิดเจือปน.

พรายแพรว
ว. เลื่อม, แวววาว, วับ ๆ วาบ ๆ, พราย ๆ, พราว, แพรวพรายแพรวพราว หรือพราวแพรว ก็ว่า.

พรายย้ำ
น. รอยดํา ๆ คล้ายถูกอะไรกัดเป็นรอยชํ้า ปรากฏตามร่างกายเป็นแห่ง ๆ แต่ไม่มีอาการเจ็บปวดอย่างไร โบราณถือว่าถูกผีพรายกัดยํ้าเอา แต่ไม่ถึงกับเข้าเป็นแผล.

พราว
[พฺราว] ว. พราย, แวววาว, เช่น แต่งเครื่องเพชรพราว; โดยปริยายหมายความว่า มากมาย เช่น มีเล่ห์เหลี่ยมพราวไปหมด.

พราวตา
ว. อาการที่ทำให้เห็นพร่าไปหมด.

พราวแพรว
ว. เลื่อม, แวววาว, วับ ๆ วาบ ๆ พราย ๆ, พราว, แพรวพราวแพรวพราย หรือ พรายแพรว ก็ว่า.

พราหมณ์ ๑
[พฺราม] น. คนในวรรณะที่ ๑ แห่งสังคมฮินดู ซึ่งมี ๔ วรรณะ ได้แก่พราหมณ์ กษัตริย์ แพศย์ และศูทร, ผู้ที่ถือเพศไว้ผม นุ่งขาวห่มขาวเช่น พราหมณ์ปุโรหิต พราหมณ์พฤฒิบาศ. (ป., ส.).

พราหมณัศบดี
[พฺรามมะนัดสะบอดี] น. ชื่อหนึ่งของพระเพลิง.

พราหมณ์ ๒
[พฺราม] น. ชื่อเพลงไทยจําพวกหนึ่ง มีชื่อขึ้นต้นด้วยคําว่า พราหมณ์เช่น พราหมณ์เข้าโบสถ์พราหมณ์เก็บหัวแหวน พราหมณ์ดีดน้ำเต้า.

พราหมณ์ ๓
[พฺราม] น. ชื่อปลาชนิดหนึ่ง เรียกว่า ปลาพราหมณ์. (พจน. ๒๔๙๓).

พราหมณ์ขายเมีย
[พฺราม] น. ชื่อมะม่วงพันธุ์หนึ่งของชนิด Mangifera indica L.

พราหมณะ
[พฺรามมะนะ] น. ชื่อคัมภีร์ศาสนาประเภทหนึ่งในยุคพระเวทของอินเดียโบราณ มีหลายคัมภีร์ด้วยกัน ส่วนใหญ่แต่งร้อยแก้ว ว่าด้วยการประกอบพิธีกรรม มีเรื่องราวของเทพต่าง ๆ ประกอบ.(ส. พฺราหฺมณ).

พราหมณัศบดี
ดู พราหมณ์ ๑.

พราหมณี
[พฺรามมะนี] น. นางพราหมณ์. (ป., ส.).

พราหมี
[พฺรามมี] น. ชื่อหนึ่งของพระสรัสวดี; ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์โรหิณีมี ๗ ดวง, ดาวคางหมูหรือ ดาวปลาตะเพียน ก็เรียก.

พรำ, พรำ ๆ
[พฺรํา] ก. ตกน้อย ๆ เรื่อยไป (ใช้แก่ฝน) ในคําว่า ฝนพรํา. ว. อาการที่ฝนตกน้อย ๆ เรื่อยไป ใช้ว่า ฝนตกพรํา ฝนตกพรํา ๆ.

พรำ, พรำ ๆ
[พฺรํา] ก. ตกน้อย ๆ เรื่อยไป (ใช้แก่ฝน) ในคําว่า ฝนพรํา. ว. อาการที่ฝนตกน้อย ๆ เรื่อยไป ใช้ว่า ฝนตกพรํา ฝนตกพรํา ๆ.

พร่ำ
[พฺรํ่า] ว. รํ่าไป, ซํ้า ๆ ซาก ๆ, บ่อย ๆ, เช่น พร่ำบ่น พร่ำเพ้อรำพันพร่ำสาธยายมนตร์.

พร่ำพลอด
ก. พูดออดอ้อนออเซาะ.

พร่ำเพรื่อ
ว. เกินขอบเขต, บ่อย ๆ ไม่เป็นกิจจะลักษณะ, เช่น พูดพร่ำเพรื่อ,เพรื่อ ก็ว่า.

พร่ำเพ้อ
ก. รําพัน.

พร้ำ
[พฺรํ้า] ว. พร้อม.

พริก ๑
[พฺริก] น. ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Capsicum วงศ์ Solanaceaeผลมีรสเผ็ด มีหลายชนิด เช่น พริกขี้หนู (C. frutescens L.),พริกหยวก พริกชี้ฟ้า (C. annuum L.).

พริกกะเกลือ
น. กับข้าวชนิดหนึ่งเอามะพร้าวตําจนมีนํ้ามันออกมา ใส่เกลือกับนํ้าตาลมีรสหวานเค็ม, เครื่องจิ้มผลไม้เปรี้ยวเป็นต้น ทำด้วยพริก เกลือ และน้ำตาล.

พริกแกว
ดู ขี้หนู ๑ (๑).

พริกขิง
น. ชื่อผัดชนิดหนึ่ง ใช้เครื่องปรุงคล้ายแกงเผ็ด แต่ไม่ใส่เครื่องเทศผัดกับนํ้ามัน, เครื่องปรุงแกงเผ็ด เรียกว่า เครื่องพริกขิง.

พริกดอง
น. พริกหั่นหรือตําละเอียดแช่ในนํ้าส้มใช้เป็นเครื่องปรุงรสอาหาร,พริกนํ้าส้ม ก็เรียก.

พริกเทศ
น. พริกแห้งเม็ดยาวมาจากต่างประเทศ.

พริกน้ำส้ม
น. พริกดอง.

พริกเหลือง
ดู เดือยไก่.

พริก ๒
[พฺริก] น. ชื่อนกชนิด Metopidius indicus ในวงศ์ Jacanidae ตัวสีนํ้าตาลเป็นมันวาว หางตาขาว ปากเหลือง นิ้วตีนยาวมากสําหรับใช้เดินบนพืชนํ้า บินไม่เก่ง กินพืชนํ้าและแมลง.

พริก ๓
[พฺริก] น. ชื่องูพิษขนาดเล็กในสกุล Maticora วงศ์ Elapidae ตัวขนาดดินสอดําแต่ยาวมาก สีสวย ในประเทศไทยมี ๒ ชนิด คือ พริกท้องแดง(M. bivirgata) และ พริกสีนํ้าตาล (M. intestinalis).

พริกกระต่าย
ดู การบูรป่า.

พริกไทย
น. ชื่อไม้เถาชนิด Piper nigrum L. ในวงศ์ Piperaceae ผลมีรสเผ็ดร้อน ใช้ปรุงอาหาร และทํายา, ถ้ามีเปลือกหุ้มอยู่เรียกว่า พริกไทยดํา,ถ้าเอาเปลือกออก เรียกว่า พริกไทยล่อน หรือ พริกไทยขาว.

พริกหอม
ดู มะแข่น.

พริ้ง
[พฺริ้ง] ว. งามงอน, สะสวยมาก, ชอบแต่งตัวให้งดงามและทันสมัยอยู่เสมอ, เช่น สวยพริ้ง แต่งตัวงามพริ้ง.

พริ้งพราย
ว. งามลออ.

พริ้งเพรา
ว. สวยงาม, เพราพริ้ง หรือ เพราเพริศ ก็ว่า.

พริ้งเพริศ
ว. งามเฉิดฉาย, เพริศพริ้ง ก็ว่า.

พริบ
ก. กะพริบ ในคำว่า พริบตา. ว. ฉับพลัน, ทันทีทันใด, ในความว่าชั่วพริบตาเดียว ในพริบตาเดียว.

พริบตาเดียว
ว. เร็วมาก, ทันที.

พริบไหว
น. ความรู้เท่าในกิจการ, ความรู้ทันท่วงที, โดยมากมักใช้ว่า ไหวพริบ.

พริ้ม
ว. งามอย่างยิ้มแย้ม, มีหน้าตาอิ่มเอิบและดูยิ้มละไมอยู่ในหน้า,เช่น พระพุทธรูปมีพระพักตร์พริ้ม นอนหลับตาพริ้ม.

พริ้มพราย
ว. ยิ้มแย้มดูงาม.

พริ้มเพรา
ว. งามแฉล้ม.

พรึง
น. ไม้กระดานหน้าใหญ่ตั้งอยู่บนหัวรอด รัดรอบเสาทั้ง ๔ ด้าน.

พรึ่ด
ว. ครืด, ดาษไป, เช่น แดงพรึ่ด, พรืด ก็ว่า.

พรึน
ว. เป็นผื่น.

พรึบ, พรึ่บ
ว. กิริยาที่ทําพร้อม ๆ กันในทันทีทันใด เช่น ทหารเดินแถวตบเท้าพรึบดอกไม้บานพร้อมกันพรึ่บ.

พรึบ, พรึ่บ
ว. กิริยาที่ทําพร้อม ๆ กันในทันทีทันใด เช่น ทหารเดินแถวตบเท้าพรึบดอกไม้บานพร้อมกันพรึ่บ.

พรืด ๑
ว. ครืด, ดาษไป, เช่น ดอกไม้เต็มพรืด, พรึ่ด ก็ว่า.

พรืด ๒
ว. เสียงดังเช่นนั้น เช่น เบรกรถดังพรืด.

พรุ
น. ที่ลุ่มสนุ่น, บริเวณที่ลุ่มชื้นแฉะ มีสนุ่น คือ ซากผุพังของพืชพรรณทับถมอยู่มาก.

พรุก
น. วันพรุ่งนี้, รุ่งขึ้น.

พรุ่ง, พรุ่งนี้
น. วันถัดจากวันนี้ไปวันหนึ่ง.

พรุ่ง, พรุ่งนี้
น. วันถัดจากวันนี้ไปวันหนึ่ง.

พรุน
ว. ลักษณะที่เป็นรูเว้าหวําชอนไชไปทั่วแทบไม่มีชิ้นดี เช่น ผ้าถูกแมลงกัดกินพรุนไปหมด.

พรู
ว. อาการที่เคลื่อนไหวมาพร้อม ๆ กันเป็นจํานวนมาก เช่น วิ่งพรูกันเข้ามา, ร่วงลงมาพร้อมกันมาก ๆ เช่น ดอกพิกุลร่วงพรู.

พรูด
ว. เสียงดังเช่นนั้น.

พฤกษ, พฤกษ์ ๑
[พฺรึกสะ, พฺรึก] น. ต้นไม้. (ส. วฺฤกฺษ; ป. รุกฺข).

พฤกษ, พฤกษ์ ๑
[พฺรึกสะ, พฺรึก] น. ต้นไม้. (ส. วฺฤกฺษ; ป. รุกฺข).

พฤกษชาติ
น. ต้นไม้, จําพวกต้นไม้.

พฤกษทล
น. ใบไม้. (ส.).

พฤกษเทวดา
น. เทวดาที่สิงอยู่ที่ต้นไม้. (ส.).

พฤกษราช
น. ต้นปาริชาต. (ส.).

พฤกษศาสตร์
น. วิชาว่าด้วยต้นไม้.

พฤกษา
[พฺรึกสา] น. ต้นไม้.

พฤกษ์ ๒
[พฺรึก] ดู จามจุรี ๒.

พฤกษา
ดู พฤกษ, พฤกษ์ ๑.

พฤฒ, พฤฒา
[พฺรึด, พฺรึดทา] ว. เจริญ, แข็งแรง, ใหญ่; แก่, เฒ่า, พฤทธ์ ก็ว่า. (ส.).

พฤฒ, พฤฒา
[พฺรึด, พฺรึดทา] ว. เจริญ, แข็งแรง, ใหญ่; แก่, เฒ่า, พฤทธ์ ก็ว่า. (ส.).

พฤฒาจารย์
น. อาจารย์ผู้เฒ่า, พราหมณ์ผู้เฒ่า.

พฤฒิ, พฤฒิ
[พฺรึดทิ] น. ความเจริญ, ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์, ความอวบ, พฤทธิ์ก็ว่า. (ส.).

พฤฒิ, พฤฒิ
[พฺรึดทิ] น. ความเจริญ, ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์, ความอวบ, พฤทธิ์ก็ว่า. (ส.).

พฤฒิบาศ
น. ชื่อพราหมณ์พวกหนึ่ง มีหน้าที่ทําพิธีเกี่ยวกับช้างและปัดเสนียดจัญไร.

พฤต
[พฺรึด] น. คําฉันท์. ก. หมุน, เวียน; เกิดขึ้น. ว. กลม. (ส. วฺฤตฺต).

พฤติ, พฤติ
[พฺรึด, พฺรึดติ] น. ความประพฤติ, กิจการ, ความเป็นไป; ลักษณะความเป็นอยู่, อาชีวะ; คําฉันท์. (ส. วฺฤตฺติ; ป. วุตฺติ).

พฤติ, พฤติ
[พฺรึด, พฺรึดติ] น. ความประพฤติ, กิจการ, ความเป็นไป; ลักษณะความเป็นอยู่, อาชีวะ; คําฉันท์. (ส. วฺฤตฺติ; ป. วุตฺติ).

พฤติกรรม
น. การกระทําหรืออาการที่แสดงออกทางกล้ามเนื้อ ความคิดและความรู้สึก เพื่อตอบสนองสิ่งเร้า.

พฤติการณ์
น. เหตุการณ์ที่เป็นมาหรือที่จะเป็นไป, ความเป็นไปในเวลากระทำการ เช่น พฤติการณ์ของเขาแสดงว่ามีเมตตากรุณาพฤติการณ์ของเขาแสดงถึงความทารุณโหดร้าย.

พฤตินัย
(กฎ) น. ความหมายตามข้อเท็จจริง (ล. de facto), ต่างกับ นิตินัยคือ ความหมายตามกฎหมาย (ล. de jure).

พฤทธ์
[พฺรึด] น. ผู้ใหญ่. ว. เจริญ, แข็งแรง, ใหญ่; แก่, เฒ่า, (ตรงข้ามกับยุว); ฉลาด, ชํานาญ; เจนจบ, พฤฒ ก็ใช้. (ส. วฺฤทฺธ).

พฤทธิ์
[พฺรึด] น. ความเจริญ, ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์, ความอวบ, พฤฒิก็ใช้; ในไวยากรณ์หมายถึงเสียงยาวที่สุดของสระต่าง ๆ คือ ในบาลีและสันสกฤตได้แก่ อา เป็นพฤทธิ์ของ อะ เป็นต้น. ก. กระทําสระให้ยาวเช่นนั้น. (ส. วฺฤทฺธิ).

พฤนต์
[พฺรึน] น. ก้าน, ขั้ว. (ส. วฺฤนฺต; ป. วณฺฏ).

พฤนท์
[พฺรึน ถ้าสัมผัสกับ อิ อ่านเป็น พฺริน] น. กอง, หมู่, จํานวนมาก.(ส. วฺฤนฺท); สังขยาจํานวนสูงเท่ากับโกฏิยกกําลัง ๗ หรือ ๑ มีศูนย์๔๙ ตัว. (ส. วฺฤนฺท; ป. พินฺทุ).

พฤภูษณะ
[พฺรึพูสะนะ] น. วิภูษณะ.

พฤภูษิต
[พฺรึพูสิด] ก. วิภูษิต.

พฤศจิก
[พฺรึดสะจิก] น. แมงป่อง; ชื่อกลุ่มดาวรูปแมงป่อง เรียกว่า ราศีพฤศจิกเป็นราศีที่ ๗ ในจักรราศี, ราศีพิจิก ก็ว่า. (ส. วฺฤศฺจิก; ป. วิจฺฉิก).พฤศจิกายน น. ชื่อเดือนที่ ๑๑ ตามสุริยคติ ซึ่งเริ่มด้วยเดือนมกราคมมี ๓๐ วัน; (เลิก) ชื่อเดือนที่ ๘ ตามสุริยคติ ซึ่งเริ่มด้วยเดือนเมษายน.(ส. วฺฤศฺจิก + อายน).

พฤศจิกายน
ดู พฤศจิก.

พฤษภ
[พฺรึสบ, พฺรึดสบ] น. วัว; ชื่อกลุ่มดาวรูปวัวเรียกว่า ราศีพฤษภ เป็นราศีที่ ๑ ในจักรราศี. (ส.วฺฤษฺภ; ป. อุสภ).

พฤษภาคม
[พฺรึดสะพาคม] น. ชื่อเดือนที่ ๕ ตามสุริยคติ ซึ่งเริ่มด้วยเดือนมกราคม มี ๓๑ วัน; (เลิก) ชื่อเดือนที่ ๒ ตามสุริยคติ ซึ่งเริ่มด้วยเดือนเมษายน. (ส. วฺฤษฺภ + อายน).

พฤษภาคม
ดู พฤษภ.

พฤหัสบดี
[พฺรึหัดสะบอดี, พะรึหัดสะบอดี] น. (โหร) เทพที่เป็นครูของเทวดาทั้งหลาย; (ดารา) ชื่อดาวเคราะห์ดวงที่ ๕ และเป็นดวงที่ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ อยู่ห่างดวงอาทิตย์ประมาณ ๗๗๘ ล้านกิโลเมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลางในแนวที่ผ่านเส้นศูนย์สูตร ๑๔๒,๘๐๐ กิโลเมตร;ชื่อวันที่ ๕ ของสัปดาห์. (ส. วฺฤหสฺปติ; ป. วิหปฺปติ).

พฤหัสบดีจักร
น. ระยะเวลา ๖๐ ปี คือ เวลาที่ดาวพฤหัสบดีเดินรอบดวงอาทิตย์๕ รอบ, มหาจักร ก็ว่า. (ส.).

พฤหัสปติวาร
น. วันพฤหัสบดี, คุรุวาร หรือ ชีววาร ก็ว่า.

พล, พล
[พน, พนละ, พะละ] น. กําลัง, มักใช้ประกอบคําอื่น เช่น พระทศพลอันเป็นพระนามพระพุทธเจ้า หมายความว่า ทรงมีพระญาณอันเป็นกำลัง ๑๐ ประการ มี ฐานาฐานญาณ คือ ปรีชาหยั่งรู้ฐานะและสิ่งที่มิใช่ฐานะเป็นต้น; ทหาร เช่น กองพล ตรวจพล ยกพลขึ้นบก; สามัญ,ธรรมดา ๆ, พื้น ๆ, เช่น ของพล ๆ; ยศทหารและตํารวจสัญญาบัตรรองจากจอมพล (เดิมใช้ว่า นายพล). (ป., ส.).

พล, พล
[พน, พนละ, พะละ] น. กําลัง, มักใช้ประกอบคําอื่น เช่น พระทศพลอันเป็นพระนามพระพุทธเจ้า หมายความว่า ทรงมีพระญาณอันเป็นกำลัง ๑๐ ประการ มี ฐานาฐานญาณ คือ ปรีชาหยั่งรู้ฐานะและสิ่งที่มิใช่ฐานะเป็นต้น; ทหาร เช่น กองพล ตรวจพล ยกพลขึ้นบก; สามัญ,ธรรมดา ๆ, พื้น ๆ, เช่น ของพล ๆ; ยศทหารและตํารวจสัญญาบัตรรองจากจอมพล (เดิมใช้ว่า นายพล). (ป., ส.).

พลกาย
[พนละ] (กลอน) น. กองทัพ. (ป., ส.).

พลการ
[พะละกาน] น. การกระทำโดยใช้กำลังหรืออำนาจเป็นต้นอย่างไม่ยอมฟังเสียงใคร, อําเภอใจ, เช่น ทําโดยพลการ. (ป. พลกฺการ;ส. พลาตฺการ).

พลขันธ์
[พนละ] น. กองทัพ.

พลขับ
[พนละ] น. ทหารที่ทำหน้าที่ขับยานพาหนะ.

พลความ
[พนละ] น. ข้อความที่ไม่ใช่ส่วนสำคัญของเรื่อง, ตรงข้ามกับ ใจความ.

พลตระเวน
[พน] (โบ) น. พลตํารวจพระนครบาลผู้ตรวจตราเหตุการณ์.

พลเทพ
[พนละ] น. ชื่อตําแหน่งจตุสดมภ์ตําแหน่งหนึ่ง คือ เสนาบดีฝ่ายเกษตร.

พลเมือง
[พนละ] น. ประชาชน, ราษฎร, ชาวประเทศ.

พลรบ
[พนละ] น. ทหารที่ทำหน้าที่ฝ่ายรบ.

พลร่ม
[พน] น. หน่วยทหารหรือตำรวจที่ได้รับการฝึกให้กระโดดร่มชูชีพจากเครื่องบิน หรือเฮลิคอปเตอร์.

พลเรือน
[พนละ] น. ผู้ซึ่งไม่ใช่ทหาร. ว. ที่ไม่ใช่ทหาร เช่น ข้าราชการพลเรือน.

พลโลก
[พนละ] น. ชาวโลก, พลเมืองของโลก.

พลศึกษา
[พะละ] น. การศึกษาที่จะนำไปสู่ความเจริญงอกงามและพัฒนาการทางร่างกาย.

พลสิงห์
[พนละ] น. พนักบันไดอิฐ.

พละ
[พะละ] น. กําลัง, มักใช้เข้าคู่กันเป็น พละกําลัง.

พลากร
[พะลากอน] น. กองทหารเป็นจํานวนมาก. (ป. พล + อากร).

พลาดิศัย
ว. มีกําลังยิ่ง. (ส. พล + อติศย).

พลาธิการ
น. หน่วยงานของทหารและตํารวจ มีหน้าที่ควบคุมการจัดที่พักจัดเครื่องใช้ จัดอาหาร ฯลฯ; (โบ) หัวหน้ากรมในกองทัพบกซึ่งมีหน้าที่เกี่ยวกับการนี้.

พลานามัย
น. ภาวะของร่างกายที่แข็งแรง และไม่เป็นโรค; วิชาว่าด้วยการรักษาสุขภาพของร่างกายและจิตใจ.

พลานึก
น. ทหาร, นักรบที่ต้องใช้กําลังกาย. (ป., ส. พลานีก).

พลบ
[พฺลบ] น. เวลายํ่าคํ่า, เวลาโพล้เพล้, เวลาเข้าไต้เข้าไฟ, เช่นตะวันชิงพลบ, พลบค่ำ ก็ว่า, ในบทกลอนแผลงเป็น พระลบ ก็มี.

พลบค่ำ
น. เวลาย่ำค่ำ, เวลาโพล้เพล้, เวลาเข้าไต้เข้าไฟ, พลบ ก็ว่า.

พลว
[พะละวะ] ว. มีกําลัง, แข็งแรง, มักใช้เป็นส่วนหน้าสมาส เช่นพลวเหตุ คือ เหตุแข็งแรง เหตุที่มีกําลังกล้า. (ป.).

พลวก
[พฺลวก] ก. อาการที่ข้าวทะลักออกมาจากหม้อพร้อมกับน้ำข้าวในเวลาเช็ดหม้อข้าว เรียกว่า ข้าวพลวกจากหม้อ, อาการที่ดินยุบลงเพราะไม่แน่น เช่น ดินพลวกลง.

พลวง ๑
[พฺลวง] น. ธาตุลําดับที่ ๕๑ สัญลักษณ์ Sb เป็นโลหะ ลักษณะเป็นของแข็งสีขาวคล้ายโลหะเงิน เปราะ หลอมละลายที่ ๖๓๐.๕?ซ. มีสมบัติพิเศษ คือ ขยายตัวเมื่อแข็งตัว ใช้ประโยชน์นําไปผสมกับโลหะอื่นให้เป็นโลหะเจือ. (อ. antimony).

พลวง ๒
[พฺลวง] น. ชื่อไม้ต้นชนิด Dipterocarpus tuberculatus Roxb.ในวงศ์ Dipterocarpaceae ใบใหญ่ ใช้ห่อยาสูบและมุงหลังคา,คลุ้ง ตองตึง หรือ ตึง ก็เรียก.

พลวดกินลูก
[พฺลวด] ดู กระทุ.

พลวดใหญ่
[พฺลวด] ดู กระทุ.

พลวัต
[พนละ] ว. ซึ่งเกี่ยวข้องกับแรง, ซึ่งเกี่ยวข้องกับผลของแรงเช่นการเคลื่อนที่. (อ. dynamic).

พลศาสตร์
[พนละ] น. วิชากลศาสตร์แขนงหนึ่ง ซึ่งว่าด้วยการเคลื่อนที่ของเทหวัตถุที่เป็นของแข็ง แบ่งเป็นสาขาย่อย ๆ คือ จลนพลศาสตร์และ จลนศาสตร์. (อ. dynamics).

พลอ
[พฺลอ] (ถิ่นปักษ์ใต้) ก. ฝานเอาเปลือกแข็งออก.

พล้อ ๑
[พฺล้อ] น. ต้นกะพ้อ. (ดู กะพ้อ ๒).

พล้อ ๒
[พฺล้อ] ก. พ้อ.

พลอง ๑
[พฺลอง] น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กหลายชนิด ในสกุล Memecylonวงศ์ Melastomataceae เนื้อละเอียดและแข็ง เช่น พลองขี้นก(M. floribundum Blume) พลองเหมือด (M. edule Roxb.).

พลอง ๒
[พฺลอง] น. เรียกไม้ใช้เป็นอาวุธยาวประมาณ ๔ ศอกว่า ไม้พลอง.

พลอด
[พฺลอด] ก. พูดเรื่อยอย่างอ่อนหวานน่าฟัง.

พลอดรัก
ก. พูดจาอ่อนหวานต่อกันในเรื่องรัก ๆ ใคร่ ๆ.

พลอน
[พฺลอน] ก. ปอกให้มีเปลือกติดอยู่บ้าง เช่น พลอนมะพร้าว, เรียกมะพร้าวที่ปอกแล้วเช่นนั้นว่า มะพร้าวพลอน, ปล้อน. ว. ชอนไป,พรุน, ย่อยยับ.

พลอมแพลม
[พฺลอมแพฺลม] ว. วาบแวบ, ผลุบโผล่, ประปราย, ไม่สมํ่าเสมอ, เช่นหญ้าขึ้นพลอมแพลม.

พลอย ๑
[พฺลอย] น. หินที่มีเนื้อใสสีต่าง ๆ ใช้ทําเป็นเครื่องประดับมีหัวแหวนเป็นต้น, เรียกสิ่งที่ทําเทียมพลอยว่า พลอยหุง.

พลอยสามสี
น. พลอยชนิดหนึ่ง เมื่อโดนแสงอาทิตย์จะมีสีเขียวมรกต เมื่อโดนแสงอื่น ๆ ที่ไม่ใช่แสงอาทิตย์เช่นแสงจากหลอดไฟ, จะมีสีแดงแล้วเปลี่ยนเป็นสีม่วงเจ้าสามสี ก็เรียก.

พลอย ๒
[พฺลอย] ว. ร่วมด้วย, ประสมด้วย, ตามไปด้วย, ในลักษณะเช่นเห็นเขาเดินขบวนกันแล้วเดินตามเขาไป เห็นคนอื่นเขาทํากันแล้วก็ร่วมกับเขาด้วย.

พลอยฟ้าพลอยฝน
ว. ไม่ได้เกี่ยวข้องแต่ก็ร่วมรับเคราะห์ไปกับเขาด้วย.

พล่อย
[พฺล่อย] ว. อาการที่พูดง่าย ๆ โดยไม่ตริตรอง.

พละ
ดู พล, พล.

พละพลา
[พฺละพฺลา] (โบ) น. พลับพลา.

พลั่ก
[พฺลั่ก] ว. อาการที่ไหลทะลักออกมาด้วยกําลังดัน เช่น เลือดออกพลั่ก; เสียงดังเช่นนั้น.

พลัง
[พะ] ว. กําลัง, มักใช้พูดเข้าคู่กันว่า กําลังพลัง.

พลังงาน
(วิทยา) น. ความสามารถซึ่งมีอยู่ในตัวของสิ่งที่อาจให้แรงงานได้.(อ. energy).

พลังงานจลน์
น. พลังงานที่มีในเทหวัตถุ เนื่องจากการเคลื่อนที่ของเทหวัตถุนั้น.(อ. kinetic energy).

พลังงานศักย์
น. พลังงานที่มีในเทหวัตถุ เนื่องจากตําแหน่งที่อยู่ของเทหวัตถุนั้น.(อ. potential energy).

พลังเงียบ
(การเมือง) น. เสียงส่วนใหญ่ที่ไม่แสดงออก. (อ. silent majority).

พลังจิต
น. ความเข้มแข็งของจิตใจ, อํานาจจิต.

พลั่ง, พลั่ง ๆ
[พฺลั่ง] ว. อาการที่หลั่งไหลออกมาไม่ขาดสายด้วยกําลังดัน เช่นน้ำเดือดพลั่ง ๆ น้ำไหลพลั่ง ๆ.

พลั่ง, พลั่ง ๆ
[พฺลั่ง] ว. อาการที่หลั่งไหลออกมาไม่ขาดสายด้วยกําลังดัน เช่นน้ำเดือดพลั่ง ๆ น้ำไหลพลั่ง ๆ.

พลั้ง
[พฺลั้ง] ก. พลาดโดยไม่ตั้งใจหรือไม่ทันคิด, มักใช้เข้าคู่กับคำ พลาดเป็น พลั้งพลาด หรือ พลาดพลั้ง.

พลั้งปาก
ก. พูดไปโดยไม่ทันคิด.

พลั้งปากเสียศีล พลั้งตีนตกต้นไม้
(สํา) ก. พูดหรือทําอะไรโดยไม่ระมัดระวังย่อมเกิดความเสียหาย.

พลั้งปากเสียศีล พลั้งตีนตกต้นไม้
(สํา) ก. พูดหรือทําอะไรโดยไม่ระมัดระวังย่อมเกิดความเสียหาย.

พลั้งเผลอ
[เผฺลอ] ว. ผิดพลาดเพราะหลงลืมไปชั่วขณะ.

พลั้งพลาด
[พฺลาด] ก. ผิดพลาดไปโดยไม่ตั้งใจหรือไม่ทันคิด, พลาดพลั้ง ก็ว่า.

พลัด
[พฺลัด] ก. พลาด หลุด หรือตกจากที่ใดที่หนึ่ง เช่น ของพลัดจากมือเด็กพลัดจากต้นไม้, พรากจากกันโดยไม่รู้ว่าหลงไปอยู่ที่ใด เช่นพลัดพ่อ พลัดแม่, พรากจากถิ่นฐานหรือบ้านเกิดเมืองนอนเดิมเช่น พลัดถิ่นฐานบ้านเมือง พลัดบ้าน พลัดเมือง.

พลัดถิ่น
ว. อยู่ไกลจากถิ่นที่อยู่ของตน เช่น เรียกรัฐบาลที่ตั้งศูนย์บัญชาการอยู่นอกประเทศของตนว่า รัฐบาลพลัดถิ่น.

พลัดที่นาคาที่อยู่
(สํา) ก. พลัดพรากจากถิ่นฐานเดิม, ระหกระเหิน.

พลัดพราก
ก. จากไป, แยกออกจากกันไป.

พลัน
[พฺลัน] ว. ทันที เช่น โดยพลัน เร็วพลัน.

พลับ
[พฺลับ] น. ชื่อไม้ต้นชนิด Diospyros malabarica Kostel. var.siamensis (Hochr.) Phengklai ในวงศ์ Ebenaceae คล้ายตะโก ผลกินได้, มะพลับ ก็เรียก.

พลับเขา
ดู กระดูกค่าง.

พลับพลา
[พฺลา] น. ที่ประทับชั่วครั้งคราวสําหรับรับรองพระเจ้าแผ่นดินและพระบรมราชวงศ์ชั้นสูง.

พลับพลึง
[พฺลึง] น. ชื่อไม้ล้มลุกมีหัวชนิด Crinum asiaticum L. ในวงศ์Amaryllidaceae ใบยาวใหญ่เป็นกาบ หัวมีพิษ ดอกสีขาว กลิ่นหอม.

พลั่ว
น. เครื่องมือสําหรับแทงดิน สาดดิน สาดข้าว รูปแบน ๆ มีด้ามสําหรับถือ.

พล่า
[พฺล่า] น. เครื่องกับข้าวชนิดหนึ่ง คล้ายยํา มักใช้เนื้อดิบ ทำให้สุกด้วยของเปรี้ยวเช่นมะนาว.

พลากร
ดู พล, พล.

พลาง
[พฺลาง] ว. ในระยะเวลาเดียวกัน (มักใช้กับกริยาที่ควบคู่กัน) เช่นเขาเดินพลางกินพลางกองทัพสู้พลางถอยพลาง, ชั่วระหว่างเวลา(ที่ยังไม่พร้อมหรือยังไม่ถึงกําหนดเป็นต้น) เช่น กินไปพลางก่อนทําไปพลางก่อน อยู่ไปพลางก่อน.

พลาญ
[พะลาน] (โบ) น. ลาน.

พลาด
[พฺลาด] ก. ไม่ตรงที่หมาย ในลักษณะเช่น เพลี่ยงไป เลี่ยงไป หรือไถลไป เช่น ยิงพลาด เหยียบบันไดพลาด; ผิดพลาด เพราะไม่รู้เท่าหรือเชื่อตัวเองเกินไปเป็นต้น เช่น ตอบพลาด.

พลาดท่า
ก. เสียที, เสียรู้.

พลาดพลั้ง
[พฺลั้ง] ก. ผิดพลาดไปโดยไม่ตั้งใจหรือไม่ทันคิด, พลั้งพลาด ก็ว่า.

พลาดิศัย
ดู พล, พล.

พลาธิการ
ดู พล, พล.

พล่าน
[พฺล่าน] ว. อาการเป็นไปในลักษณะป่วน วุ่น สับสน ลนลาน ซ่านหรืออย่างอื่นที่คล้ายกัน เช่น เดือดพล่าน วิ่งพล่าน เดินพล่าน.

พลานามัย
ดู พล, พล.

พลานึก
ดู พล, พล.

พลาม
[พฺลาม] ว. อาการที่กินอาหารเช่นกล้วยและเคี้ยวปากกว้าง ๆ;แวบวาบ.

พล่าม
[พฺล่าม] ว. เพ้อเจ้อ, เหลิงเจิ้ง, อาการที่พูดมากจนเสียประโยชน์,อาการที่พูดซ้ำ ๆ ซาก ๆ ไม่รู้จักจบจนน่ารำคาญ.

พลาย
[พฺลาย] ว. เรียกช้างตัวผู้ว่า ช้างพลาย. (ต.).

พลายม้า
น. เรือพายม้า, ใช้ว่า ไพม้า ก็มี.

พลาสติก
น. สารประกอบอินทรีย์ที่สังเคราะห์ขึ้นใช้แทนวัสดุธรรมชาติบางชนิดเมื่อเย็นก็แข็งตัวเมื่อถูกความร้อนก็อ่อนตัว บางชนิดแข็งตัวถาวร มีหลายชนิด เช่น ไนลอน ยางเทียมใช้ทําสิ่งต่าง ๆเช่น เสื้อผ้า ฟิล์ม ภาชนะ ส่วนประกอบเรือหรือรถยนต์.(อ. plastic).

พลาสมา
น. ส่วนประกอบของเลือดที่แยกเอาเม็ดเลือดออกแล้ว; (ฟิสิกส์)ภาวะหนึ่งของสสาร ณ ภาวะนี้สสารอยู่ในสภาพแก๊สที่ร้อนจัดอย่างยิ่งยวด และแตกตัวเป็นอนุภาคบวกกับอิเล็กตรอนซึ่งมีจํานวนเท่ากันโดยประมาณ สสารในภาวะนี้เป็นตัวนําไฟฟ้าที่ดียิ่ง.(อ. plasma).

พลาหก
[พะลา] น. เมฆ, ฝน. (ป., ส. วลาหก).

พลำ, พล้ำ
[พฺลํา, พฺลํ้า] ก. พลาดถลํา.

พลำ, พล้ำ
[พฺลํา, พฺลํ้า] ก. พลาดถลํา.

พลำภัง
[พะ] (โบ) น. ชื่อกรมการปกครองในกระทรวงมหาดไทย, เขียนเป็น พลัมภัง พลําภังค์ ก็มี.

พลิ
[พะลิ] ดู พลี ๑.

พลิก
[พฺลิก] ก. กลับด้านหนึ่งเป็นอีกด้านหนึ่ง เช่น เรือพลิกท้อง ปลาพลิกท้อง นอนพลิกข้าง พลิกหน้าหนังสือ พลิกถ้อยคํา.

พลิกกระเป๋า
(ปาก) ก. เสียจนหมดตัวเพราะผิดจากที่คาดหมายไว้(ใช้แก่การพนัน).

พลิกตัว
ก. เปลี่ยนท่านอนจากท่าหนึ่งเป็นอีกท่าหนึ่งเช่นจากนอนหงายเป็นนอนตะแคง.

พลิกแผ่นดิน
(สํา) ก. เปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในระบบหรือวิธีการปกครองแผ่นดิน.ว. อาการที่ตามหาเท่าไร ๆ ก็ไม่พบ เช่น หาจนพลิกแผ่นดิน.

พลิกแพลง
[แพฺลง] ว. ยักเยื้องถ่ายเทเป็นอย่างอื่น ๆ, ที่เปลี่ยนแปลงให้ผิดไปจากแบบปรกติธรรมดา, เช่น พูดพลิกแพลง ทำพลิกแพลง เล่นพลิกแพลง เตะตะกร้อท่าพลิกแพลง. ก. กลับกลาย, เปลี่ยนแปลง,เช่น วิธีการพลิกแพลง; ดัดแปลง, ยักย้ายถ่ายเท, เช่น ช่างพลิกแพลง.

พลิกศพ
ก. ชันสูตรศพ.

พลิกหน้ามือเป็นหลังมือ
(สํา) ก. เปลี่ยนแปลงหรือทําให้ผิดไปจากเดิมอย่างตรงกันข้าม,กลับหน้ามือเป็นหลังมือ ก็ว่า.

พลิพัท
[พะลิ] น. โคผู้. (ป. พลิวทฺท).

พลิ้ว
[พฺลิ้ว] ก. บิด, เบี้ยว, เช่น คมมีดพลิ้ว; สะบัดเป็นคลื่นไปตามลมเช่น ธงพลิ้ว.

พลี ๑
[พะลี] น. การบวงสรวง, เครื่องบวงสรวง, ส่วย, การบูชา, (ตามแบบมี ๕ คือ ญาติพลี สงเคราะห์ญาติ, อติถิพลี ต้อนรับแขก,เปตพลี ทําบุญอุทิศให้ผู้ตาย, ราชพลี ถวายเป็นหลวง มีเสียภาษีอากรเป็นต้น, เทวตาพลี ทําบุญอุทิศให้เทวดา, และแบ่งเป็น ๒อย่าง คือ ธรรมพลี อุทิศกุศลให้ และ อามิสพลี ให้สิ่งของ).(ป., ส. พลิ ว่า เครื่องบวงสรวง).

พลีกรรม
[พะลีกํา] น. การบูชา, พิธีบูชา.

พลี ๒
[พฺลี] ก. เสียสละ เช่น พลีชีพเพื่อชาติ, บวงสรวงเชิญเอามา (ใช้แก่ยาสมุนไพร) เช่นไปพลียาที่ต้นเทียน คือ ไปบวงสรวงเก็บต้นเทียนหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของต้นเทียนมาทำยารักษาโรค.

พลี ๓
[พะลี] ว. มีกําลัง. (ป.).

พลีมุข
[พะลี] น. ลิง. (ส. พลีมุข ว่า หน้าย่น).

พลุ
[พฺลุ] น. ดอกไม้เพลิงชนิดหนึ่ง บรรจุดินปืนในกระบอกไม้ไผ่ เมื่อจุดมีเสียงระเบิดดังคล้ายเสียงปืน, โดยอนุโลมเรียกดอกไม้เพลิงอย่างอื่นที่จุดมีเสียงระเบิดดังเช่นนั้นว่า พลุ. ว. ฟุ, ฟ่าม, ไม่แน่น.

พลุก ๑
[พฺลุก] น. งาช้าง. (ข. ภฺลุก).

พลุก ๒
[พฺลุก] ว. พลุ่ง.

พลุ่ก
[พฺลุ่ก] ว. พลุ่งขึ้นมา.

พลุกพล่าน
[พฺลุกพฺล่าน] ก. เกะกะ, ขวักไขว่, เกลื่อนกล่น. ว. อาการที่เคลื่อนไหวขวักไขว่ไม่เป็นระเบียบ เช่น เดินพลุกพล่าน วิ่งพลุกพล่านแล่นพลุกพล่าน.

พลุ่ง
[พฺลุ่ง] ก. อาการที่ไอน้ำหรือควันดันตัวพุ่งออกมาโดยแรง เช่น น้ำเดือดไอน้ำพลุ่งขึ้นมา ไฟไหม้ควันพลุ่งขึ้นมา, โดยปริยายหมายถึงอาการที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น โทสะพลุ่งขึ้นมา อารมณ์เดือดพลุ่ง.

พลุ่งพล่าน
[พฺล่าน] ก. บันดาลโทสะจนนั่งไม่ติด.

พลุ้น
[พฺลุ้น] ว. อ่อน (ใช้แก่มะพร้าวที่กะลายังไม่แข็ง).

พลุ่มพล่าม
[พฺลุ่มพฺล่าม] ว. ยุ่มย่าม, ซุ่มซ่าม, ตะกรุมตะกราม.

พลุ่ย
[พฺลุ่ย] ว. ง่าย, ลุ่ย, หลวมเข้าไป.

พลุ้ย
[พฺลุ้ย] ว. ยุ้ย, ยื่นออกมาอย่างท้องคนอ้วน, เช่น ท้องพลุ้ย พุงพลุ้ย.

พลู
[พฺลู] น. ชื่อไม้เถาชนิด Piper betle L. ในวงศ์ Piperaceae ใบมีรสเผ็ดร้อนใช้กินกับหมากและทํายาได้.

พลูแก
[พฺลู] น. ชื่อไม้เถาในสกุล Piper วงศ์ Piperaceae คล้ายพลูแต่ก้านใบยาวกว่า ใช้ทํายาได้.

พลูคาว
[พฺลู] ดู คาวตอง.

พลูต้น
[พฺลู] (ถิ่นพายัพ) น. ต้นข่าต้น. (ดู ข่าต้น).

พลูโต
[พฺลู] น. ชื่อดาวเคราะห์ดวงที่ ๙ ในระบบสุริยะ มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า อยู่ห่างดวงอาทิตย์ประมาณ ๕,๙๐๐ ล้านกิโลเมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลางอยู่ระหว่าง ๒,๕๘๐ ถึง ๓,๕๓๐ กิโลเมตร ทางโคจรเป็นวงรีมาก ทําให้ส่วนหนึ่งของทางโคจรอยู่ภายในวงจรของดาวเนปจูน, ดาวยม ก็เรียก. (อ. Pluto).

พลูโทเนียม
[พฺลู] น. ธาตุลําดับที่ ๙๔ สัญลักษณ์ Pu เป็นธาตุกัมมันตรังสีที่นักวิทยาศาสตร์สร้างขึ้น ไม่มีปรากฏในธรรมชาติ. (อ. plutonium).

พวก
น. คน สัตว์ หรือสิ่งต่าง ๆ ที่รวมกันเข้าเป็นกลุ่มเป็นหมู่ตามอาชีพหรือชนิดเป็นต้น เช่น พวกนักเรียน พวกพ่อค้า พวกกรรมกร พวกนก พวกกา พวกเครื่องมือ พวกเครื่องเขียน.

พวกพ้อง
น. หมู่ญาติ, เพื่อนฝูง.

พวง ๑
น. กลุ่มของสิ่งที่มีลักษณะอย่างเดียวกันที่อยู่ร่วมขั้วเดียวกันหรือผูกมัดไว้รวมกัน เช่น พวงองุ่น พวงดอกไม้ พวงลูกโป่ง; คําต้นของไม้เลื้อยพวกหนึ่งที่มีดอกเป็นพวงมีหลายชนิด เช่น พวงแก้วกุดั่นพวงชมพู พวงนาค.

พวงมโหตร
[มะโหด] น. พวงอุบะซึ่งห้อยประดับอยู่ที่คันดาลฉัตรทำด้วยผ้าตาดทอง, ลูกมโหตร ก็ว่า.

พวงมาลัย
น. ดอกไม้ประดิษฐ์แบบไทยลักษณะหนึ่ง โดยการนำดอกไม้กลีบดอกไม้และใบไม้ มาร้อยด้วยเข็ม แล้วรูดออกมาใส่ด้ายผูกเป็นพวง มีลักษณะต่าง ๆ กัน, มาลัย ก็เรียก; เครื่องสําหรับบังคับเรือไฟหรือเรือยนต์ รถยนต์ ให้ไปตามทางที่ต้องการ; เครื่องสําหรับช่วยพยุงคนตกนํ้า มีรูปคล้ายพวงมาลัย; ชื่อการเล่นของชาวบ้านชนิดหนึ่งเรียกว่า เพลงพวงมาลัย.

พวงมาลา
น. ดอกไม้ที่จัดแต่งขึ้นตามโครงรูปต่าง ๆ เช่น วงกลม วงรี มักมีใบไม้เป็นส่วนประกอบด้วย สําหรับวางที่อนุสาวรีย์ พระบรมรูปหรือศพ เป็นต้น เพื่อเป็นเกียรติหรือแสดงความเคารพ.

พวงหรีด
น. ดอกไม้ที่จัดแต่งขึ้นตามโครงรูปต่าง ๆ เช่น วงกลม วงรีสําหรับใช้เคารพศพ, หรีด ก็เรียก.

พวง ๒
ว. ลักษณะที่ยื่นพองออกมา เช่น แก้มเป็นพวง.

พวง ๓
ดู บ้า ๒.

พ่วง ๑
ก. ต่อท้าย, ตามติด, เช่น ขอพ่วงไปด้วย, เรียกเรือที่พ่วงท้ายให้เรือโยงลากจูงไปว่า เรือพ่วง, เรียกรถที่พ่วงท้ายให้รถคันหน้าลากไปว่า รถพ่วง.

พ่วงข้าง
ก. ติดไว้ข้าง ๆ เช่น รถพ่วงข้างรถจักรยานยนต์.

พ่วง ๒
ว. โต, อ้วน.

พ่วงพี
ว. อ้วนลํ่า.

พวงโกเมน
น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Mucuna bennettii F. Muell. ในวงศ์Leguminosae ดอกสีแสด ออกเป็นช่อห้อยยาว.

พวงคราม
น. ชื่อไม้เถาชนิด Petrea volubilis L. ในวงศ์ Verbenaceae ใบแข็งและคาย ดอกสีม่วงครามเป็นกลีบ ๕ แฉก คล้ายรูปดาว ออกเป็นช่อใหญ่.

พวงชมพู
น. ชื่อไม้เถาขนาดเล็กชนิด Antigonon leptopus Hook. et Arn.ในวงศ์ Polygonaceae ดอกสีชมพูรูปหัวใจเล็ก ๆ ออกเป็นช่อยาวออกดอกตลอดปี.

พวงดอกไม้
น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์บุษยะ มี ๕ ดวง, ดาวปุยฝ้าย ดาวดอกบัวดาวโลง ดาวปู ดาวสิธยะ ดาวสมอสําเภา ดาวบุษย์ ดาวปุษยะหรือ ดาวปุสสะ ก็เรียก.

พวงแสด
น. ชื่อไม้เถาขนาดเล็กชนิด Pyrostegia venusta (Ker—Gawler)Miers ในวงศ์ Bignoniaceae ดอกสีแสดรูปกระบอก ออกเป็นช่อยาว.

พวงหยก
น. ชื่อไม้เถาขนาดกลางชนิด Strongylodon macrobotrys A. Grayในวงศ์ Leguminosae ดอกสีหยกหรือสีนํ้าทะเล ออกเป็นช่อห้อยยาว.

พวงอุไร
ดู ทองอุไร.

พวน ๑
น. เชือกเกลียวขนาดใหญ่สำหรับใช้โยงเรือ เป็นต้น; แนว.

พวน ๒
น. รวงข้าวที่นวดแล้วหรืออ้อยที่หีบครั้งที่ ๒.

พวน ๓
น. ชาวไทยพวกหนึ่ง เดิมมีถิ่นฐานอยู่ในประเทศลาว ส่วนหนึ่งได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานอยู่ทางภาคกลางของประเทศไทย.

พวย ๑
น. ส่วนของกาหรือป้านที่ยื่นออกมา สําหรับรินนํ้า.

พวยน้ำ
น. นํ้าที่พุ่งเป็นลําขึ้นไปในอากาศเนื่องจากลมงวง, นาคเล่นนํ้า ก็ว่า.

พวย ๒
ก. สูง, พุ่ง, ไปโดยเร็ว.

พวยพุ่ง
ว. ช่วงโชติ, พุ่งเป็นลําออกไปโดยเร็ว เช่น แสงพวยพุ่ง รัศมีพวยพุ่ง.

พสก, พสก
[พะสก, พะสกกะ] น. ชาวเมือง, พลเมือง. (ป. วส + ค; ส. วศ + คว่า ผู้อยู่ในอํานาจ).

พสก, พสก
[พะสก, พะสกกะ] น. ชาวเมือง, พลเมือง. (ป. วส + ค; ส. วศ + คว่า ผู้อยู่ในอํานาจ).

พสกนิกร
[พะสกกะนิกอน, พะสกนิกอน] น. คนที่อยู่ในประเทศไม่ว่าจะเป็นพลเมืองของประเทศนั้นหรือคนต่างด้าวที่มาอาศัยอยู่ก็ตาม.

พสนะ
[พะสะนะ, พดสะนะ] น. เสื้อผ้า, เครื่องนุ่งห่ม. (ป., ส. วสน).

พสุ
[พะ] น. ชื่อเรียกเทวดาจําพวกหนึ่ง; ทรัพย์, สมบัติ, ความมั่งมี. ว. ดี, เลิศ, ประเสริฐ; ใจดี, กรุณา. (ป., ส. วสุ).

พสุธา
น. 'ผู้ทรงไว้ซึ่งทรัพย์' คือ แผ่นดิน. (ป., ส. วสุธา).

พสุธาดล
น. พื้นแผ่นดิน. (ป., ส. วสุธาตล).

พสุนธรา
[พะสุนทะ] น. แผ่นดิน. (ป. วสุนฺธรา; ส. วสุํธรา).

พสุมดี
[พะสุมะดี] น. แผ่นดิน. (ส.).

พสุธา
ดู พสุ.

พสุธากันแสง
น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง, ธรณีกันแสง หรือ ธรณีร้องไห้ ก็ว่า.

พสุธาดล
ดู พสุ.

พสุนธรา
ดู พสุ.

พสุมดี
ดู พสุ.

พสุสงกรานต์
(ดารา) น. พระอาทิตย์โคจรมาถึงจุดใกล้สุดกับโลกในราววันที่ ๔มกราคม เรียกว่า พสุสงกรานต์เหนือ (perihelion) กับโคจรไปถึงจุดไกลสุดจากโลกในราววันที่ ๓ กรกฎาคม เรียกว่า พสุสงกรานต์ใต้ (aphelion).

พหล
[พะหน] ว. มาก, ใหญ่, หนา, ทึบ. น. กองทัพใหญ่. (ป., ส.).

พหุ
ว. มาก, เขียนเป็น พหู ก็มี. (ป., ส.).

พหุคูณ
ว. หลายเท่า, หลายทบ. (ส.).

พหุพจน์, พหูพจน์
น. คําที่กล่าวถึงสิ่งมากกว่าหนึ่ง. (ป., ส. พหุวจน).

พหุพจน์, พหูพจน์
น. คําที่กล่าวถึงสิ่งมากกว่าหนึ่ง. (ป., ส. พหุวจน).

พหุภาคี
(การทูต) ว. หลายฝ่าย. น. เรียกสนธิสัญญาที่มีคู่สัญญาหลายฝ่ายว่า สนธิสัญญาพหุภาคี. (อ. multilateral).

พหุล
[พะหุน] ว. หนา, มาก. (ป., ส.).

พหู
ว. พหุ.

พหูพจน์
น. คําที่กล่าวถึงสิ่งมากกว่าหนึ่ง.

พหูสูต
น. ผู้มีความรู้เพราะได้สดับตรับฟังหรือศึกษาเล่าเรียนมามาก.(ป. พหุสฺสุต).

พอ
ว. เท่าที่ต้องการ, ควรแก่ความต้องการ, เต็มเท่าที่จำเป็น, เต็มตามต้องการ, เช่น ในการเดินทางจะต้องเตรียมเงินไปเท่าไรจึงจะพอ;เหมาะ, เพียงทําได้, ควร; ถูก, ชอบ, เช่น พอใจ พอตา พอหู; อาจ ...ได้ เช่น ตาพอดู หูพอฟัง; เมื่อ, ครั้นเมื่อ, เพิ่ง.

พอกัน, พอ ๆ กัน
ว. เสมอกัน, ทัดเทียมกัน, เทียบเท่ากัน, เช่น เก่งพอกัน ฝีมือพอกันร้ายพอ ๆ กัน.

พอกัน, พอ ๆ กัน
ว. เสมอกัน, ทัดเทียมกัน, เทียบเท่ากัน, เช่น เก่งพอกัน ฝีมือพอกันร้ายพอ ๆ กัน.

พอกันที
(ปาก) ก. บอกเลิกกัน, ยุติกัน, ไม่เกี่ยวข้องกันอีกต่อไป.

พอการ
(ปาก) ว. สมควรแก่งาน, บางทีใช้หมายความว่า มาก.

พอก้าวขาก็ลาโรง
(สํา) ก. ชักช้าทําให้เสียการ, พอยกขาก็ลาโรง ก็ว่า.

พอควร
ว. พอสมควร.

พอใจ
ก. สมใจ, ชอบใจ. ว. เหมาะ.

พอใช้
ว. ใช้ได้ เช่น คะแนนพอใช้; ปานกลาง, พอสมควร, เช่น มีฐานะดีพอใช้รวยพอใช้เก่งพอใช้; เพียงพอแก่การจับจ่ายใช้สอย เช่นมีเงินพอใช้ทั้งเดือน, พอใช้พอสอย ก็ว่า.

พอใช้ได้
ว. นับว่าใช้ได้.

พอใช้พอสอย
ว. เพียงพอแก่การจับจ่ายใช้สอย เช่น มีเงินพอใช้พอสอยไปเดือนหนึ่ง ๆ, พอใช้ ก็ว่า.

พอดิบพอดี
ว. กำลังดี, พอเหมาะพอเจาะ, เช่น มีเงินไปเท่ากับราคาของพอดิบพอดี กางเกงตัวนี้ใส่ได้พอดิบพอดี, พอดี ก็ว่า.

พอดี
ว. กำลังดี, พอเหมาะพอเจาะ, เช่น เสื้อใส่ได้พอดี, พอดิบพอดี ก็ว่า;พอเหมาะกับเวลา เช่น พอสิ้นเดือนเงินก็หมดพอดี เขามาถึงที่ทำงาน๘.๓๐ น. พอดี.

พอดีกัน
ว. เสมอกัน (มักใช้ในทางไม่ดี) เช่น มันก็พอดีกันนั่นแหละ.

พอดีพอร้าย
ว. ปานกลาง, ไม่ดีนัก, ไม่เลวนัก; บางที (แสดงความไม่แน่นอน)เช่น พอดีพอร้ายไม่ได้ไป.

พอดู
ว. เอาการ, ค่อนข้างมากทีเดียว, เช่น เก่งพอดู.

พอดูได้
ว. ไม่ถึงกับน่าเกลียด, พอใช้ได้.

พอได้
ว. พอใช้ได้บ้าง.

พอตัว
ว. พอเหมาะสมแก่ตน เช่น มีความสามารถพอตัว.

พอทำเนา
ว. พอสมควร, พอสถานประมาณ, เช่น เจ็บไข้ก็พอทำเนายังแถมถูกออกจากงานเสียอีก.

พอทำพอกิน
ว. พอกินไปวันหนึ่ง ๆ.

พอที
คําห้ามเพื่อขอยับยั้ง.

พอที่
ว. เหมาะ, ควร, มักใช้ในความปฏิเสธว่า ไม่พอที่ เช่น ไม่พอที่จะเข้าไปยุ่งกับเขาเลย.

พอที่จะ
ว. ควรที่จะ เช่น พอที่จะได้ เลยไม่ได้.

พอประมาณ
ว. เพียงปานกลาง เช่น มีฐานะดีพอประมาณ.

พอไปได้
ว. พอจะใช้ได้บ้าง เช่น ความรู้ของเขาพอไปได้.

พอไปวัดไปวาได้
ว. มีหน้าตาสวยพออวดได้ (ใช้แก่ผู้หญิง).

พอเพียง
ก. ได้เท่าที่กะไว้ เช่น ได้เท่านี้ก็พอเพียงแล้ว.

พอฟัด, พอฟัดพอเหวี่ยง
ก. พอสู้กันได้ เช่น เขามีฝีมือพอฟัดพอเหวี่ยงกัน, พอวัดพอเหวี่ยง ก็ว่า.

พอฟัด, พอฟัดพอเหวี่ยง
ก. พอสู้กันได้ เช่น เขามีฝีมือพอฟัดพอเหวี่ยงกัน, พอวัดพอเหวี่ยง ก็ว่า.

พอมีพอกิน
ว. มีฐานะปานกลาง เช่น เขาเป็นคนมีฐานะพอมีพอกิน.

พอมีอันจะกิน
ว. ค่อนข้างรวย, มีฐานะค่อนข้างดี, เช่น เขาเป็นคนพอมีอันจะกิน.

พอยกขาก็ลาโรง
(สํา) ก. ชักช้าทําให้เสียการ, พอก้าวขาก็ลาโรง ก็ว่า.

พอแย้มปากก็เห็นไรฟัน
(สํา) รู้ทันกัน, พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่ ก็ว่า.

พอแรง
ว. เต็มแรง, มาก, เช่น ถูกด่าเสียพอแรง ว่าเสียพอแรง.

พอเลี้ยงปากเลี้ยงท้อง
(สํา) ก. พอมีกินมีใช้, พอเลี้ยงตัวได้.

พอวัดพอเหวี่ยง
ก. พอสู้กันได้, พอฟัด หรือ พอฟัดพอเหวี่ยง ก็ว่า.

พอสถานประมาณ
ว. เพียงระดับปานกลาง เช่น เขามีความรู้พอสถานประมาณ,พอสัณฐานประมาณ ก็ว่า.

พอสมควร
ว. พอประมาณ เช่น เรียนเก่งพอสมควร ทำดีพอสมควร,พอควร ก็ว่า.

พอสัณฐานประมาณ
ว. เพียงระดับปานกลาง, พอสถานประมาณ ก็ว่า.

พอหอมปากหอมคอ
(ปาก) ว. พอสมควร, พอดี ๆ, นิด ๆ หน่อย ๆ, เช่น กินพอหอมปากหอมคอ พูดพอหอมปากหอมคอ.

พอเหมาะ
ก. เหมาะเจาะ เช่น เขามาพอเหมาะกับเวลา รองเท้านี้ใส่ได้พอเหมาะ, พอเหมาะพอเจาะ ก็ว่า.

พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่
(สํา) รู้ทันกัน, พอแย้มปากก็เห็นไรฟัน ก็ว่า.

พออาศัย
ว. พออยู่ได้, พอไปได้.

พ่อ
น. ชายผู้ให้กําเนิดแก่ลูก; คําที่ลูกเรียกชายผู้ให้กําเนิดหรือเลี้ยง;ดูตนคําที่ผู้ใหญ่เรียกผู้ชายที่มีอายุน้อยกว่าด้วยความสนิทสนมหรือรักใคร่เป็นต้นว่า พ่อนั่น พ่อนี่; คําใช้นําหน้านามเพศชายแปลว่า ผู้เป็นหัวหน้า เช่น พ่อเมือง; ผู้ชายที่กระทํากิจการหรืองานอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ค้าขาย เรียกว่า พ่อค้า ทําครัว เรียกว่าพ่อครัว; เรียกสัตว์ตัวผู้ ที่มีลูก เช่น พ่อม้า พ่อวัว.

พ่อเกลอ
น. เพื่อนร่วมนํ้าสบถของพ่อ.

พ่อขุน
(โบ) น. กษัตริย์ผู้เป็นใหญ่ในสมัยสุโขทัย.

พ่อครัว
(โบ) น. หัวหน้าครอบครัว.

พ่อคุณ
ว. คําพูดเอาใจ (ใช้แก่ผู้ชาย).

พ่อเจ้า
ส. คําเรียกพ่อเมืองหรือเจ้าผู้ครองนคร, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒.

พ่อเจ้าประคุณ
คำเรียกแสดงความรักใคร่หรือประชดประชัน แล้วแต่น้ำเสียง(ใช้แก่ผู้ชาย) เช่น โถ! พ่อเจ้าประคุณของย่าเจ็บไหม ทำไมไม่นอนที่โรงละครเลยล่ะพ่อเจ้าประคุณ.

พ่อแจ้แม่อู
(สํา) ว. พันทาง, ต่างพันธุ์กัน.

พ่อตา
น. พ่อของเมีย.

พ่อบ้าน
น. ชายที่เป็นหัวหน้าครอบครัว, ชายผู้จัดการงานธุรการในสถานที่เช่นโรงพยาบาลเป็นต้น.

พ่อพวงมาลัย
(สํา) น. ชายที่ปล่อยชีวิตตามสบาย ไม่ยอมตั้งตัวหรือทําการงานเป็นหลักฐาน.

พ่อพันธุ์
น. สัตว์ตัวผู้ที่ใช้ผสมพันธุ์.

พ่อม่าย
น. ชายที่เมียตายหรือหย่ากัน.

พ่อเมือง
น. ผู้ที่ชาวเมืองยกขึ้นเป็นเจ้าเมือง.

พ่อร้าง
(ถิ่น) น. ชายผู้เลิกกับเมีย.

พ่อเรือน
(โบ) น. พลเรือน.

พ่อลิ้นทอง
(ปาก) น. คนที่พูดดี พูดเก่ง หรือพูดคล่องน่าฟัง.

พ่อเล้า
(ปาก) น. ผู้ชายผู้เป็นหัวหน้าเลี้ยงหญิงสาวไว้บำเรอชาย.

พ่อเลี้ยง
น. ผัวของแม่ แต่ไม่ใช่พ่อของตัว; (ถิ่นพายัพ) แพทย์; ชายที่มีฐานะดี.

พ่อสื่อ
น. ชายที่ทำหน้าที่ชักนําชายหญิงให้พบรู้จักรักใคร่และแต่งงานกัน,ชายผู้ช่วยเหลือให้คู่รักได้ติดต่อหรือพบปะกัน.

พ้อ ๑
ก. พูดต่อว่าด้วยความน้อยใจ, ตัดพ้อ หรือ ตัดพ้อต่อว่า ก็ใช้.

พ้อ ๒
ดู กะพ้อ ๒.

พอก ๑
ก. หุ้ม เช่น พอกไข่, พูน, โปะให้หนา เช่น พอกแป้ง. ว. โป่งออกมาเช่น คอพอก.

พอกพูน
ก. เพิ่มขึ้นโดยลําดับ เช่น ทรัพย์สินพอกพูน พอกพูนความรู้.

พอก ๒
(กลอน) ก. โพกผ้า. น. ผ้าโพกคล้ายหมวก.

พอก ๓
น. ชื่อหอยทะเลกาบคู่ในสกุล Perigrypta วงศ์ Veneridae รูปร่างและเปลือกหนาคล้ายหอยตลับ แต่ผิวเปลือกนอกสาก สีครีม เช่นชนิด P. puerpera.

พ่อค้าตีเมีย
ดู กับแก้ ๑.

พอง
ก. อาการที่โป่งหรือฟูขึ้นมาเพราะมีอากาศหรือน้ำเป็นต้นอยู่ภายใน เช่น ลูกโป่งพองลม ถูกน้ำร้อนลวกหนังพอง เหยียบไฟเท้าพอง, ทำให้โป่ง ฟู หรือตั้งขึ้น เช่น อึ่งอ่างพองตัว เป่าลูกโป่งให้พอง เป่าปี่จนแก้มพอง ลิงพองขน แมวทำขนพอง; ขยายตัวให้โตขึ้นเช่น เห็ดหูหนูเมื่อแช่น้ำย่อมพองตัว ข้าวตังเมื่อเอาไปทอดก็จะพอง.

พ้อง
ว. ต้องกัน, ตรงกัน, ซํ้ากัน, เช่น พ้องรูป พ้องเสียง พ้องความเห็นพ้องด้วย ชื่อพ้องกัน.

พ้องพาน
ก. ประสบ, แตะต้อง, เช่น ขออย่าให้มีภัยอันตรายมาพ้องพาน.

พอน ๑
น. รากไม้ที่ขึ้นเป็นปีก เป็นพู หรือเป็นปมที่โคนต้น ซึ่งแผ่ขยายออกไปรอบ ๆเพื่อพยุงลําต้น เช่น พอนตะเคียน พอนมะค่า,พูพอน ก็เรียก.

พอน ๒
ว. สีเหลืองนวล, เรียกชันชนิดหนึ่งที่มีสีอย่างนั้น สําหรับใช้พอนเรือเป็นต้นว่า ชันพอนหรือ ลาพอน. ก. ยาด้วยชันเป็นต้นให้เรียบ เช่นพอนครุ พอนกะโล่.

พอนเรือ
ก. เอานํ้ามันยางชโลมเรือหลังจากตอกหมันแล้ว.

พ้อม
น. ภาชนะสานขนาดใหญ่สําหรับบรรจุข้าวเปลือกเป็นต้น, กระพ้อมก็ว่า.

พอโลเนียม
น. ธาตุลําดับที่ ๘๔ สัญลักษณ์ Po เป็นธาตุกัมมันตรังสี ลักษณะเป็นของแข็ง หลอมละลายที่ ๒๕๔?ซ. (อ. polonium).

พะ ๑
น. เพิงที่ต่อปะเข้าไปกับด้านสกัดของเรือน, พะเพิง เพิง หรือ เพิงพะก็เรียก. ก. พักพิงหรือแอบอิงอาศัย เช่น ลูกมาพะพ่อแม่อยู่, พะพิงก็ว่า; ปะทะกัน, ชนกัน, เช่น คน ๒ คนเดินมาพะกัน; ปะทะติดอยู่เช่น สวะมาพะหน้าบ้าน.

พะ ๒
ใช้นําหน้าคําที่ตั้งต้นด้วยตัว พ มีความแปลอย่างเดียวกับคําเดิมนั้นเช่น พะพรั่ง พะพรั่น พะพราย.

พ่ะ
(โบ) ว. จ้ะ, ขอรับ.

พะงา
น. นางงาม. ว. สวย, งาม.

พะงาบ, พะงาบ ๆ
ว. อาการที่อ้าปากแล้วหุบปาก, อาการที่หายใจทางปาก (เป็นอาการของคนและสัตว์ที่เหนื่อยหอบหรือใกล้จะตาย), ปะงาบ ๆปะงาบ หรือ งาบ ๆ ก็ว่า.

พะงาบ, พะงาบ ๆ
ว. อาการที่อ้าปากแล้วหุบปาก, อาการที่หายใจทางปาก (เป็นอาการของคนและสัตว์ที่เหนื่อยหอบหรือใกล้จะตาย), ปะงาบ ๆปะงาบ หรือ งาบ ๆ ก็ว่า.

พะจง
ดู บ่าง.

พะทำมะรง
น. ผู้ควบคุมนักโทษ.

พะนอ
ก. เอาอกเอาใจเกินสมควร.

พะเน้าพะนอ
ก. พรํ่าเอาอกเอาใจเกินสมควร.

พะเน้าพะนึง
ก. ทําอิด ๆ เอื้อน ๆ; เซ้าซี้.

พะเนิน
น. ค้อนขนาดใหญ่สำหรับตีเหล็กหรือทุบหิน เป็นต้น; ของกองสุมกันขึ้นไปจนสูง, พะเนินเทินทึก ก็ว่า.

พะเนินเทินทึก
(ปาก) ว. มากมายก่ายกอง, พะเนิน ก็ว่า.

พะเนียง ๑
น. ดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง ทําด้วยกระบอกไม้ไผ่บรรจุดินดํา ใช้ตั้งจุดไฟให้ลุกเป็นช่องาม เรียกว่า ไฟพะเนียง.

พะเนียง ๒
ดู เนียง ๒.

พะเนียง ๓
น. ชื่อหม้อนํ้าชนิดหนึ่ง รูปอย่างหม้อคะนน.(รูปภาพ พะเนียง)

พะแนง
น. แกงคั่วไก่หรือเนื้อเป็นต้น นํ้าแกงข้น.

พะพาน
ก. พ้องพาน เช่น อย่าให้ความชั่วมาพะพาน, พบปะ เช่น ไม่ได้พบปะพะพานมานาน, เกี่ยวพัน เช่น กิ่งไม้ยื่นมาระพะพาน.

พะพิง
ก. พักพิงหรือแอบอิงอาศัย, พะ ก็ว่า.

พะเพิง
น. เพิงที่ต่อปะเข้าไปกับด้านสกัดของเรือน, พะเพิง หรือ เพิงพะก็เรียก.

พะยอม
น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Shorea roxburghii G. Don ในวงศ์Dipterocarpaceae ดอกสีขาว กลิ่นหอม เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง.

พ่ะย่ะค่ะ
ว. คํารับหรือคําลงท้ายที่ผู้ชายใช้เพ็ดทูลพระราชวงศ์ที่ดํารงพระยศเจ้าฟ้า.

พะยุพยุง
[พะยุง] ก. ช่วยกันพยุง เช่น ช่วยพะยุพยุงคนเจ็บ, พะยุพยุงจูงจับหิ้วปากคนละข้าง. (ม. ร่ายยาว ชูชก).

พะยูง
น. ชื่อไม้ต้นชนิด Dalbergia cochinchinensis Pierre ex Laness.ในวงศ์ Leguminosae เนื้อไม้สีแดงคลํ้า ใช้ทําเครื่องเรือน.

พะยูน
น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Dugong dugon ในวงศ์ Dugongidaeลําตัวอ้วนกลม เรียวยาวไปทางหาง มีขนเฉพาะที่บริเวณใกล้ปากรยางค์คู่หน้าเป็นแผ่นคล้ายใบพายไม่เห็นเป็นนิ้ว รยางค์คู่หลังไม่มีหางแผ่เป็นแฉกกว้างแบนลง ตัวอาจยาวได้ถึง ๓ เมตร สีเทาดําแกมฟ้า อาศัยอยู่ในทะเลชายฝั่ง กินพืชนํ้าพวกหญ้าทะเล เป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดหนึ่ง, เงือก วัวทะเล หรือ หมูนํ้า ก็เรียก.

พะเยิบ, พะเยิบ ๆ
ว. อาการที่ปลิวขึ้นปลิวลงช้า ๆ เช่น ผ้าถูกลมพัดปลิวพะเยิบ ๆ,อาการที่ของแบนบางกระพือขึ้นกระพือลงช้า ๆ เช่น นกกระพือปีกบินพะเยิบ ๆ, เผยิบ หรือ เผยิบ ๆ ก็ว่า.

พะเยิบ, พะเยิบ ๆ
ว. อาการที่ปลิวขึ้นปลิวลงช้า ๆ เช่น ผ้าถูกลมพัดปลิวพะเยิบ ๆ,อาการที่ของแบนบางกระพือขึ้นกระพือลงช้า ๆ เช่น นกกระพือปีกบินพะเยิบ ๆ, เผยิบ หรือ เผยิบ ๆ ก็ว่า.

พะเยิบพะยาบ
ว. อาการที่โบกหรือกระพือขึ้นลงช้า ๆ (ใช้แก่สิ่งที่เป็นผืนแผ่นบาง ๆหรือที่อ่อนไหวได้ในตัว), เช่น หลังคาเต็นท์ถูกลมพัดพะเยิบพะยาบ.

พะรุงพะรัง
ว. ปะปนกันจนรุงรัง เช่น หอบข้าวของพะรุงพะรัง, นุงนัง เช่นมีหนี้สินพะรุงพะรัง.

พะเลย
น. วิธีปลูกข้าวในนาที่เป็นตม โดยนําข้าวปลูกที่แช่นํ้าไว้หว่านแทนข้าวที่เสียไป, เรียก นาที่ทําด้วยวิธีนั้นว่า นาพะเลย.

พะโล้
น. ชื่ออาหารแบบจีนชนิดหนึ่ง ใช้ลูกโป๊ยกั้ก อบเชย และเครื่องเทศอื่น ๆ ตำเคล้าคลุกกับเป็ดหรือห่านเป็นต้นให้เข้ากันดี และเคี่ยวจนน้ำแห้ง, ถ้าทำอย่างไทยใช้น้ำตาลปีบเคี่ยวกับซีอิ๊วและน้ำปลา มีรสหวานเค็ม และมักไม่ใส่เครื่องเทศ เช่น ไข่พะโล้ หมูพะโล้.

พะไล
น. เรือนหรือเพิงโถง ต่อจากเรือนเดิมหรืออยู่ในบริเวณของเรือนเดิมใช้เป็นที่นั่งเล่นหรือประโยชน์อื่น ๆ ซึ่งไม่ใช่ห้องนอน, พาไล ก็ว่า.

พะวง
ก. กังวล, ห่วงใย.

พะวักพะวน
ก. ห่วงเรื่องต่าง ๆ จนวุ่นวายใจ.

พะวา
น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Garcinia speciosa Wall. ในวงศ์Guttiferae เปลือกมียางสีเหลือง ผลคล้ายมังคุดขนาดย่อม, ขวาดสารภีป่า มะดะขี้นก หรือ มะป่อง ก็เรียก.

พะว้าพะวัง
ก. ห่วงหน้าห่วงหลัง, ห่วงหน้าพะวงหลัง.

พะอง
น. ไม้ไผ่ป่าตัดแขนงให้ยาวพอที่เท้าจะเหยียบขึ้นลงได้ สำหรับผูกพาดขึ้นต้นไม้ต่างบันไดถ้าต้นไม้สูงมากก็อาจใช้ไม้ไผ่หลายลำผูกต่อ ๆ กันขึ้นไป, โดยปริยายเรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น.

พะอากพะอำ
ก. อึดอัด, คับแคบใจ.

พะอืดพะอม
ว. อาการที่รู้สึกคลื่นไส้; โดยปริยายหมายความว่า ไม่รู้จะตัดสินใจอย่างไรดี, ไม่กล้าที่จะตัดสินใจเด็ดขาดลงไป, กลืนไม่เข้าคายไม่ออกก็ว่า.

พัก
ก. หยุดชั่วคราว เช่น พักร้อน พักเครื่อง, อยู่ชั่วคราว, อาศัยชั่วคราว,เช่น บ้านพัก; รอรั้ง มักใช้ในความปฏิเสธ เช่น ไม่พักต้องว่า. น. คราวเช่น เมื่อพักที่น้ำท่วม การจราจรติดขัดมาก, ช่วงระยะเวลา เช่น เดินไปพักหนึ่ง หยุดเป็นพัก ๆ.

พักผ่อน
ก. หยุดทํางานชั่วคราวให้คลายเหนื่อย.

พักผ่อนหย่อนใจ
ก. พักผ่อนไปหาความสนุกสนานเพลิดเพลิน.

พักพิง
ก. อาศัยอยู่ชั่วคราว.

พักฟื้น
ก. พักผ่อนเพื่อให้ร่างกายแข็งแรงเป็นปรกติ เมื่อหายเจ็บป่วย.

พักร้อน
ก. หยุดพักผ่อน.

พักแรม
ก. พักค้างคืน (มักไปกันเป็นหมู่คณะ) เช่น ลูกเสือไปพักแรม.

พักสมอง
ก. หยุดทำงานที่ทำจำเจหรือหมกมุ่นอยู่ไปทำอย่างอื่นชั่วคราวเพื่อผ่อนคลายสมอง.

พักสายตา
ก. หยุดใช้สายตาอย่างคร่ำเคร่งชั่วคราว.

พักใหญ่
น. ชั่วระยะเวลานานพอสมควร.

พักตร, พักตร์
[พักตฺระ] (ราชา) น. หน้า, ใช้ว่า พระพักตร์. (ส. วกฺตฺร).

พักตร, พักตร์
[พักตฺระ] (ราชา) น. หน้า, ใช้ว่า พระพักตร์. (ส. วกฺตฺร).

พักตรา
(กลอน) น. หน้า.

พักตรากฤติ
[กฺริด] น. โฉมหน้า เช่น พักตรากฤติอันบริสุท ธิพบูและโสภา.(สมุทรโฆษ). (ส. พกฺตฺร + อากฺฤติ).

พักตรา
ดู พักตร, พักตร์.

พักตรากฤติ
ดู พักตร, พักตร์.

พักตา
น. ผู้พูด, ผู้กล่าว. (ส. วกฺตฺฤ; ป. วตฺตา).

พักแพว
น. ผักแพว. [ดู แพว (๑)].

พักร
[พัก] (โหร) ก. ย้อน, ถอยหลัง, เช่น ดาวนพเคราะห์เดินย้อนราศีเรียกว่า พักร. (รามเกียรติ์ ร. ๒). (ส. วกฺร).

พัง ๑
ก. ทลาย เช่น บ้านพัง ตึกพัง, ทำให้ทลาย เช่น พังบ้าน พังประตู.

พัง ๒
น. ช้างตัวเมีย เรียกว่า ช้างพัง.

พังกา ๑
ดู โกงกาง.

พังกา ๒
น. ชื่องูขนาดเล็กชนิด Trimeresurus purpureomaculatus ในวงศ์Viperidae ซึ่งเป็นกลุ่มเดียวกับงูเขียวหางไหม้ ตัวสีเขียว มีลายพราวสีม่วงแดงทั้งตัว อาศัยตามป่าโกงกางมีพิษอ่อน.

พังก๊ำ
น. เครื่องจักสานชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่จักเป็นเส้น สานควบกับเส้นปอเป็นรูปสี่เหลี่ยม มีกรอบทั้ง ๔ ด้าน ใช้ทำเป็นฝากั้นล้อมหรือเป็นแผงหน้าบ้านหรือหน้าต่างสำหรับค้ำยันให้ปิดเปิดได้.

พังคา
น. ชื่อช้างศึกพวกหนึ่ง มีหน้าที่ทำลายค่ายข้าศึก, บางทีก็เรียกว่าช้างล้อมวัง.

พังงา ๑
น. พะงา, นางงาม.

พังงา ๒
น. เครื่องบังคับหางเสือเรือ.

พังผืด
น. เยื่อเหนียวที่ยึดกล้ามเนื้อให้ติดกัน, พั้งผืด ก็ว่า.

พังพวย
ดู แพงพวย.

พังพอน
น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในสกุล Herpestes วงศ์ Viverridaeขนหนาสีนํ้าตาลหรือเทา หัวแหลม หางยาวเป็นพวง เคลื่อนไหวเร็วมากกินสัตว์ ในประเทศไทยมี ๒ ชนิด คือ พังพอนธรรมดา(H. javanicus) ตัวเล็ก สีนํ้าตาล และพังพอนกินปู หรือ พังพอนยักษ์ (H. urva) ตัวใหญ่สีเทา มีแต้มขาวที่ด้านข้างลําคอ.

พังพาน
น. คองูเห่าหรืองูจงอางที่แผ่แบนออกทำท่าจะฉก, แม่เบี้ย ก็เรียก.

พังพาบ
ก. อาการที่นอนคว่ำ หน้าเชิด.

พังเพย
น. ถ้อยคําหรือข้อความที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านานแล้ว โดยกล่าวเป็นกลาง ๆ เพื่อให้ตีความเข้ากับเรื่อง เช่น กระต่ายตื่นตูม.

พัช
[พัด] น. วัช, คอก. (ป. วช).

พัชนี
[พัดชะ] น. พัด. (ป. วีชนี).

พัชระ
น. เพชร. (ส. วชฺร; ป. วชิร).

พัญจก
[พันจก] น. ผู้ล่อลวง. (ป., ส. วญฺจก).

พัญจน์
[พัน] น. การล่อลวง. (ป. วญฺจน).

พัฒกี
[พัดทะ] น. วัฒกี, ช่างไม้. (ป. วฑฺฒกี).

พัฒน, พัฒนะ
[พัดทะนะ] น. ความเจริญ. (ป. วฑฺฒน; ส. วรฺธน).

พัฒน, พัฒนะ
[พัดทะนะ] น. ความเจริญ. (ป. วฑฺฒน; ส. วรฺธน).

พัฒนา
[พัดทะ] ก. ทําให้เจริญ.

พัฒนากร
น. ผู้ทําความเจริญ, ผู้ทําการพัฒนา.

พัฒนาการ
น. การทําความเจริญ, การเปลี่ยนแปลงในทางเจริญขึ้น,การคลี่คลายไปในทางดี.

พัฒนา
ดู พัฒน, พัฒนะ.

พัฒนากร
ดู พัฒน, พัฒนะ.

พัฒนาการ
ดู พัฒน, พัฒนะ.

พัด
น. เครื่องโบกหรือกระพือลม. ก. ปัดไป, โบก, กระพือ, เช่น เอาพัดมาพัดไฟ พายุพัดฝุ่นตลบ; หมุนอย่างใบพัดพัดลมหรือใบพัดเครื่องบิน.

พัดงาสาน
(โบ) น. พัดยศที่พื้นพัดสานด้วยงาช้าง เป็นเครื่องหมายฝ่ายอรัญวาสี,ในสมัยโบราณ สมเด็จพระสังฆราชและสมเด็จพระราชาคณะเจ้าคณะใหญ่ที่ลงท้ายสร้อยราชทินนามว่า 'คามวาสี อรัญวาสี' มีพัดยศ ๒ เล่มพัดแฉกพื้นกำมะหยี่ปักด้วยทองและเงิน เป็นเครื่องหมายฝ่ายคามวาสีพัดงาสาน เป็นเครื่องหมายฝ่ายอรัญวาสี.

พัดแฉกทรงพุ่มข้าวบิณฑ์
น. พัดยศของสมเด็จพระสังฆราช สมเด็จพระราชาคณะ และพระราชาคณะ มีลักษณะอย่างทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ ปลายแหลมและมีแฉกโดยรอบ พื้นตาดโหมด หรือ กำมะหยี่ ปักลวดลายด้วยดิ้นเลื่อมหรือดิ้นด้าน มีสีและลวดลายต่าง ๆ ตามชั้นแห่งสมณศักดิ์ ด้ามงาเกลี้ยง, ถ้าเป็นพัดยศสมเด็จพระสังฆราชยอดทำด้วยงาสลักเป็นฉัตร ๓ ชั้น.

พัดชัก
น. เครื่องโบกลมรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ติดระบายติดห่วงแขวนกับเพดานมีเชือกชัก.(รูปภาพ พัดชัก)

พัดโบก
น. ชื่อเครื่องสูงชนิดหนึ่งสําหรับโบกลมถวายพระมหากษัตริย์ซึ่งประทับ ณ ที่สูง.(รูปภาพ พัดโบก)

พัดพุดตาน
น. พัดยศของพระครู สัญญาบัตรหรือพระครูฐานานุกรมบางชั้นมีลักษณะกลม แต่มีแฉกโดยรอบ พื้นทำด้วยกำมะหยี่ สักหลาดแพร หรือเยียรบับ ปักทองแล่งดิ้นมัน ดิ้นเลื่อม หรือดิ้นธรรมดามีสีและลวดลายต่าง ๆ ตามชั้นแห่งสมณศักดิ์.

พัดยศ
น. พัดพิเศษที่พระมหากษัตริย์โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเพื่อพระราชทานแก่ภิกษุสามเณรที่สอบเปรียญธรรมได้ตั้งแต่๓ ประโยคขึ้นไป หรือแก่พระภิกษุที่มีความรู้ความสามารถในการศึกษา การบริหารหรือการเผยแผ่พระศาสนา เป็นต้นเป็นเครื่องหมายแสดงลำดับชั้นแห่งสมณศักดิ์ มีรูปและชื่อต่าง ๆ กัน คือ พัดหน้านาง พัดพุดตาน พัดแฉกทรงพุ่มข้าวบิณฑ์.

พัดลม
น. เครื่องพัดให้เย็นด้วยแรงไฟฟ้าเป็นต้น; เครื่องฉุดระหัดด้วยกําลังลม.

พัดหน้านาง
น. พัดยศเปรียญหรือพระครูฐานานุกรมบางชั้นที่ต่ำกว่าพระครูวินัยธรและพระครูธรรมธร มีลักษณะกลมอย่างหน้านางด้านบนกลมมนโตกว่าด้านล่าง พื้นทำด้วยสักหลาด กำมะหยี่อัตลัดสีต่าง ๆ ปักลวดลายต่างกันตามชั้นแห่งสมณศักดิ์, ถ้าเป็นพัดเปรียญ ๙ ประโยค พื้นทำด้วยตาดทอง.

พัดชา
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง; ชื่อท่ารําท่าหนึ่ง.

พัดดึงส์
น. เรียกเหรียญทองครั้งรัชกาลที่ ๔ ชนิดหนึ่ง มีค่าเท่ากับ ๑ ใน๓๒ ของชั่ง = ๒.๕๐ บาท. ว. สามสิบสอง. (ป. พตฺตึส).

พัดแพว
น. ผักแพว. [ดู แพว (๑)].

พัดหลวง
น. ลมตะโก้. (ดู ตะโก้ ๒).

พัตติงสะ
ว. สามสิบสอง. (ป.).

พัตร
น. พัสตร์, ผ้า. (ส. วสฺตฺร; ป. วตฺถ).

พัทธ, พัทธ์
[พัดทะ, พัด] ก. ผูก, ติด, เนื่อง. (ป.).

พัทธ, พัทธ์
[พัดทะ, พัด] ก. ผูก, ติด, เนื่อง. (ป.).

พัทธสีมา
น. เขตที่สงฆ์กำหนดผูกขึ้นเพื่อใช้ทำสังฆกรรม มีขนาดพอจุภิกษุที่นั่งห่างกันคืบหนึ่ง ๆ ได้ไม่น้อยกว่า ๒๑ รูป.

พัทธยา ๑
น. จํานวนที่หักหรือริบเอาไว้เป็นภาคหลวง.

พัทธยากร
น. ค่าภาคหลวง.

พัทธยา ๒
น. เรียกลมที่พัดจากทิศตะวันตกเฉียงใต้ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือในต้นฤดูฝนว่า ลมพัทธยา.

พัทร
[พัดทฺระ] น. ต้นพุทรา. (ป., ส. พทร).

พัน ๑
ว. เรียกจํานวน ๑๐ ร้อย. น. ตําแหน่งหัวหน้าทหารสมัยโบราณสูงกว่าหัวปาก, บรรดาศักดิ์ชั้นประทวนตํ่ากว่าหมื่น, ชื่อตําแหน่งหัวหน้านายเวรในกระทรวงมหาดไทยและกลาโหม, ยศทหารชั้นสัญญาบัตรรองจากนายพล.

พันจ่า
น. ยศทหารเรือหรือทหารอากาศชั้นประทวนสูงกว่าจ่า เช่นพันจ่าตรี พันจ่าอากาศเอก.

พันตา, พันเนตร
น. พระอินทร์.

พันตา, พันเนตร
น. พระอินทร์.

พันปี
น. คําเรียกพระราชชนนีว่า สมเด็จพระพันปี; (โบ) พระเจ้าแผ่นดิน.

พันวรรษา
[วัดสา] น. คําเรียกพระเจ้าแผ่นดินแต่โบราณว่า พระพันวรรษา.

พันแสง
น. 'ผู้มีแสงพันหนึ่ง' คือ พระอาทิตย์.

พัน ๒
ก. วนรอบด้วยสิ่งที่เป็นเส้นสายหรือสิ่งที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่นพันคอ พันแผล เถาวัลย์พันกิ่งไม้, ม้วน เช่น พันไหมพรม, รัดโดยรอบ เช่น พันแข้ง, เกี่ยวกันไปมา, เกี่ยวกันยุ่งเหยิง, เช่นด้ายพันกัน.

พันแข้งพันขา
ก. เคล้าแข้งเคล้าขา เช่น ลูกแมวพันแข้งพันขา.

พันพัว
ว. เกี่ยวเนื่องกัน, ผูกพันกัน, เกี่ยวโยงพาดพิงถึงกัน, เช่น พันพัวกับคดีทุจริต, พัวพัน ก็ว่า.

พันงู
น. หญ้าพันงู.

พันจำ
น. ชื่อไม้ต้น ๒ ชนิดในสกุล Vatica วงศ์ Dipterocarpaceae ชนิดVatica cinerea King ดอกสีขาว กลิ่นหอม V. odorata (Griff.)Sym. ดอกสีเหลืองนวล กลิ่นหอม.

พันไฉน
ดู พาดไฉน.

พันซาด
(ถิ่นอีสาน) น. ต้นซาก. (ดู ซาก ๒).

พันตัน
(ถิ่นปักษ์ใต้) น. ต้นมังตาน. (ดู มังตาน).

พันตู
ก. ต่อสู้ในตอนประชิดติดพันกัน เช่น โรมรันพันตู รบกันพันตู. (ช.).

พันทาง
น. เรียกไก่ที่พ่อเป็นอู แม่เป็นแจ้ ว่า ไก่พันทาง, ภายหลังเรียกเลยไปถึงสัตว์ที่พ่อแม่ต่างพันธุ์กัน (ยกเว้นปลากัด) จนถึงสิ่งต่างชนิดบางอย่างที่แกมกันหรือไม่เข้าชุดกัน เช่น สุนัขพันทาง เครื่องลายครามพันทาง.

พันธ, พันธ์, พันธะ
[พันทะ] ก. ผูก, มัด, ตรึง. (ป., ส.). น. ข้อผูกมัด, ข้อผูกพัน.

พันธ, พันธ์, พันธะ
[พันทะ] ก. ผูก, มัด, ตรึง. (ป., ส.). น. ข้อผูกมัด, ข้อผูกพัน.

พันธ, พันธ์, พันธะ
[พันทะ] ก. ผูก, มัด, ตรึง. (ป., ส.). น. ข้อผูกมัด, ข้อผูกพัน.

พันธกรณี
[พันทะกะระนี, พันทะกอระนี] น. เหตุแวดล้อมที่เป็นข้อผูกมัด.

พันธบัตร
(กฎ) น. เอกสารหลักทรัพย์ชนิดหนึ่งที่ออกโดยรัฐบาลหรือนิติบุคคล แสดงการเป็นหนี้ระยะยาวที่กู้จากบุคคลทั่วไป.

พันธมิตร
น. ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐที่จะช่วยเหลือกันตามสนธิสัญญาที่ทําไว้ เพื่อร่วมรบหรือเพื่อการป้องกันร่วมกัน.

พันธน, พันธนะ
[พันทะนะ] น. การผูก, การมัด, การจําขัง; เครื่องผูก, เครื่องมัด,เครื่องจํา. (ป., ส.).

พันธน, พันธนะ
[พันทะนะ] น. การผูก, การมัด, การจําขัง; เครื่องผูก, เครื่องมัด,เครื่องจํา. (ป., ส.).

พันธนาการ
ก. จองจำ เช่น ถูกพันธนาการ. ว. ที่ใช้จองจำ เช่น เครื่องพันธนาการ. น. การจองจํา.

พันธนาคาร
น. เรือนจํา. (ป.).

พันธนาการ
ดู พันธน, พันธนะ.

พันธนาคาร
ดู พันธน, พันธนะ.

พันธนำ
[ทะนํา] น. ผ้าพันศพผู้มีฐานันดรศักดิ์.

พันธุ, พันธุ์
น. พวกพ้อง, เชื้อสาย, วงศ์วาน; เทือกเถา, เหล่ากอ; เชื้อ เช่น ข้าวเก็บไว้ทำพันธุ์ พันธุ์ข้าว. (ป., ส.).

พันธุ, พันธุ์
น. พวกพ้อง, เชื้อสาย, วงศ์วาน; เทือกเถา, เหล่ากอ; เชื้อ เช่น ข้าวเก็บไว้ทำพันธุ์ พันธุ์ข้าว. (ป., ส.).

พันธุกรรม
น. ลักษณะ นิสัย ตลอดจนโรคหรือความวิกลวิการบางอย่างที่ลูกหลานสืบมาจากบรรพบุรุษ ปู่ย่า ตายาย หรือพ่อแม่, กรรมพันธุ์ก็ว่า.

พันลอก
ก. ผลิ. น. ดอกไม้. (ข.).

พันลาย
ว. ต่าง ๆ, มาก, หลาย.

พันลำ
น. ชื่อลายที่พันสิ่งกลม ๆ ยาว ๆ.

พันลึก
ว. พิลึก, พึงกลัว, แปลก, ลึกซึ้ง, ใช้เข้าคู่กับคํา พันลือ เป็นพันลึกพันลือ ก็มี.

พันลือ
ว. ใช้เข้าคู่กับคํา พันลึก เป็น พันลึกพันลือ. (ดู พันลึก).

พันเลิศ
ว. เลิศยิ่ง.

พันเอิญ
(โบ) ว. เผอิญ.

พับ
น. เรียกลักษณะผ้าหรือกระดาษที่พับไว้ เช่น ซื้อผ้าในพับ. ก. ทบเช่น พับผ้า พับกระดาษ, หักทบ เช่น พับมีด, คู้เข้า เช่น นั่งพับขา;สิ้นกําลังทรงตัว เช่น คอพับ; ตัดบัญชีเป็นสูญ เช่น เป็นพับไป. ว. ที่ทบหรือหักทบเข้าด้วยกัน เช่น ผ้าพับ มีดพับ.

พับเขียง
ก. ห่มผ้าเฉียงบ่า.

พับฐาน
(ปาก) ก. เลิกล้ม, ทําลายลงหมด; แพ้อย่างราบคาบ.

พับผ้า
น. เรียกทางหลวงที่วกไปวกมาว่า ทางพับผ้า.

พับเพียบ
ว. อาการที่นั่งพับขาให้ปลายเท้าไปทางเดียวกัน.

พับแพนงเชิง
[พะแนง] ว. อาการที่นั่งขัดสมาธิ.

พัลลภ
[พันลบ] น. คนสนิท, คนโปรด. (ป., ส. วลฺลภ).

พัลวัน
[พันละ] ว. อุตลุด, เกี่ยวพันหรือพัวพันกันจนยุ่งเหยิงสับสนแยกไม่ออก, เช่น ตบตีกันเป็นพัลวัน.

พัว
ว. เป็นพวง, ติดกัน.

พัวพัน
ว. เกี่ยวเนื่องกัน, ผูกพันกัน, เกี่ยวโยงพาดพิงถึงกัน, เช่น พัวพันกับคดีทุจริต, พันพัว ก็ว่า.

พัวะ
ว. เสียงดังเช่นนั้น.

พัศดี
[พัดสะ] น. ผู้บังคับการเรือนจํา, ผู้ปกครองนักโทษ.

พัสดุ
[พัดสะ] น. สิ่งของต่าง ๆ, เครื่องใช้ไม้สอย, ที่ดิน, บ้านเรือน.(ส. วสฺตุ; ป. วตฺถุ).

พัสดุไปรษณีย์
น. หีบห่อบรรจุสิ่งของที่ส่งทางไปรษณีย์ มีขนาดใหญ่และมีนํ้าหนักมากกว่าไปรษณียภัณฑ์อื่น ๆ หุ้มห่อแน่นหนามั่นคง เหมาะแก่สภาพของสิ่งของและระยะทางที่จะส่งไป.

พัสดุภัณฑ์
น. สิ่งของที่บรรจุหีบห่อสําหรับส่งจากแห่งหนึ่งไปยังอีกแห่งหนึ่ง.

พัสเดา
[พัดสะ] น. ชื่อหวายชนิดหนึ่งใหญ่กว่าหวายตะค้า. (พจน. ๒๔๙๓).

พัสตร์
น. ผ้า, เขียนเป็น พัตร ก็มี. (ส. วสฺตฺร; ป. วตฺถ).

พัสถาน
[พัดสะ] น. หลักฐาน, มักใช้เข้าคู่กับคํา สมบัติเป็น สมบัติพัสถาน.

พา
ก. นําไปหรือนำมา.

พาซื่อ
ก. เข้าใจตรง ๆ ตามที่เขาพูด, พลอยหลงเชื่อหรือหลงผิดตามไปด้วย.

พาก
น. ชื่อโรคระบาดชนิดหนึ่งที่เกิดแก่สัตว์มีวัวควายเป็นต้น.

พากเพียร
ก. บากบั่น, พยายาม, มุ่งทําไม่ท้อถอย.

พากย์
ก. พูดแทนผู้แสดงหรือตามบทบาทของผู้แสดงโขน หนัง หรือภาพยนตร์ เป็นต้น เช่น พากย์โขน พากย์หนังตะลุง พากย์หนังใหญ่ พากย์ภาพยนตร์, บรรยายถ่ายทอดในการแข่งขันกีฬาหรือการแสดงบางอย่าง เช่น พากย์มวย พากย์ฟุตบอล, กล่าวเรื่องราวเป็นทำนองเมื่อเวลาแสดงโขนเล่นหนัง. น. คําพูด, ภาษา; คํากล่าวเรื่องราวเป็นทํานองเมื่อเวลาแสดงโขนหรือหนังใหญ่เป็นต้น,บทพากย์ ก็ว่า. (ป., ส. วากฺย).

พากย์หนัง
(ปาก) ก. พูดตามบทพากย์ภาพยนตร์, พากย์ ก็ว่า.

พาง ๑
ว. เพียง, เช่น, เหมือน, แทบ, ใช้ว่า ปาง หรือ พ่าง ก็มี.

พาง ๒
น. แผ่นโลหะสําหรับตีบอกเสียง.

พ่าง
น. พื้น, มักใช้เข้าคู่กันเป็น พ่างพื้น เช่น พ่างพื้นพสุธา. ว. เพียง,เช่น เหมือน, แทบ, พาง หรือ ปาง ก็ว่า.

พาชี
น. ม้า. (ป.; ส. วาชี).

พาณ, พาณ
[พาน, พานนะ] น. ลูกธนู, ลูกปืน. (ป.; ส. วาณ).

พาณ, พาณ
[พาน, พานนะ] น. ลูกธนู, ลูกปืน. (ป.; ส. วาณ).

พาณโยชน์
น. แล่งธนู. (ส. วาณโยชน).

พาณวาร
น. เกราะ. (ส. วาณวาร).

พาณาสน์
น. คันธนู. (ส. วาณาสน).

พาณาสน์
ดู พาณ, พาณ.

พาณิช
น. พ่อค้า. (ส., ป. วาณิช).

พาณิชย, พาณิชย์
[พานิดชะยะ, พานิด] น. การค้าขาย; ชื่อกระทรวงที่มีอํานาจหน้าที่เกี่ยวกับการพาณิชย์และกิจการทางเศรษฐกิจที่เกี่ยวเนื่องกับการพาณิชย์รวมตลอดทั้งการซื้อขายและแลกเปลี่ยนสินค้า การควบคุมและส่งเสริมเกี่ยวกับกิจการค้าและการประกันภัย. (ส. วาณิชฺย;ป. วาณิชฺช).

พาณิชย, พาณิชย์
[พานิดชะยะ, พานิด] น. การค้าขาย; ชื่อกระทรวงที่มีอํานาจหน้าที่เกี่ยวกับการพาณิชย์และกิจการทางเศรษฐกิจที่เกี่ยวเนื่องกับการพาณิชย์รวมตลอดทั้งการซื้อขายและแลกเปลี่ยนสินค้า การควบคุมและส่งเสริมเกี่ยวกับกิจการค้าและการประกันภัย. (ส. วาณิชฺย;ป. วาณิชฺช).

พาณิชยกรรม
น. การค้า.

พาณิชยการ
น. การค้า.

พาณิชยศาสตร์
น. วิชาว่าด้วยการค้า.

พาณิชยศิลป์
น. ศิลปกรรมประเภทหนึ่งซึ่งสร้างสรรค์ขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในด้านธุรกิจการค้าโดยเฉพาะ เช่น ศิลปะในการเขียนภาพโฆษณา ศิลปะในการออกแบบเครื่องแต่งกาย.

พาณินี
น. นางละคร, นางระบํา; หญิงเมาสุรา. (ส.).

พาณี
น. เสียง, ถ้อยคํา, ภาษา; เจ้าแม่แห่งวาจา คือ พระสรัสวดี.(ป., ส. วาณี).

พาด
ก. ก่าย เช่น ขาพาดหมอนข้าง, ทอด เช่น พาดบันได พาดสะพาน,พิง เช่น เอาบันไดพาดไว้ที่กำแพง, วางทาบลง, วางทาบห้อยลง,เช่น ผ้าขาวม้าพาดบ่า พาดผ้าไว้ที่ราวพาดผ้าสังฆาฏิ.

พาดควาย
ว. เรียกลักษณะการห่มผ้าของพระอย่างหนึ่ง คือเอาจีวรจีบเข้าแล้วพาดบ่าแล้วคาดรัดประคดอก ว่า ห่มพาดควาย.

พาดพิง
ก. เกี่ยวโยงไปถึง เช่น ให้การพาดพิงถึงผู้อื่น.

พาดหัวข่าว
ก. เก็บความสําคัญของข่าว นํามาตีพิมพ์เป็นหัวเรื่องโดยใช้ตัวอักษรขนาดใหญ่ผิดปรกติเพื่อให้เกิดความสนใจ, เรียกข่าวเช่นนั้นว่า ข่าวพาดหัว.

พาดไฉน
[ฉะไหฺน] น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Enkleia siamensis Nervling ในวงศ์Thymelaeaceae ใช้ทํายาได้, พันไฉน ก็เรียก.

พาต
น. ลม. (ป., ส. วาต).

พาท
น. คําพูด, ถ้อยคํา. (ป., ส. วาท).

พาทย์
(กลอน) น. เครื่องประโคม. (ส. วาทฺย).

พาธ, พาธา
น. ความเบียดเบียน, ความทุกข์. (ป., ส.).

พาธ, พาธา
น. ความเบียดเบียน, ความทุกข์. (ป., ส.).

พาน ๑
น. ภาชนะมีเชิงประเภทหนึ่ง มีหลายชนิด บางชนิดมีรูปทรงคล้ายจาน บางชนิดมีรูปทรงคล้ายขัน เชิงมีรูปร่างต่าง ๆ กัน ใช้สําหรับใส่สิ่งของมีดอกไม้ธูปเทียนเป็นต้น.

พานกลีบบัว
น. พานที่ริมปากทําเป็นรูปกลีบบัวโดยรอบ.

พานปากกระจับ
น. พานขนาดเล็ก ปากเป็นรูปวงรี ทําเป็นรูปกลีบบัวคลี่ออกคล้ายฝักกระจับ.

พานพระขันหมาก, พระขันหมาก
(โบ; ราชา) น. พานมีรูปทรงคล้ายพานแว่นฟ้า ทำด้วยทองคำจำหลักลวดลายลงยาสี เป็นเครื่องราชูปโภค ใช้เฉพาะพระเจ้าแผ่นดินในพานประกอบด้วย ตลับพู่ใส่ขี้ผึ้ง ๑ มังสี ๒ สำหรับใส่หมากเจียน ๑ หมากทั้งลูก ๑ซองพลู ๒ สำหรับใส่พลูจีบ ๑ พลูทั้งใบ ๑ ตลับใส่กระวาน ๑ ตลับใส่ยาฝอย ๑ และพระแสงกรรบิด๑, พานพระศรี ก็ว่า.

พานพระขันหมาก, พระขันหมาก
(โบ; ราชา) น. พานมีรูปทรงคล้ายพานแว่นฟ้า ทำด้วยทองคำจำหลักลวดลายลงยาสี เป็นเครื่องราชูปโภค ใช้เฉพาะพระเจ้าแผ่นดินในพานประกอบด้วย ตลับพู่ใส่ขี้ผึ้ง ๑ มังสี ๒ สำหรับใส่หมากเจียน ๑ หมากทั้งลูก ๑ซองพลู ๒ สำหรับใส่พลูจีบ ๑ พลูทั้งใบ ๑ ตลับใส่กระวาน ๑ ตลับใส่ยาฝอย ๑ และพระแสงกรรบิด๑, พานพระศรี ก็ว่า.

พานพระศรี
(ราชา) น. พานใส่หมากพลูของพระเจ้าแผ่นดิน, โบราณเรียกพานพระขันหมาก หรือ พระขันหมาก.

พานแว่นฟ้า
น. พานที่ซ้อนกัน ๒ ชั้น ชนิดหนึ่งประดับมุกหรือกระจกเป็นต้นใบบนเป็นพานทรงสูงซ้อนกันอยู่บนตะลุ่ม อีกชนิดหนึ่งทําด้วยโลหะจําหลักลายกะไหล่ทอง ใบบนเป็นพานเล็กซ้อนอยู่บนพานใหญ่.

พาน ๒
น. ตอน, บั้น, (ใช้แก่สิ่งของบางชนิด) เช่น พานท้ายปืน พานท้ายเรือ.

พาน ๓
น. ฐานของนมหรือเต้านมเกิดเป็นไตแข็งขึ้นเริ่มอาการแห่งความเป็นหนุ่มสาว, เรียกอาการของนมหรือเต้านมที่มีลักษณะเช่นนั้นว่า นมขึ้นพาน หรือ นมแตกพาน.

พาน ๔
ว. ทำท่าว่า เช่น พานจะเป็นลม พานจะตาย พานจะโกรธ, พี่ก็พานแก่ชราหูตามัว. (สังข์ทอง).

พาน ๕
ก. พบปะ มักใช้เข้าคู่กับคํา พบ เป็น พบพาน หรือ พานพบ, เช่นไม่ได้พบพานเสียนาน; ขวาง, กีดขวาง, ขึงขวาง, เช่น เอาเชือกมาพานไว้ เมื่อคนมาปะทะก็จะล้มลง, กั้นไว้ เช่น พานคนข้างหลังไว้,ระให้หมดไป เช่น เอาไม้กวาดพานหยากไย่.

พ่าน
ว. พล่าน, พลุกพล่าน, ไม่เป็นระเบียบ.

พานร
[พานอน] น. ลิง. (ป., ส. วานร).

พานรินทร์, พานเรศ
[พานะริน, พานะเรด] (กลอน) น. พญาลิง, ลิง.

พานรินทร์, พานเรศ
[พานะริน, พานะเรด] (กลอน) น. พญาลิง, ลิง.

พานรินทร์, พานเรศ
ดู พานร.

พานรินทร์, พานเรศ
ดู พานร.

พาม
ว. ซ้าย, ข้างซ้าย, เช่น ดยรดาษหน้าหลังหลาม ทงงทักษิณพามพิพิธ.(ม. คำหลวง). (ป., ส. วาม).

พาย
น. เครื่องมือสําหรับพุ้ยนํ้าให้เรือเดิน ทำด้วยไม้ มีด้ามกลมยาวประมาณ ๒ ศอก สำหรับจับด้านที่ใช้พุ้ยน้ำมีลักษณะแบน, ถ้าลอกลวดเป็นคิ้วตลอดกลางใบพาย เรียกว่า พายคิ้ว, ถ้าด้ามสั้นใบป้อม เพื่อให้จับได้ถนัด เรียกว่า พายทุย, เรียกไม้แบน ๆ ที่มีรูปคล้ายพาย เช่น พายกวนขนม. ก. เอาพายพุ้ยนํ้าให้เรือเดิน.

พายเรือคนละที
(สํา) ก. ทํางานไม่ประสานกัน.

พายเรือทวนน้ำ
(สํา) ก. ทําด้วยความยากลําบาก.

พายเรือในหนอง, พายเรือในอ่าง
(สํา) ก. คิด ทํา หรือพูดวกวนกลับไปกลับมา.

พายเรือในหนอง, พายเรือในอ่าง
(สํา) ก. คิด ทํา หรือพูดวกวนกลับไปกลับมา.

พ่าย
ก. หนีไป, แพ้.

พายม้า
น. ชื่อเรือขุดชนิดหนึ่ง หัวเรือและท้ายเรือเรียวงอนขึ้นพองาม มีไม้หูกระต่ายติดขวางอยู่ทั้งหัวและท้ายเรือ ตรงกลางลําป่องออก ใช้งานในแถบภาคกลาง, ใช้ว่า ไพม้า หรือ พลายม้า ก็มี.

พายัพ
ว. ตะวันตกเฉียงเหนือ. (ส. วายวฺย ว่า ของวายุ).

พายุ
น. ลมแรง. (ป., ส. วายุ ว่า ลม).

พายุโซนร้อน
น. พายุหมุนที่มีกำลังปานกลาง ก่อตัวขึ้นในบริเวณทะเลหรือมหาสมุทรในโซนร้อนใกล้เส้นศูนย์สูตร มีความเร็วลมรอบบริเวณศูนย์กลางตั้งแต่ ๓๔ นอต หรือ ๖๓ กิโลเมตรต่อชั่วโมง แต่ไม่ถึง ๖๔ นอต หรือ ๑๑๘ กิโลเมตรต่อชั่วโมง.

พายุไซโคลน
น. พายุหมุนที่มีกำลังแรงจัด ทำให้มีฝนตกหนักมาก เกิดขึ้นในมหาสมุทรอินเดีย ทะเลอาหรับ และอ่าวเบงกอล มีความเร็วลมใกล้บริเวณศูนย์กลางตั้งแต่ ๖๕ นอต หรือ ๑๒๐กิโลเมตรต่อชั่วโมงขึ้นไป.

พายุดีเปรสชัน
น. พายุหมุนที่มีกำลังอ่อน ทำให้ฝนตกปานกลางถึงตกหนักเกิดขึ้นในละติจูดกลางหรือละติจูดสูง มีความเร็วลมสูงสุดใกล้บริเวณศูนย์กลางไม่เกิน ๓๓ นอต หรือ ๖๑ กิโลเมตรต่อชั่วโมง. (อ. depression).

พายุไต้ฝุ่น
น. พายุหมุนที่มีกำลังแรงจัด ทำให้มีฝนตกหนักมาก เกิดขึ้นในบริเวณภาคตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิกและในทะเลจีน มีความเร็วลมใกล้บริเวณศูนย์กลางตั้งแต่ ๖๕ นอต หรือ๑๒๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมงขึ้นไป. (จ.).

พายุทอร์นาโด
น. พายุประจำถิ่นขนาดเล็ก แต่มีความรุนแรงมาก มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๒๓ กิโลเมตร บริเวณศูนย์กลางพายุมีความกดอากาศต่ำมาก จึงทำให้อากาศรอบนอกที่พัดเข้าหาศูนย์กลางพายุมีความเร็วสูงมาก เมื่อเริ่มเกิดเมฆจะม้วนตัวเป็นรูปกรวยหรืองวงยื่นออกมาจากฐานเมฆ ส่วนมากเกิดในบริเวณตอนกลางของสหรัฐอเมริกา และทางตะวันตกของออสเตรเลีย, ลมงวง หรือ ลมงวงช้าง ก็เรียก.

พายุนอกโซนร้อน
น. พายุโซนร้อนที่เคลื่อนที่ไปในละติจูดสูง ๆ ในบริเวณนอกโซนร้อนหรือที่เกิดขึ้นนอกโซนร้อน.

พายุฝุ่น
น. พายุที่เกิดเนื่องจากแผ่นดินร้อนจัด กระแสอากาศยกตัวขึ้นสู่เบื้องบน มวลอากาศที่อยู่ข้างเคียงจึงเคลื่อนตัวเข้ามาแทนที่ มักเกิดในบริเวณที่เป็นทะเลทรายในฤดูร้อน.

พายุฟ้าคะนอง
น. พายุที่มีทั้งฟ้าแลบ ฟ้าร้อง ลมกระโชกแรง และมีฝนตกหนักบางครั้งมีลูกเห็บตกลงมาด้วย.

พายุหมุน
น. ลมแรงที่พัดเวียนเข้าหาบริเวณศูนย์กลางที่มีความกดอากาศต่ำกว่าบริเวณที่อยู่โดยรอบมาก.

พายุเฮอริเคน
น. พายุที่มีความเร็วลมเช่นเดียวกับพายุไต้ฝุ่น แต่เกิดในมหาสมุทรแอตแลนติก ทะเลแคริบเบียน อ่าวเม็กซิโก และภาคตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิกเหนือ, ลมสลาตัน ก็เรียก.

พาร์เซก
น. หน่วยที่ใช้วัดระยะทางในจักรวาล ๑ พาร์เซก มีค่าเท่ากับระยะทาง ๒๐๖,๒๖๕ เท่าของ ๑ หน่วยดาราศาสตร์ หรือประมาณ๓.๒๖ ปีแสง หรือประมาณ ๓.๐๘๔ x ๑๐๑๖ เมตร. (อ. parsec).

พารณ, พารณะ
[พารน, พาระนะ] น. ช้าง. (ป., ส. วารณ).

พารณ, พารณะ
[พารน, พาระนะ] น. ช้าง. (ป., ส. วารณ).

พารา
น. เมือง, เขียนเป็น ภารา ก็มี.

พาราฟิน
(เคมี) น. สารประกอบอินทรีย์ประเภทหนึ่งซึ่งมีสูตร CnH2n+2 ในเมื่อn = 1, 2, 3, … ในปัจจุบันเรียกสารประกอบประเภทนี้ว่า อัลเคน(alkane). (อ. paraffin); ชื่อนํ้ามันประเภทหนึ่ง ซึ่งมีขีดเดือดอยู่ระหว่าง ๒๐๐?๓๐๐?ซ. เป็นสารผสมของสารประกอบอินทรีย์ซึ่งมีสูตร CnH2n+2 ในเมื่อ n = 1216 ได้มาจากการนํานํ้ามันปิโตรเลียมมากลั่น ใช้ประโยชน์เป็นเชื้อเพลิงได้, นํ้ามันก๊าด ก็เรียก. (อ. paraffinoil); ชื่อของแข็งประเภทหนึ่ง ลักษณะสีขาวโปร่งแสง หลอมละลายระหว่าง ๕๐?๖๐?ซ. เป็นสารผสมของสารประกอบอินทรีย์ซึ่งมีสูตรCnH2n+2 ในเมื่อ n = 2030 ใช้ประโยชน์ทําเทียนไข กระดาษไข ยาขัดเป็นต้น. (อ. paraffin wax).

พาล ๑
น. ขน. (ป., ส.).

พาล ๒, พาลา
(กลอน) ว. อ่อน, เด็ก, รุ่น. (ส., ป.); ชั่วร้าย, เกเร, เกะกะ, เช่นคนพาล. ก. หาเรื่องทำให้วุ่นวาย, หาเรื่องทำให้เดือดร้อน, เช่นพาลหาเรื่อง พาลหาเหตุ. น. คนชั่วร้าย, คนเกเร, เช่น คบคนพาลพาลพาไปหาผิด. (ป.).

พาล ๒, พาลา
(กลอน) ว. อ่อน, เด็ก, รุ่น. (ส., ป.); ชั่วร้าย, เกเร, เกะกะ, เช่นคนพาล. ก. หาเรื่องทำให้วุ่นวาย, หาเรื่องทำให้เดือดร้อน, เช่นพาลหาเรื่อง พาลหาเหตุ. น. คนชั่วร้าย, คนเกเร, เช่น คบคนพาลพาลพาไปหาผิด. (ป.).

พาลกระแชง
(ปาก) ก. พาลหาเรื่องทําให้วุ่นวาย.

พาลรีพาลขวาง
(สํา) ว. ชอบหาเรื่องทะเลาะวิวาท.

พาลี
น. เรียกรอยเป็นชั้น ๆ ที่โคนเขาวัวและควาย.

พาลีหลายหน้า
(สํา) ว. กลับกลอก, ไม่ซื่อสัตย์.

พาลุก
น. ทราย. (ป., ส. วาลุก).

พาโล
ก. แสร้งพูดใส่ความไม่จริงให้คนอื่น, กล่าวหาความ, บางทีก็ใช้มีสร้อยว่า พาโลโสเก หรือ พาโลโฉเก. (ป., ส. พาล).

พาไล
น. พะไล.

พาส
ก. นุ่งห่ม; อยู่. (ป., ส. วาส ว่า ที่อยู่, เครื่องนุ่งห่ม).

พาสน์
น. การนุ่งห่ม, เครื่องนุ่งห่ม; การอยู่; การอบ, การทําให้หอม.(ป., ส. วาสน).

พาสนา
[พาดสะหฺนา] น. วาสนา.

พาสุกรี
[กฺรี] น. พญานาค. (ป., ส. วาสุกิ).

พ่าห์, พาหะ ๑
น. ผู้แบก, ผู้ถือ, ผู้ทรงไว้; ม้า. (ป., ส. วาห).

พ่าห์, พาหะ ๑
น. ผู้แบก, ผู้ถือ, ผู้ทรงไว้; ม้า. (ป., ส. วาห).

พาหนะ
[หะนะ] น. เครื่องนําไป, เครื่องขับขี่, สัตว์สําหรับขี่บรรทุกหรือลากเข็นมีช้าง ม้า โค กระบือ เป็นต้น เรียกว่า สัตว์พาหนะ, ยานต่าง ๆ มีรถและเรือเป็นต้น เรียกว่า ยานพาหนะ. (ป., ส. วาหน).

พาหะ ๒, พาหา
น. แขน. (ดู พาหุ). (ป., ส.).

พาหะ ๒, พาหา
น. แขน. (ดู พาหุ). (ป., ส.).

พาหะ ๓
น. ตัวนํา เช่น ยุงก้นปล่องเป็นพาหะไข้มาลาเรีย; (กฎ) คนหรือสัตว์ซึ่งไม่มีอาการของโรคติดต่อปรากฏ แต่ร่างกายมีเชื้อโรคนั้นซึ่งอาจติดต่อถึงผู้อื่นได้.

พาหิรกะ, พาหิระ
[หิระกะ] ว. ภายนอก. (ป.).

พาหิรกะ, พาหิระ
[หิระกะ] ว. ภายนอก. (ป.).

พาหุ
น. แขน. (ป., ส.).

พาหุยุทธ์
น. การต่อสู้ด้วยแขน, การชกมวย, การปลํ้า. (ป.).

พาหุรัด
น. เครื่องประดับชนิดหนึ่ง สวมรัดต้นแขน, ทองต้นแขน ก็เรียก.

พาหุสัจจะ
น. ความเป็นผู้ได้ยินได้ฟังมาก, ความเป็นผู้ได้ศึกษาเล่าเรียนมาก.(ป.).

พาเหียร
ว. ภายนอก. (ป. พาหิร).

พาฬ, พาฬ
[พาละ] น. สัตว์ร้าย, ช้างร้าย, สิงโต, งู, เสือ. (ป. พาล, วาฬ;ส. วฺยาฑ, วฺยาล).

พาฬ, พาฬ
[พาละ] น. สัตว์ร้าย, ช้างร้าย, สิงโต, งู, เสือ. (ป. พาล, วาฬ;ส. วฺยาฑ, วฺยาล).

พาฬมฤค
น. สัตว์ร้าย, สัตว์ที่กินสัตว์อื่นเป็นอาหาร. (ป. พาฬมิค; ส. วฺยาลมฺฤค).

พาฬหะ
[พานหะ] ว. หนัก, ยิ่ง. (ป.).

พำ
ก. ปํา, ควํ่าลง, คะมําลง, ปักลง.

พำนัก
ก. พัก, อาศัยอยู่, พะพิง.

พำพวก
(โบ) น. พวก.

พำพึม, พำ ๆ, พึม ๆ
ว. เสียงอย่างเสียงคนพูดหรือบ่นค่อย ๆ, พึมพํา ก็ว่า.

พำพึม, พำ ๆ, พึม ๆ
ว. เสียงอย่างเสียงคนพูดหรือบ่นค่อย ๆ, พึมพํา ก็ว่า.

พำพึม, พำ ๆ, พึม ๆ
ว. เสียงอย่างเสียงคนพูดหรือบ่นค่อย ๆ, พึมพํา ก็ว่า.

พำลา
น. เรียกช้างซึ่งมีลักษณะอันชั่วร้ายชนิดหนึ่ง ตําราไม่ให้เอามาใช้เป็นพาหนะ.

พิกล
ว. ผิดปรกติ, แปลกไป, เช่น รูปร่างพิกล ทำท่าพิกล พูดพิกล.(ป., ส. วิกล ว่า ขาดแคลน, อ่อนแอ).

พิกเลนทรีย์
[พิกะเลนซี] น. ร่างกายแปลกประหลาด. (ป. วิกล + อินฺทฺริย).

พิกเลนทรีย์
ดู พิกล.

พิกสิต
[พิกะสิด] ก. วิกสิต, บาน, แย้ม, คลี่. (ป., ส. วิกสิต).

พิกัด ๑
น. กําหนด (ของต้องพิกัด หมายความว่า ของเข้ากําหนดที่จะต้องเสียภาษีอากร).

พิกัดอัตราศุลกากร
(กฎ) น. กําหนดจํานวนเงินอากรที่เรียกเก็บจากของที่ส่งหรือพาออกไปนอกราชอาณาจักร เรียกว่า อากรขาออก หรือของที่นําหรือพาเข้ามาในราชอาณาจักร เรียกว่า อากรขาเข้า.

พิกัด ๒
(คณิต) น. จํานวนจริง ๒ จํานวนซึ่งเป็นคู่ลําดับ ที่แทนจุดจุดหนึ่งบนระนาบ จํานวนแรกของคู่ลําดับเรียกว่า พิกัด x เป็นระยะตั้งฉากที่จุดนั้นห่างจากแกนดิ่ง ส่วนจํานวนที่ ๒ ของคู่ลําดับเรียกว่า พิกัดy เป็นระยะตั้งฉากที่จุดนั้นห่างจากแกนนอน. (อ. coordinates).

พิกัติ
น. การทําให้เป็นหลายอย่าง, การกระทําให้แปลกออกไป, การประดิษฐ์ทํา. (ป. วิกติ; ส. วิกฺฤติ).

พิกัน
น. ชื่อต้นไม้ ดอกหอมเหมือนพิกุล แต่ดอกใหญ่. (พจน. ๒๔๙๓).

พิการ
ว. เสียอวัยวะมีแขนขาเป็นต้น, เสียไปจากสภาพเดิม, เช่น แขนพิการตาพิการ, บางทีใช้เข้าคู่กับคำ พิกล เป็น พิกลพิการ. (ป., ส. วิการ).

พิกุล
น. ชื่อไม้ต้นชนิด Mimusops elengi L. ในวงศ์ Sapotaceaeกลีบดอกจักแหลม กลิ่นหอมและหอมอยู่จนแห้ง ใช้ทํายาได้,พายัพเรียก แก้ว, ปักษ์ใต้เรียก กุล. (ป., ส. วกุล).

พิกุลป่า
ดู ตะเคียนเผือก.

พิเคราะห์
ก. ใคร่ครวญ, ไตร่ตรอง, พิจารณาอย่างถี่ถ้วนรอบคอบ. (ส. วิคฺรห;ป. วิคฺคห)

พิฆน์
น. อุปสรรค; เครื่องกีดขวาง, แก่ง. (ส. วิฆน).

พิฆเนศ, พิฆเนศวร
[พิคะเนสวน] น. ชื่อเทพองค์หนึ่ง มีเศียรเป็นช้าง ถือว่าเป็นเทพแห่งศิลปะ ถ้าบูชาแล้วป้องกันความขัดข้องที่จะเกิดมีขึ้นได้,คเณศ วิฆเนศ หรือ วิฆเนศวร ก็เรียก. (ส. วิฆน + อีศฺวร).

พิฆเนศ, พิฆเนศวร
[พิคะเนสวน] น. ชื่อเทพองค์หนึ่ง มีเศียรเป็นช้าง ถือว่าเป็นเทพแห่งศิลปะ ถ้าบูชาแล้วป้องกันความขัดข้องที่จะเกิดมีขึ้นได้,คเณศ วิฆเนศ หรือ วิฆเนศวร ก็เรียก. (ส. วิฆน + อีศฺวร).

พิฆาต
ก. ฆ่า เช่น พิฆาตข้าศึก, ทำลายล้าง เช่น เรือพิฆาตตอร์ปิโด.(ป., ส. วิฆาต).

พิง
ก. อิง เช่น ยืนพิงเสา.

พิจยะ, พิจัย
[จะยะ] น. การตรวจตรา, การไต่สวน. (ป., ส. วิจย).

พิจยะ, พิจัย
[จะยะ] น. การตรวจตรา, การไต่สวน. (ป., ส. วิจย).

พิจล
ก. หวั่นไหว. (ส.).

พิจาร, พิจารณ์, พิจารณา
[พิจาน, พิจาระนา] ก. ตรวจตรา, ตริตรอง, สอบสวน. (ป., ส. วิจาร,วิจารณ, วิจารณา).

พิจาร, พิจารณ์, พิจารณา
[พิจาน, พิจาระนา] ก. ตรวจตรา, ตริตรอง, สอบสวน. (ป., ส. วิจาร,วิจารณ, วิจารณา).

พิจาร, พิจารณ์, พิจารณา
[พิจาน, พิจาระนา] ก. ตรวจตรา, ตริตรอง, สอบสวน. (ป., ส. วิจาร,วิจารณ, วิจารณา).

พิจิก
น. ชื่อกลุ่มดาวรูปแมงป่อง เรียกว่า ราศีพิจิก เป็นราศีที่ ๗ ในจักรราศี, ราศีพฤศจิก ก็ว่า.

พิจิต
ก. เลือกคัด, ตรวจ. (ป. วิจิต; ส. วิจิตฺ).

พิจิตร
ว. ต่าง ๆ, หลายหลาก; งาม, น่าดู. (ส. วิจิตฺร; ป. วิจิตฺต).

พิชญ์
น. นักปราชญ์, คนมีความรู้สูง. (ส. วิชฺ?).

พิชย, พิชัย
[ชะยะ] น. ความชนะ. (ป., ส. วิชย).

พิชย, พิชัย
[ชะยะ] น. ความชนะ. (ป., ส. วิชย).

พิชัยสงคราม
น. ตําราว่าด้วยกลยุทธ์, ตําราว่าด้วยวิธีการเอาชนะในสงคราม.

พิชาน
น. ความรู้สึกตัว, การรับรู้อารมณ์หรือสิ่งเร้า. (อ. consciousness).

พิชิต, พิชิต
[พิชิดตะ] น. แว่นแคว้นที่ปราบปรามแล้ว, แว่นแคว้น. ก. ชนะ,ปราบให้แพ้. (ป., ส. วิชิต).

พิชิต, พิชิต
[พิชิดตะ] น. แว่นแคว้นที่ปราบปรามแล้ว, แว่นแคว้น. ก. ชนะ,ปราบให้แพ้. (ป., ส. วิชิต).

พิชิตมาร
น. พระผู้ชนะมาร คือ พระพุทธเจ้า. (ป. วิชิตมาร).

พิเชฐ
ว. เจริญที่สุด, ประเสริฐที่สุด. (ป. วิเชฏฺ?).

พิเชียร
น. เพชร. (ป. วชิร; ส. วชฺร).

พิฑูรย์
น. ไพฑูรย์. (ส. ไวฑูรฺย; ป. เวฬุริย).

พิณ
น. ชื่อเครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง มีสายสําหรับดีด. (ป., ส. วีณา).

พิณพาทย์
น. ชื่อเรียกวงดนตรีไทยซึ่งประกอบด้วยเครื่องเป่า คือ ปี่ผสมกับเครื่องตี ได้แก่ ระนาดและฆ้องวงชนิดต่าง ๆ เป็นหลักและเครื่องกำกับจังหวะ เช่น ฉิ่ง ฉาบ กรับ โหม่ง ตะโพน กลองทัดกลองแขก และกลองสองหน้า, ปี่พาทย์ ก็เรียก.

พิณพาทย์เครื่องคู่
น. วงพิณพาทย์ที่ประกอบด้วยปี่ใน ระนาดเอก ระนาดทุ้มฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ตะโพน กลองทัด และฉิ่ง, ปี่พาทย์เครื่องคู่ ก็เรียก.

พิณพาทย์เครื่องห้า
น. วงพิณพาทย์ที่ประกอบด้วยปี่ใน ระนาดเอก ฆ้องวงใหญ่ตะโพน กลองทัด และฉิ่ง, ปี่พาทย์เครื่องห้า ก็เรียก.

พิณพาทย์เครื่องใหญ่
น. วงพิณพาทย์ที่ประกอบด้วยปี่ใน ระนาดเอก ระนาดทุ้มระนาดเอกเหล็ก ระนาดทุ้มเหล็ก ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็กกลองทัด และฉิ่ง, แต่บางทีก็มีฉาบเล็ก ฉาบใหญ่ และฆ้องโหม่งผสมด้วย, ปี่พาทย์เครื่องใหญ่ ก็ว่า.

พิดทูล
ก. เพ็ดทูล.

พิดรก
[ดฺรก] (กลอน) ก. วิตก. (ส. วิตรฺก; ป. วิตกฺก).

พิดาน
น. เพดาน เช่น ด้วยพิดานดาวทอง. (ม. คําหลวง วนปเวสน์).(ป., ส. วิตาน).

พิโดร
[พิโดน] ก. ฟุ้งไป (ใช้แก่กลิ่น). (ข. พิโดร; ส. วิตร).

พิตร
[พิด] น. ทรัพย์, ของเครื่องปลื้มใจ. (ส., ป. วิตฺต).

พิถย
[พิดถะยะ] น. วิถี.

พิถยันดร
[พิดถะยันดอน] น. ระหว่างวิถี.

พิถยันดร
ดู พิถย.

พิถี
น. ถนน, หนทาง. (ป. วีถิ).

พิถีพิถัน
ว. ละเอียดลออมาก เช่น เขาเป็นคนพิถีพิถันในการเลือกเสื้อผ้า.

พิทย, พิทย์, พิทยา
[พิดทะยะ, พิด, พิดทะยา] น. ความรู้. (ส. วิทฺยา; ป. วิชฺชา).

พิทย, พิทย์, พิทยา
[พิดทะยะ, พิด, พิดทะยา] น. ความรู้. (ส. วิทฺยา; ป. วิชฺชา).

พิทย, พิทย์, พิทยา
[พิดทะยะ, พิด, พิดทะยา] น. ความรู้. (ส. วิทฺยา; ป. วิชฺชา).

พิทยาคม
น. การเล่าเรียนวิชา, เวทมนตร์. (ส. วิทฺยา + อาคม).

พิทยาคาร
น. โรงเรียน.

พิทยาธร
น. อมนุษย์พวกหนึ่ง มีฐานะตํ่ากว่าเทวดา เชื่อว่ามีวิชากายสิทธิ์สามารถเหาะเหินเดินอากาศได้ อยู่ในภูเขาหิมาลัย มีหน้าที่ปฏิบัติพระศิวะ. (ส. วิทฺยาธร).

พิทยาพล
น. กําลังกายสิทธิ์. (ส. วิทฺยาพล).

พิทยาลัย
น. โรงเรียนชั้นมัธยมศึกษา.

พิทักษ์ ๑
ก. ดูแลคุ้มครอง เช่น พิทักษ์สันติราษฎร์.

พิทักษ์ทรัพย์
(กฎ) น. คำสั่งศาลในคดีล้มละลายให้พิทักษ์ทรัพย์สินของลูกหนี้ไม่ว่าเด็ดขาดหรือชั่วคราว คำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ถือเสมือนเป็นหมายของศาลให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เข้ายึดดวงตราสมุดบัญชี และเอกสารของลูกหนี้ ตลอดจนบรรดาทรัพย์สินซึ่งอยู่ในความครอบครองของลูกหนี้ หรือของผู้อื่นอันอาจแบ่งได้ในคดีล้มละลายซึ่งมีผลให้ลูกหนี้หมดอำนาจจัดการทรัพย์สินของตน โดยอำนาจจัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ตกเป็นของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์แต่ผู้เดียว.

พิทักษ์ ๒
ว. สันทัด. (ส. วิทกฺษ).

พิทักษ์สันติ
น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.

พิทูร
[พิทูน] ว. วิทูร, ฉลาด, รอบรู้, ชํานาญ. (ดู วิทูร).

พิเทศ
น. ต่างประเทศ. (ส. วิเทศ).

พิธาน
น. วิธาน, การจัดแจง, การทํา. (ป., ส. วิธาน).

พิธี
น. งานที่จัดขึ้นตามลัทธิหรือความเชื่อถือตามขนบธรรมเนียมประเพณีเพื่อความขลังหรือความเป็นสิริมงคลเป็นต้น เช่นพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พิธีมงคลสมรส พิธีประสาทปริญญา; แบบอย่าง, ธรรมเนียม, เช่น ทำให้ถูกพิธี;การกําหนด เช่น ก็อยู่จนสิ้นชนมายุพิธีในเทพพู้น. (ม. คําหลวงทศพร). (ป., ส. วิธิ).

พิธีกร
น. ผู้ดําเนินการในพิธี เช่น พิธีกรในงานมงคลสมรส, ผู้ดำเนินรายการเช่น พิธีกรในการสัมมนา.

พิธีกรรม
น. การบูชา, แบบอย่างหรือแบบแผนต่าง ๆ ที่ปฏิบัติในทางศาสนา.

พิธีการ
น. การที่เกี่ยวกับพิธีและแบบหนังสือทางทูต เช่น รมพิธีการทูต.

พิธีจุ่ม
น. พิธีจุ่มหัวหรือตัวลงในนํ้า หรือใช้นํ้าเสกพรมศีรษะเพื่อรับเข้าเป็นคริสต์ศาสนิกชน, ศีลล้างบาป ก็เรียก, เดิมเรียกว่า ศีลจุ่ม.

พิธีแตก
(ปาก) ว. เสียเรื่อง, ล้มเหลว.

พิธีธรรม
น. พระสงฆ์จํานวน ๔ รูปที่ได้รับสมมุติให้สวดภาณวารหรือสวดอาฏานาฏิยสูตร ในงานพระราชพิธีตรุษสงกรานต์ หรือสวดอภิธรรมในการศพของหลวง เรียกว่า พระพิธีธรรม.

พิธีมณฑล
น. บริเวณที่กําหนดขึ้นเพื่อประกอบพิธี เช่นกําหนดขอบเขตขึ้นด้วยการกั้นแผงราชวัติ ฉัตร หรือธง.

พิธีรีตอง
น. งานพิธีตามแบบตามธรรมเนียม.

พิธีสาร
(กฎ) น. ความตกลงระหว่างประเทศอย่างหนึ่ง ได้แก่ ตราสารอันบรรจุไว้ซึ่งความตกลงที่มีความสําคัญรองลงมาจากสนธิสัญญาและอนุสัญญา โดยมากเป็นพิธีสารต่อท้ายหรือแก้ไขเพิ่มเติมสนธิสัญญาหรืออนุสัญญา. (อ. protocol).

พิธุ
น. พระจันทร์. (ป., ส. วิธุ).

พิธุร
[ทุน] ว. ลําบาก, พรากกัน. (ป., ส. วิธุร).

พินทุ
น. หยาดเช่นหยาดนํ้า, จุด, จุดที่ใส่ไว้ใต้ตัวอักษร; ลายแต้มสีที่หน้าผากระหว่างคิ้ว; รูปวงเล็ก ๆ; รูปสระ ดังนี้ ?; ชื่อสังขยาจํานวนสูงเท่ากับโกฏิกําลัง ๗ หรือเลขหนึ่งมีศูนย์ตามหลัง ๔๙ตัว. (ป. พินฺทุ; ส. พินฺทุ, วฺฤนฺท, วินฺทุ).

พินทุกัป, พินทุกัปปะ
น. การทําพินทุ คือ เขียนรูปวงที่มุมจีวรตามวินัยบัญญัติ.(ป. พินฺทุกปฺป).

พินทุกัป, พินทุกัปปะ
น. การทําพินทุ คือ เขียนรูปวงที่มุมจีวรตามวินัยบัญญัติ.(ป. พินฺทุกปฺป).

พินทุสร
[พินทุสอน] น. เสียงเพราะ. (คําฤษดี). (ป. พินฺทุสฺสร).

พินพง, พิ่นพั่ง
(โบ) ว. มากมาย.

พินพง, พิ่นพั่ง
(โบ) ว. มากมาย.

พินอบพิเทา
[พินอบ] ก. แสดงอาการเคารพนบนอบมาก.

พินัย
น. เงินค่าปรับเป็นภาคหลวง. (ป., ส. วินย).

พินัยกรรม
(กฎ) น. นิติกรรมซึ่งบุคคลแสดงเจตนากําหนดการเผื่อตายในเรื่องทรัพย์สินของตน หรือในการต่าง ๆ อันจะให้เกิดเป็นผลบังคับได้ตามกฎหมายเมื่อตนตายแล้ว. (อ. will).

พินัยหลวง
น. เงินค่าปรับเป็นของหลวง เช่น ปรับเป็นพินัยหลวง.

พินาศ
น. ความเสียหายสิ้นเชิง, ความเสียหายย่อยยับ. ก. เสียหายสิ้นเชิง,เสียหายย่อยยับ. (ป. วินาส; ส. วินาศ).

พินิจ
ก. พิจารณา, ตรวจตรา, เช่น เพ่งพินิจ.

พินิต
ก. แนะนํา, สั่งสอน, ปกครอง. (ป., ส. วินีต).

พินิศ
ก. ดู, แลดู, เพ่งดู.

พินิศจัย
[พินิด] ก. ตัดสิน, ชี้ขาด. (ส. วินิศฺจย; ป. วินิจฺฉย).

พิเนต
ก. พินิต, แนะนํา, สั่งสอน, ปกครอง.

พิบัติ
น. ความฉิบหาย, ความหายนะ, ความเป็นอัปมงคล. ก. ฉิบหาย.(ป., ส. วิปตฺติ).

พิบาก
น. ผล (ผลแห่งกรรม). ว. ยากเย็น. (ป., ส. วิปาก).

พิบุล, พิบูล
ว. กว้างขวาง, มาก. (ป., ส. วิปุล).

พิบุล, พิบูล
ว. กว้างขวาง, มาก. (ป., ส. วิปุล).

พิปริต
[ปะหฺริด] ก. วิปริต. (ป., ส. วิปรีต).

พิปลาส
[ปะลาด] ว. วิปลาส. (ป. วิปลฺลาส; ส. วิปรฺยาส ว่า ความคลาดเคลื่อน).

พิปัสสนา
น. วิปัสสนา. (ป. วิปสฺสนา; ส. วิปศฺยนา).

พิพรรธ
ก. พิพัฒ. (ส. วิวรฺธ; ป. วิวฑฺฒ).

พิพรรธน์
น. พิพัฒน์. (ส. วิวรฺธน; ป. วิวฑฺฒน).

พิพักพิพ่วน
ก. กังวล, อักอ่วน, รวนเร, นึกกลับไปกลับมา. ว. อาการที่รู้สึกปั่นป่วนในท้อง, อาการที่รู้สึกกระอักกระอ่วนลังเลใจ.

พิพัฒ
ก. เจริญแล้ว. (ป. วิวฑฺฒ; ส. วิวรฺธ).

พิพัฒน์
น. ความเจริญ. (ป. วิวฑฺฒน; ส. วิวรฺธน).

พิพากษ์
ก. ตัดสิน.

พิพากษา
(กฎ) ก. ตัดสินคดีโดยศาล, เรียกตุลาการผู้ทำหน้าที่ตัดสินดังกล่าวว่า ผู้พิพากษา, เรียกคำตัดสินนั้นว่า คำพิพากษา. (ส. วิวกฺษา ว่าความสำคัญ).

พิพาท
ก. โต้แย้งสิทธิ์ เช่น พิพาทเรื่องที่ดิน พิพาทเรื่องมรดก. (ป., ส. วิวาท).

พิพิธ, พิพิธ
[พิพิด, พิพิดทะ] ว. ต่าง ๆ กัน. (ป., ส. วิวิธ).

พิพิธ, พิพิธ
[พิพิด, พิพิดทะ] ว. ต่าง ๆ กัน. (ป., ส. วิวิธ).

พิพิธภัณฑ์, พิพิธภัณฑสถาน
[พิพิดทะพัน, พันทะสะถาน] น. สถานที่เก็บรวบรวมและแสดงสิ่งต่าง ๆ ที่มีความสำคัญด้านวัฒนธรรมหรือด้านวิทยาศาสตร์โดยมีความมุ่งหมายเพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อการศึกษา และก่อให้เกิดความเพลิดเพลินใจ.

พิพิธภัณฑ์, พิพิธภัณฑสถาน
[พิพิดทะพัน, พันทะสะถาน] น. สถานที่เก็บรวบรวมและแสดงสิ่งต่าง ๆ ที่มีความสำคัญด้านวัฒนธรรมหรือด้านวิทยาศาสตร์โดยมีความมุ่งหมายเพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อการศึกษา และก่อให้เกิดความเพลิดเพลินใจ.

พิภพ
น. โลก เช่น ในพื้นพิภพ นอกพิภพ, ที่อยู่ของนาคในชั้นบาดาลเรียกว่า นาคพิภพ; ทรัพย์สมบัติ เช่น ผ่านพิภพ คือ ครองสมบัติ.(ดู วิภว).

พิภัช
ก. แจก, แบ่ง. (ป., ส. วิภช).

พิภาค
น. การแจก, การแบ่ง. (ป., ส. วิภาค).

พิภูษณะ
[พูสะนะ] น. วิภูษณะ, เครื่องประดับ, เครื่องแต่ง. (ส.; ป. วิภูสน).

พิเภก
น. ชื่อสมอชนิดหนึ่ง. (ดู สมอ ๒). (ป. วิภีตก).

พิมปะการัง
น. ชื่อหอยทะเลกาบคู่ชนิด Pholas orientalis ในวงศ์ Pholadidaeรูปร่างค่อนข้างยาว สามารถใช้เปลือกขุดดินให้เป็นรูอยู่ได้,พิมพการัง ก็เรียก.

พิมพ, พิมพ์
[พิมพะ] น. รูป, รูปร่าง, แบบ, เช่น หยอดวุ้นลงในพิมพ์ หน้าตาเป็นพิมพ์เดียวกัน. ก. ถ่ายแบบ, ใช้เครื่องจักรกดตัวหนังสือหรือภาพเป็นต้นให้ติดบนวัตถุ เช่นแผ่นกระดาษ ผ้า, เช่น พิมพ์ผ้า พิมพ์ขนมเป็นรูปต่าง ๆ, (กฎ) ทําให้เป็นตัวหนังสือหรือรูปรอยอย่างใด ๆ โดยการกดหรือการใช้พิมพ์หิน เครื่องกล วิธีเคมี หรือวิธีอื่นใดอันอาจให้เกิดเป็นสิ่งพิมพ์ขึ้นหลายสําเนา. (ป., ส.).

พิมพ, พิมพ์
[พิมพะ] น. รูป, รูปร่าง, แบบ, เช่น หยอดวุ้นลงในพิมพ์ หน้าตาเป็นพิมพ์เดียวกัน. ก. ถ่ายแบบ, ใช้เครื่องจักรกดตัวหนังสือหรือภาพเป็นต้นให้ติดบนวัตถุ เช่นแผ่นกระดาษ ผ้า, เช่น พิมพ์ผ้า พิมพ์ขนมเป็นรูปต่าง ๆ, (กฎ) ทําให้เป็นตัวหนังสือหรือรูปรอยอย่างใด ๆ โดยการกดหรือการใช้พิมพ์หิน เครื่องกล วิธีเคมี หรือวิธีอื่นใดอันอาจให้เกิดเป็นสิ่งพิมพ์ขึ้นหลายสําเนา. (ป., ส.).

พิมพ์เขียว
ก. พิมพ์สําเนาโดยการฉายแสงผ่านต้นฉบับที่เป็นกระดาษบาง ๆ ลงบนกระดาษที่เคลือบสารเคมีซึ่งไวต่อแสง ให้ปรากฏเป็นลวดลายสีขาวบนพื้นสีนํ้าเงินหรือลวดลายสีนํ้าเงินบนพื้นขาว. น. สําเนาที่ทําขึ้นโดยวิธีการเช่นนี้. (อ. blueprint).

พิมพ์ใจ
ก. ประทับใจ, ติดตรึงใจ.

พิมพ์ดีด
น. เครื่องพิมพ์ชนิดหนึ่ง ใช้ปลายนิ้วเคาะแป้นอักษรให้ตัวอักษรไปกดผ้าหมึกให้กระทบกระดาษปรากฏเป็นตัวอักษร.

พิมพ์ทอง
น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์ศตภิษัช มี ๔ ดวง, ดาวยักษ์ หรือดาวสตภิสชะ ก็เรียก.

พิมพ์ลายนิ้วมือ
ก. กดปลายนิ้วมือที่ทาหมึกให้เป็นรอยติดอยู่เป็นหลักฐานโดยปรกติใช้เฉพาะนิ้วหัวแม่มือ, (ปาก) แตะโป้ง หรือ แปะโป้ง.

พิมพ์ลายมือ
ก. กดปลายนิ้วมือหรือฝ่ามือที่ทาหมึกให้เป็นลายลักษณ์ติดอยู่เป็นหลักฐาน.

พิมพ์สอดสี
ก. พิมพ์ให้เป็นสีตั้งแต่ ๒ สีขึ้นไป.

พิมพ์สัมผัส
ก. ใช้ปลายนิ้วมือทั้ง ๑๐ เคาะแป้นอักษรโดยไม่ต้องมองแป้น.

พิมพ์หนังสือ
ก. ใช้เครื่องพิมพ์กดตัวหนังสือหรือภาพเป็นต้นให้ติดบนกระดาษหรือผ้าเป็นต้น.

พิมพาภรณ์
น. เครื่องประดับร่างกาย ในคําว่า ถนิมพิมพาภรณ์. (ป. พิมฺพ +อาภรณ).

พิมพการัง
[พิมพะ] ดู พิมปะการัง.

พิมพา
น. ชื่อปลาฉลามขนาดใหญ่ชนิด Galeocerdo cuvieri ในวงศ์Carcharinidae มีฟันใหญ่เป็นรูปสามเหลี่ยม ขอบจักเป็นฟันเลื่อยพื้นลําตัวและครีบสีนํ้าตาลหม่น มีลายพาดขวางตลอดข้างหลังและหาง ซึ่งอาจแตกเป็นจุดเห็นกระจายอยู่ทั่วไปหรือจางหมดไปเมื่อโตขึ้น ดุร้ายมาก ขนาดยาวได้ถึง ๗ เมตร, ตะเพียนทอง เสือทะเล หรือฉลามเสือก็เรียก.

พิมพาภรณ์
ดู พิมพ, พิมพ์.

พิมโพหนะ
[หะนะ] (แบบ) น. หมอน. (ป.).

พิมล
[พิมน] ว. ปราศจากมลทิน, ปราศจากความมัวหมอง; ผ่องใส.(ป., ส. วิมล).

พิมเสน ๑
น. ชื่อสารชนิดหนึ่ง ลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวขุ่น มีทั้งที่ได้จากธรรมชาติและได้จากการสังเคราะห์ ใช้ทํายา ที่ได้จากธรรมชาติเช่น จากไม้ต้นชนิด Dryobalanops aromatica C.E. Gaertn.ในวงศ์ Dipterocarpaceae, จากไม้พุ่มชนิด Blumea balsamiferaDC. ในวงศ์ Compositae, ที่ได้จากการสังเคราะห์เรียก พิมเสนหุง.

พิมเสน ๒
น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Dryobalanops aromaticaC.E. Gaertn. ในวงศ์ Dipterocarpaceae มีเกล็ดพิมเสนอยู่ในเนื้อไม้. (๒) ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Pogostemon cablin (Blanco)Benth. ในวงศ์ Labiatae ใบออกตรงข้ามกัน ขอบใบจัก ขยี้แล้วมีกลิ่นหอม ใช้กลั่นให้นํ้ามันหอมระเหยซึ่งใช้แต่งกลิ่นและดับกลิ่นตัว. (๓) ชื่อมะม่วงหลายพันธุ์ของชนิด Mangiferaindica L. พันธุ์หนึ่ง เมื่อดิบมีรสเปรี้ยว สุกแล้วหวาน, พันธุ์ที่แก่แล้วมีรสมัน เรียก พิมเสนมัน.

พิมาน
น. ที่อยู่หรือที่ประทับของเทวดา. (ป., ส. วิมาน).

พิมุข
ว. ฝ่ายหลัง, ข้างหลัง. (ป., ส. วิมุข).

พิโมกข์
น. ความพ้น, ความเปลื้องออก, ชื่อพระนิพพาน. ก. เปลื้อง, พ้น.(ป. วิโมกฺข; ส. วิโมกฺษ).

พิโมกษ์
น. พิโมกข์. (ส. วิโมกฺษ; ป. วิโมกฺข).

พิโยกพิเกน
ก. โยกโย้ไม่เสร็จสิ้นไปง่าย ๆ.

พิโยค
ก. พลัดพราก, จากไป. (ป., ส. วิโยค).

พิรอด
น. ชื่อแหวนชนิดหนึ่ง ถักด้วยผ้ายันต์หรือด้ายดิบเป็นต้น ใช้เป็นเครื่องราง.

พิระ
น. ผู้เพียร, ผู้กล้า, นักรบ. (ป., ส. วีร).

พิรากล
ว. เจ้ามารยา, เจ้าเล่ห์เจ้ากล.

พิราบ
น. ชื่อนกในวงศ์ Columbidae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับนกเขา รูปร่างคล้ายกันแต่ขนาดใหญ่กว่า ส่วนใหญ่ลําตัวสีเทาอมฟ้า หากินบนพื้นดิน กินเมล็ดพืช ที่พบทั่วไป คือ ชนิด Columba livia.(ส. วิราว, พิราว, พิราพ ว่า เสียงร้อง).

พิราม ๑
น. การหยุดพัก, การหยุดเสียง, ที่สุด. (ส. วิราม).

พิราม ๒
ว. งาม.

พิราลัย
ก. ตาย (ใช้แก่เจ้าประเทศราช และสมเด็จเจ้าพระยา). (ส. วีร +อาลยว่า ที่อยู่ของนักรบ, สวรรค์).

พิริย, พิริยะ
[พิริยะ] น. ความหมั่น, ความกล้า; คนกล้า, คนแข็งแรง, นักรบ.(ป. วิริย; ส. วีรฺย ว่า ความหมั่น, ความกล้า).

พิริย, พิริยะ
[พิริยะ] น. ความหมั่น, ความกล้า; คนกล้า, คนแข็งแรง, นักรบ.(ป. วิริย; ส. วีรฺย ว่า ความหมั่น, ความกล้า).

พิริยพฤนท์
[พิริยะพฺรึน] น. หมู่นักรบ, พลนักรบ. (ป. วิริย + ส. วฺฤนฺท).

พิริยโยธา
น. พลรบผู้กล้าหาญ. (ป. วิริย + โยธา).

พิรี้พิไร
ว. มัวทําโน่นนิดนี่หน่อย, อ้อยอิ่ง, ตะบิดตะบอย, เช่น ทำพิรี้พิไรมัวพิรี้พิไร.

พิรุณ
น. ฝน; ชื่อเทวดาแห่งนํ้า เทวดาแห่งฝน เรียกว่า พระพิรุณ.(ป., ส. วรุณ).

พิรุธ
ก. ผิดปรกติ, มีอาการน่าสงสัย, เช่น แสดงอาการพิรุธ ทำพิรุธ.(ป., ส. วิรุทฺธ).

พิรุฬห์
[พิรุน] ว. งอกงาม, เจริญ. (ป. วิรุฬฺห; ส. วิรูฒ).

พิเรนทร์
[พิเรน] ว. อุตรินอกลู่นอกทาง เช่น เล่นพิเรนทร์ คนพิเรนทร์.

พิเราะ
ว. ไพเราะ, เพราะ, เสนาะ. (ข. พีเราะ).

พิโรธ
(ราชา) ก. โกรธ, เคือง, ใช้ว่า ทรงพระพิโรธ. (ป., ส. วิโรธ ว่าการขัดขวาง).

พิไร
ว. รําพัน, รํ่าว่า, รํ่าร้อง.

พิลังกาสา
น. ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในสกุล Ardisia วงศ์ Myrsinaceae ผลกลมเล็ก ๆ ใช้ทํายาได้ เช่น ชนิด A. colorata Roxb., A. pendulifera Pit.,A. polycephala Wall. ex A. DC..

พิลาป
ก. รํ่าไรรําพัน, ครํ่าครวญ, ร้องไห้, บ่นเพ้อ. (ป., ส. วิลาป).

พิลาลส
[ลาลด] ก. อยาก, กระหาย, เร่าร้อน; เศร้าโศก, เสียใจ; เขียนว่าพิลาลด หรือ พิลาลศ ก็มี. (ส. วิ + ลาลส).

พิลาส
[พิลาด] ก. กรีดกราย, เยื้องกราย; คะนอง; ฟ้อนรํา. ว. งามอย่างมีเสน่ห์, งามอย่างสดใส; สนุก. (ส. วิลาส).

พิลิปดา
น. มาตราวัดมุม ได้แก่ ๑ ใน ๖๐ ของลิปดา.

พิลึก
ว. ผิดปรกติ เช่น ทำพิลึก ท่าทางพิลึก, แปลกประหลาด เช่น รูปร่างพิลึก.

พิลึกกึกกือ
(ปาก) ว. แปลกมาก, ประหลาดมาก, น่าขัน, ชอบกล.

พิลึกพิลั่น
(ปาก) ว. พิลึกมาก.

พิโลน
ว. สุกใส.

พิโลล
[พิโลน] ก. ไม่คงที่, เคลื่อนไปมา, ยักย้าย. (ส. วิโลล).

พิไล
ว. งาม.

พิศ ๑
[พิด] ก. เพ่งดู, แลดูโดยถี่ถ้วน.

พิศดู
[พิดสะดู] ก. พิจารณาดูให้รอบคอบ, พิจารณาดูให้ถี่ถ้วน.

พิศ ๒
[พิด] ว. ยี่สิบ. น. เรียกเหรียญทองครั้งรัชกาลที่ ๔ ชนิดหนึ่ง มีค่าเท่ากับ ๑ ใน ๒๐ ของชั่ง = ๔ บาท ว่า ทองพิศ. (ส. วึศ; ป. วีส).

พิศวง
[พิดสะหฺวง] ก. แปลกใจ, หลากใจ, เช่น ทำให้พิศวง; สงสัย,สนเท่ห์, เช่น น่าพิศวง.

พิศวาส
[พิดสะหฺวาด] ว. รักใคร่, สิเนหา, เช่น ไม่น่าพิศวาส. (ส. วิศฺวาส;ป. วิสฺสาส ว่า ความคุ้นเคย).

พิศาล
ว. กว้างใหญ่, ไพศาล ก็ใช้. (ส. วิศาล; ป. วิสาล).

พิศุทธ์
ว. สะอาด, ใส, ขาว, หมดจด, บริสุทธิ์, หมดมลทิน, ไม่มีความเสียหาย, ไม่มีตําหนิ. (ส. วิศุทฺธ; ป. วิสุทฺธ).

พิศุทธิ์
น. ความผ่องใส, ความงาม, ความดี, ความสะอาด, ความบริสุทธิ์,ความถูกต้อง; การล้าง. (ส. วิศุทฺธิ; ป. วิสุทฺธิ).

พิเศษ
ว. นอกเหนือหรือแตกต่างไปจากปรกติธรรมดา (มักใช้ในทางดี)เช่น ในกรณีพิเศษเขาเป็นคนมีความจำเลิศเป็นพิเศษ, ไม่ใช่ปรกติธรรมดาหรือประจำ เช่น อาจารย์พิเศษ, ที่แยกเป็นส่วนหนึ่งต่างหากเช่น คนไข้พิเศษ นักศึกษาพิเศษ; ลำดับชั้นหรือขั้นของยศเป็นต้นที่สูงกว่าเอก เช่น ข้าราชการชั้นพิเศษพระครูสัญญาบัตรชั้นพิเศษ. (ส. วิเศษ; ป. วิเสส).

พิษ, พิษ
[พิด, พิดสะ] น. สิ่งที่ร้ายเป็นอันตรายแก่ร่างกายหรือให้ความเดือดร้อนแก่จิตใจ; สิ่งที่ร้ายเป็นอันตราย เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะทําให้ตาย เจ็บปวด หรือพิการได้ บางอย่างเกิดจากแร่ เช่นสารหนู,บางอย่างเกิดจากต้นไม้ เช่นต้นแสลงใจ, บางอย่างเกิดจากสัตว์เช่นงู. (ส. วิษ; ป. วิส).

พิษ, พิษ
[พิด, พิดสะ] น. สิ่งที่ร้ายเป็นอันตรายแก่ร่างกายหรือให้ความเดือดร้อนแก่จิตใจ; สิ่งที่ร้ายเป็นอันตราย เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะทําให้ตาย เจ็บปวด หรือพิการได้ บางอย่างเกิดจากแร่ เช่นสารหนู,บางอย่างเกิดจากต้นไม้ เช่นต้นแสลงใจ, บางอย่างเกิดจากสัตว์เช่นงู. (ส. วิษ; ป. วิส).

พิษนาศน์ ๑
[พิดสะหฺนาด] น. ชื่อเครื่องยาไทยชนิดหนึ่ง. (ส. วิษนาศน).

พิษสง
(ปาก) น. พิษ, พยศ.

พิษสมโยค
[พิดสะสมโยก] น. ชาดก้อน. (ส. วิษสมโยค).

พิษสุนัขบ้า
น. โรคติดเชื้อไวรัสของระบบประสาท ติดต่อจากนํ้าลายของสุนัขหรือแมวที่เป็นโรคนี้ ผู้ป่วยมีอาการเนื่องจากสมองอักเสบมีไข้ เอะอะ ซึม กลืนอาหารลําบากโดยเฉพาะนํ้า ถึงตายเกือบทุกรายในระยะเวลาประมาณ ๑ สัปดาห์, โรคกลัวนํ้า ก็เรียก.

พิษสุราเรื้อรัง
น. ชื่อโรคชนิดหนึ่ง ซึ่งสมองและประสาทเสื่อมเนื่องจากดื่มสุรามากเป็นเวลานาน มีอาการมือสั่น เดินเซ สติปัญญาเสื่อมบางครั้งชักแบบลมบ้าหมู.

พิษฐาน
[พิดสะถาน] ก. มุ่งหมาย, ขอร้องต่อสิ่งที่ตนถือว่าศักดิ์สิทธิ์เพื่อช่วยบันดาลให้ประสบผลสำเร็จในสิ่งที่ตนมุ่งหมาย. (เลือนมาจาก อธิษฐาน).

พิษนาศน์ ๑
ดูใน พิษ, พิษ.

พิษนาศน์ ๒
น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Artemisia indica Willd. var. heyneanaPampan. ในวงศ์ Compositae ใบเล็กหยักเว้าเป็นแฉก ช่อดอกสีนวล ใช้ทํายาได้.

พิสดาร
[พิดสะดาน] ว. กว้างขวาง, ละเอียดลออ (ใช้แก่เนื้อความ) เช่นประวัติศาสตร์ฉบับพิสดาร มีความพิสดารดังนี้; (ปาก) แปลกพิลึกเช่น เล่นพิสดาร. (ส. วิสฺตาร; ป. วิตฺถาร).

พิสมร
[พิดสะหฺมอน] น. เครื่องรางชนิดหนึ่ง รูปสามเหลี่ยมหรือสี่เหลี่ยมร้อยสาย สําหรับป้องกันอันตราย.

พิสมัย
[พิดสะไหฺม] น. ความรัก, ความปลื้มใจ, ความชื่นชม. ก. รักใคร่หลงใหล เช่น ฉันไม่เห็นจะพิสมัยเธอเลย. ว. ควรชม. (ส. วิสฺมย;ป. วิมฺหย ว่า ความแปลกใจ).

พิสมัยเรียงหมอน
น. ชื่อวิธีรําท่าหนึ่งอยู่ในลําดับว่า พรหมนิมิตพิสมัยเรียงหมอน.(ฟ้อน).

พิสัง
(ถิ่นอีสาน) ว. อะไร.

พิสัช
ก. แก้, ตอบคําถาม; สละ, ส่งไป, ทิ้ง. (ป. วิสชฺช).

พิสัญญี
ว. วิสัญญี, หมดความรู้สึก, สิ้นสติ, สลบ.

พิสัย
น. วิสัย, ลักษณะที่เป็นอยู่, ความสามารถ; ขอบ, เขต, แดน, ตําบล,ถิ่น, แว่นแคว้น, ที่, มณฑล, ประเทศ. (ป. วิสย).

พิสิฐ
ว. ประเสริฐ, วิเศษ. (ป. วิสิฏ?; ส. วิศิษฺฏ).

พิสุทธิ์
ว. บริสุทธิ์, สะอาด, สุกใส. (ป. วิสุทฺธิ).

พิสูจน์
ก. บ่ง, ชี้แจงให้รู้เหตุผล, เช่น เอาพยานหลักฐานไปพิสูจน์ความจริงในศาล, ทดลองให้เห็นจริง, ทดลองหาความจริง, เช่น มีวิธีพิสูจน์ว่าเป็นผงชูรสแท้หรือไม่. (ส. วิสูจน).

พิสูจน์อักษร
ก. ตรวจและแก้ไขที่ผิดในการพิมพ์หนังสือ.

พิหค
[พิหก] น. นก. (ป., ส. วิหค).

พิหเคนทร์
[พิหะเคน] น. พญานก.

พิหเคนทร์
ดู พิหค.

พิหาร
[พิหาน] น. ที่อยู่ของพระสงฆ์, วัด; วิหาร, ที่ซึ่งประดิษฐานพระพุทธรูป, คู่กับอุโบสถ. (ป. วิหาร).

พิฬาร
[พิลาน] น. แมว. (ป. พิฬาร, วิฬาร; ส. วิฑาล).

พี
ว. อ้วน, มักใช้เข้าคู่กับคํา อ้วน เป็น อ้วนพี. น. มัน.

พี่
น. ผู้ร่วมบิดาหรือมารดาเดียวกันและเกิดก่อน, ผู้ที่มีศักดิ์เสมอพี่;คํานําหน้าชื่อคนที่มีอายุคราวพี่หรือมีศักดิ์เสมอพี่ เช่น พี่นั่น พี่นี่.

พี่น้อง
น. ผู้เกิดร่วมบิดามารดาเดียวกัน หรือร่วมบิดาเดียวกัน หรือร่วมมารดาเดียวกัน; คนในเชื้อสายวงศ์วาน.

พี่เบิ้ม
(ปาก) น. ผู้มีอํานาจมาก, ผู้เป็นหัวหน้าใหญ่.

พี่เลี้ยง
น. ผู้มีหน้าที่เลี้ยงดูเด็ก; ผู้ทำหน้าที่ดูแล ให้คำปรึกษา หรือช่วยเหลือเป็นต้น เช่น พี่เลี้ยงนักมวย พี่เลี้ยงผู้เข้าประกวด.

พี้
(ถิ่น) ว. นี้.

พีชคณิต
[พีชะคะนิด] (คณิต) น. คณิตศาสตร์แขนงหนึ่งที่ใช้สัญลักษณ์มาศึกษาการจําแนกประเภท คุณสมบัติ และโครงสร้างของระบบจํานวนหรือระบบคณิตศาสตร์อื่น ๆ ที่เน้นในเรื่องโครงสร้างเป็นสําคัญ รวมถึงการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างระบบเหล่านั้นด้วย.

พี้โพ้
น. โพล้เพล้; ที่เปล่าเปลี่ยวทุรกันดาร; เพล้โพล้ ก็ว่า.

พีร
[พีระ] น. ผู้เพียร, ผู้กล้า, นักรบ. (ป., ส. วีร).

พีระมิด
น. สิ่งก่อสร้างที่มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านข้างทั้ง ๔ เป็นรูปสามเหลี่ยม มีปลายสุดไปบรรจบกันที่ยอด, ในอียิปต์เดิมใช้เป็นที่ฝังพระศพ ต่อมาบางทีก็ใช้เป็นเทวสถาน, ส่วนพีระมิดที่เม็กซิโกใช้เป็นเทวสถานอย่างเดียว, เรียกสิ่งหรือรูปที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นว่า รูปพีระมิด; (คณิต) รูปทรงตันชนิดหนึ่ง มีฐานเป็นรูปหลายเหลี่ยม และด้านข้างเป็นรูปสามเหลี่ยมที่มีจุดยอดร่วมกัน.(อ. pyramid).

พึง
ว. คําช่วยกริยาอื่น หมายความยอมตาม แปลว่า ควร เช่น พึงไปว่าควรไป, หมายความจําเป็น แปลว่า ต้อง เช่น กิจที่สงฆ์จะพึงทําว่า กิจที่สงฆ์จะต้องทํา.

พึงใจ
ว. พอใจ, ชอบใจ.

พึงตา
ว. พอตา, เหมาะตา.

พึงพอใจ
ว. รัก, ชอบใจ.

พึ่ง ๑
ก. อาศัย เช่น พึ่งบารมีคนอื่น, พักพิง เช่น ไปพึ่งเขาอยู่, ขอความช่วยเหลือ เช่น หนีร้อนมาพึ่งเย็น.

พึ่งจมูกคนอื่นหายใจ
(สํา) ก. อาศัยผู้อื่นมักไม่สะดวก, ยืมจมูกคนอื่นหายใจ หรือเอาจมูกผู้อื่นมาหายใจ ก็ว่า.

พึ่งพา
ก. อาศัยกัน, ช่วยเหลือกัน.

พึ่งพิง
ก. พักพิงอาศัย.

พึ่งลำแข้งตัวเอง
(สํา) ก. ช่วยตนเอง, อาศัยลําแข้งตัวเอง ก็ว่า.

พึ่ง ๒
ว. คําช่วยกริยาหมายถึงเวลาที่ล่วงไปหยก ๆ ในขณะที่พูดนั้น เช่นเขาพึ่งไป, เพิ่งก็ว่า; ใช้ประกอบหลังคำ อย่า เป็น อย่าพึ่ง หมายความว่า ห้ามไม่ให้กระทำในขณะนั้น เช่น อย่าพึ่งไป อย่าพึ่งกิน, เพิ่ง เพิกหรือ เพ่อ ก็ว่า.

พึ่บ, พึ่บพั่บ
ว. ทันทีทันใด เช่น ไฟลุกพึ่บ ลุกกันพึ่บพั่บ; เสียงดังเช่นนั้นอย่างเสียงนกกระพือปีกเป็นต้น.

พึ่บ, พึ่บพั่บ
ว. ทันทีทันใด เช่น ไฟลุกพึ่บ ลุกกันพึ่บพั่บ; เสียงดังเช่นนั้นอย่างเสียงนกกระพือปีกเป็นต้น.

พึม
ว. เสียงบ่นเบา ๆ เช่น นักเรียนบ่นกันพึมเลย.

พึมพำ
ก. พูดค่อย ๆ จับความไม่ได้ เช่น เขาพึมพำอยู่คนเดียว.

พืช
น. เมล็ดพันธุ์ไม้, สิ่งที่จะเป็นพันธุ์ต่อไป, พืชพันธุ์ ก็ใช้. (ป. พีช;ส. วีช); พรรณไม้ที่งอกอยู่ตามที่ต่าง ๆ, พืชพรรณ ก็ใช้.

พืชคาม
[พืดชะ] น. พันธุ์ไม้. (ป. พีชคาม).

พืชชั้นต่ำ
น. พืชเซลล์เดียว และเซลล์นั้นทําหน้าที่เลี้ยงตัวเองได้ เช่นไข่หินหรือดอกหินผักไก.

พืชชั้นสูง
น. พืชหลายเซลล์ แต่ละเซลล์ทําหน้าที่ต่างกันและต้องอาศัยซึ่งกันและกัน ได้แก่ ไม้ดอกและไม้ผล เช่น กล้วยตานี มะม่วง.

พืชพันธุ์
น. เมล็ดพันธุ์ไม้, สิ่งที่จะเป็นพันธุ์ต่อไป; (โบ; กลอน) กําพืดเช่น ด้วยพืชพันธุ์มันไม่น่าจะอาลัย. (ขุนช้างขุนแผน).

พืชมงคล
[พืดชะ, พืด] น. ชื่อพระราชพิธีที่พระสงฆ์สวดเพื่อความเจริญของพืชพันธุ์ธัญญาหาร เรียกว่า พระราชพิธีพืชมงคล เป็นพระราชพิธีที่ทำก่อนพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญซึ่งเป็นพิธีพราหมณ์.

พืด
น. แผ่นหรือแนวแห่งสิ่งที่ติดเนื่องกันไปยาวยืด เช่น พืดเขา, โดยปริยายหมายถึงอาการของสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่นรถติดกันเป็นพืด; เรียกเหล็กเหนียวชนิดหนึ่งที่เป็นแผ่นยาวอย่างเหล็กทําปลอกถังว่า แถบเหล็กพืด.

พื้น
น. ส่วนราบด้านหน้า ด้านนอก หรือด้านบนของสิ่งที่เป็นผืนเป็นแผ่น เช่น พื้นเรือน พื้นดิน พื้นรองเท้า; ฐาน เช่น พื้นถนนทรุด;แถบ, แถว, ถิ่น, เช่น คนพื้นนี้; ทั่วไป, โดยมาก, เช่น ถิ่นนี้ทําสวนครัวกันเป็นพื้น; เรียกผ้านุ่งที่มีสีและลักษณะยืนตัวไม่มีดอกดวงลวดลายว่า ผ้าพื้น.

พื้น ๆ
ว. เรียบ ๆ เช่น งามอย่างพื้น ๆ คือ งามอย่างเรียบ ๆ ไม่ฉูดฉาดดีอย่างพื้น ๆ คือ ดีอย่างเรียบ ๆ ไม่โลดโผน, ธรรมดา ๆ เช่นกับข้าวพื้น ๆ.

พื้นความรู้
น. ระดับความรู้.

พื้นฐาน
น. รากฐาน เช่น เขามีพื้นฐานวิชาภาษาอังกฤษดี, หลักความรู้เบื้องต้น เช่น วิชาพื้นฐาน.

พื้นดี
น. อารมณ์ดี; พื้นความรู้ดี. ว. ที่ได้รับการศึกษาอบรมมาดี.

พื้นเดิม
น. รกรากเดิม เช่น พื้นเดิมเป็นคนมั่งมี.

พื้นท้อง
น. เนื้อตรงส่วนท้อง (โดยมากหมายถึงส่วนท้องของปลา).

พื้นที่
น. ขนาดของผิวพื้น เช่น หาพื้นที่, อาณาบริเวณ เช่น ตรวจพื้นที่,ลักษณะของพื้นดิน เช่น พื้นที่เป็นที่ราบลุ่ม.

พื้นที่หน้าตัด
น. พื้นที่ตรงรอยตัดของแท่งวัตถุ.

พื้นบ้าน
ว. เฉพาะถิ่น เช่น ของพื้นบ้าน, มักใช้เข้าคู่กับคำ พื้นเมือง เป็นพื้นบ้านพื้นเมือง.

พื้นเพ
น. หลักแหล่ง เช่น พื้นเพเป็นคนนครปฐม, อาชีพของวงศ์ตระกูลเช่น พื้นเพเป็นพ่อค้า.

พื้นเมือง
ว. เฉพาะเมือง, เฉพาะท้องที่, เช่น ของพื้นเมือง คนพื้นเมืองนิทานพื้นเมือง.

พื้นเสีย
ก. โกรธ.

พุ
ว. อาการที่น้ำหรือแก๊สเป็นต้นผุดขึ้นมา เช่น น้ำร้อนพุขึ้นมา แก๊สธรรมชาติพุขึ้นมา, อาการที่น้ำเหลืองเป็นต้นผุดขึ้นมา เช่น ฝีฝักบัวพุ. น. นํ้าที่พุขึ้นมา เรียกว่า นํ้าพุ. (ดู นํ้าพุ ที่ นํ้า).

พุพอง
น. โรคผิวหนังชนิดหนึ่ง เป็นเม็ดผุดขึ้นพองใสตามตัว แล้วแตกออกมีนํ้าเหลืองหรือนํ้าเลือดนํ้าหนอง.

พุก ๑
น. ชื่อหนูในสกุล Bandicota วงศ์ Muridae มีฟันแทะขนาดใหญ่เห็นได้ชัด ตัวสีนํ้าตาลดํา หรือเทา ขนหยาบแข็งจะพองขึ้นโดยเฉพาะเวลาขู่ หางกลมยาวและหนา กินพืช มี ๒ ชนิดคือ หนูพุกเล็ก (B. savilei) ตัวเล็กสีเทา และหนูพุกใหญ่(B. indica) ตัวใหญ่สีดํา ดุ.

พุก ๒
น. ไม้ที่ตอกประกับไว้สําหรับรับสิ่งที่หนัก ๆ เช่น รอดเรือนเป็นต้น.

พุก ๓
น. เครื่องกระเบื้องที่ตรึงกับฝาเป็นต้นสำหรับยึดสายไฟฟ้า.

พุกาม
น. พม่า, ใช้ พูกาม ก็มี.

พุง
น. ท้อง เช่น นอนตีพุง พุงปลิ้น, เรียกเครื่องในท้องของปลาบางชนิดรวมกัน มีกระเพาะและไส้เป็นต้น ว่า พุง เช่น พุงปลาช่อน.

พุงพวง, พุงพ่วง
ว. พุงพลุ้ย.

พุงพวง, พุงพ่วง
ว. พุงพลุ้ย.

พุงโร
น. พุงโตด้วยเป็นโรค.

พุ่ง
ก. ซัดไป เช่น พุ่งหอก พุ่งกระสวย, อาการที่ปล่อยออกไปโดยเร็วเช่น พุ่งตัว พุ่งหมัด, มุ่งตรงไป เช่น พุ่งความสนใจ, อาการที่น้ำหรือไฟพวยพุ่งออกไป เช่น น้ำพุ่ง แสงไฟฉายพุ่งเป็นลำออกไป;(ปาก) สุ่ม ๆ เช่น พูดพุ่งไป.

พุ่งหลาว
ก. พุ่งตัวพร้อมกับเหยียดแขนทั้ง ๒ ไปข้างหน้า.

พุ่งหอกเข้ารก
(สํา) ก. ทําพอให้เสร็จไปโดยไม่มีเป้าหมายหรือโดยไม่คํานึงว่าใครจะเดือดร้อน.

พุ่งแหลน
น. กรีฑาประเภทลานอย่างหนึ่ง เล่นโดยการจับแหลนพุ่งไปข้างหน้าให้ไปได้ไกลที่สุดเท่าที่จะทําได้.

พุงแก
น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Capparis siamensis Kurz ในวงศ์Capparidaceae ผลคล้ายกุ่มบกกินได้และใช้ทํายาได้.

พุงจง
ดู บ่าง.

พุงดอ
น. ชื่อไม้พุ่มรอเลื้อยชนิด Azima sarmentosa (Blume) Benth.ในวงศ์ Salvadoraceae มีหนามตามข้อ รากและลําต้นใช้ทํายาได้, หนามพุงดอ หนามรอบตัว หรือ หนามเหม็นก็เรียก,พายัพเรียก ปิดเต๊าะ.

พุงทะลาย
น. ชื่อเรียกผลของต้นสํารอง.

พุงปลา
น. (๑) โกฐพุงปลา. (ดู โกฐพุงปลา ที่ โกฐ). (๒) ดู จุกโรหินี.

พุงปลาช่อน
ดู จุกโรหินี.

พุฒ
น. ผู้ใหญ่. ว. เจริญ, แข็งแรง, ใหญ่; แก่, เฒ่า. (ป. วุฑฺฒ).

พุฒิ
[พุดทิ] น. ความเจริญ, ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์. (ป. วุฑฺฒิ).

พุด
น. (๑) ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นหลายชนิดในสกุล Gardenia วงศ์Rubiaceae เช่น พุด หรือ ข่อยด่าน (G. collinsae Craib)ดอกสีขาว กลิ่นหอม เนื้อไม้ละเอียด สีนวล ใช้แกะสลัก, พุดจีนหรือ พุดซ้อน (G. jasminoides Ellis) ดอกสีขาว กลิ่นหอม พันธุ์กลีบดอกซ้อนไม่ติดผล พันธุ์กลีบดอกไม่ซ้อนผลใช้แต่งสีให้สีเหลือง. (๒) ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในสกุล Taberneamontanaวงศ์ Apocynaceae เช่น พุดจีบ หรือ พุดสวน [T. divaricata (L.)Roem. et Schult.] ดอกสีขาว ใช้ดอกตูมร้อยพวงมาลัย.

พุดตาน
น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Hibiscus mutabilis L. ในวงศ์ Malvaceaeใบมีขนขอบใบหยักเว้า ดอกสีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีชมพู.

พุทธ, พุทธ, พุทธะ
[พุด, พุดทะ] น. ผู้ตรัสรู้, ผู้ตื่นแล้ว, ผู้เบิกบานแล้ว, ใช้เฉพาะเป็นพระนามของพระบรมศาสดาแห่งพระพุทธศาสนา เรียกเป็นสามัญว่า พระพุทธเจ้า. (ป.).

พุทธ, พุทธ, พุทธะ
[พุด, พุดทะ] น. ผู้ตรัสรู้, ผู้ตื่นแล้ว, ผู้เบิกบานแล้ว, ใช้เฉพาะเป็นพระนามของพระบรมศาสดาแห่งพระพุทธศาสนา เรียกเป็นสามัญว่า พระพุทธเจ้า. (ป.).

พุทธ, พุทธ, พุทธะ
[พุด, พุดทะ] น. ผู้ตรัสรู้, ผู้ตื่นแล้ว, ผู้เบิกบานแล้ว, ใช้เฉพาะเป็นพระนามของพระบรมศาสดาแห่งพระพุทธศาสนา เรียกเป็นสามัญว่า พระพุทธเจ้า. (ป.).

พุทธกาล
น. สมัยเมื่อพระพุทธเจ้ายังมีพระชนม์อยู่, พุทธสมัย, ก็ใช้ (ปาก)ช่วงระยะเวลาที่เชื่อกันว่าหลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้วพระพุทธศาสนาจะดํารงอยู่ ๕,๐๐๐ ปี. (ป.).

พุทธคุณ
น. คุณของพระพุทธเจ้าอย่างย่อที่สุด มี ๓ ประการ คือ พระบริสุทธิคุณพระปัญญาคุณ พระกรุณาคุณ. (ป.).

พุทธจักร
น. อํานาจปกครองคณะสงฆ์ทางพระพุทธศาสนา, คู่กับ อาณาจักรซึ่งหมายความว่า อํานาจปกครองทางบ้านเมือง.

พุทธเจดีย์
น. เจดีย์ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้า มี ๔ ชนิด คือ ธาตุเจดีย์ บริโภคเจดีย์ธรรมเจดีย์ และอุเทสิกเจดีย์.

พุทธฎีกา
น. ถ้อยคําของพระพุทธเจ้า; (โบ) ถ้อยคําของสมเด็จพระสังฆราช.(จารึกสยาม). (ป.).

พุทธตันตระ
น. นิกายหนึ่งในพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน ซึ่งเกิดขึ้นจากการนําหลักพิธีกรรมของฮินดูตันตระมาผสมกับหลักปรัชญาปารมิตาของนิกายมาธยมิกะหรือศูนยวาท.

พุทธปฏิมา, พุทธปฏิมากร
น. รูปเปรียบหรือรูปแทนองค์พระพุทธเจ้า คือ พระพุทธรูป, มักใช้ย่อเป็น ปฏิมา หรือ ปฏิมากร.

พุทธปฏิมา, พุทธปฏิมากร
น. รูปเปรียบหรือรูปแทนองค์พระพุทธเจ้า คือ พระพุทธรูป, มักใช้ย่อเป็น ปฏิมา หรือ ปฏิมากร.

พุทธมามกะ
[พุดทะมามะกะ] น. ผู้ประกาศตนว่าพระพุทธเจ้าเป็นพระบรมศาสดาของตน, ผู้ประกาศตนว่าเป็นผู้นับถือพระพุทธศาสนา.

พุทธศักราช
[พุดทะสักกะหฺราด] น. ปีนับตั้งแต่พระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานมา.

พุทธศาสนิกชน
[พุดทะสาสะนิกกะชน] น. ผู้ที่นับถือพระพุทธศาสนา.

พุทธสมัย
น. สมัยเมื่อพระพุทธเจ้ายังมีพระชนม์อยู่.

พุทธองค์
ส. หมายถึงองค์พระพุทธเจ้า ใช้ว่า พระพุทธองค์.

พุทธังกูร, พุทธางกูร
น. หน่อพระพุทธเจ้า คือผู้ที่จะได้เป็นพระพุทธเจ้าในภายภาคหน้า.(ป.).

พุทธังกูร, พุทธางกูร
น. หน่อพระพุทธเจ้า คือผู้ที่จะได้เป็นพระพุทธเจ้าในภายภาคหน้า.(ป.).

พุทธันดร
น. ช่วงเวลาที่โลกว่างพระพุทธศาสนา คือ ช่วงเวลาที่ศาสนาของพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่งสูญสิ้นแล้ว และพระพุทธเจ้าพระองค์ใหม่ยังไม่อุบัติ. (ป. พุทฺธนฺตร).

พุทธาภิเษก
น. ชื่อพิธีในการปลุกเสกพระพุทธรูปหรือวัตถุมงคล โดยมีพระเถระผู้เชี่ยวชาญในการทำสมาธิจำนวนหนึ่ง ซึ่งเรียกว่าคณะปรก นั่งภาวนาส่งกระแสจิตเพ่งคุณพระรัตนตรัยเข้าไปสู่องค์พระหรือวัตถุมงคลนั้น ๆ.

พุทธาวาส
น. ส่วนหนึ่งของวัดประกอบด้วย โบสถ์ วิหาร เจดีย์ ซึ่งใช้เป็นที่ประกอบสังฆกรรม โดยมีกําแพงกันไว้ต่างหากจากส่วนที่พระภิกษุสามเณรอยู่อาศัย ซึ่งเรียกว่าสังฆาวาส, วัดที่สร้างขึ้นเป็นที่ประกอบสังฆกรรมโดยเฉพาะ โดยไม่มีสังฆาวาส เช่นวัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว).

พุทธุปบาทกาล
[พุดทุบบาดทะกาน] น. ช่วงเวลาที่มีพระพุทธเจ้าเกิดขึ้นในโลก.(ป.).

พุทธชาด
[พุดทะ] น. ชื่อไม้เถาชนิด Jasminum auriculatum Vahl ในวงศ์Oleaceae ดอกสีขาวกลิ่นหอม, บุหงาประหงัน ก็เรียก.

พุทธรักษา
[พุดทะ] น. ชื่อไม้ล้มลุกมีเหง้าหลายชนิดในสกุล Canna วงศ์Cannaceae ขึ้นเป็นกอ ดอกสีต่าง ๆ.

พุทธังกูร, พุทธางกูร
ดู พุทธ, พุทธ, พุทธะ.

พุทธังกูร, พุทธางกูร
ดู พุทธ, พุทธ, พุทธะ.

พุทธันดร
ดู พุทธ, พุทธ, พุทธะ.

พุทธาภิเษก
ดู พุทธ, พุทธ, พุทธะ.

พุทธาวาส
ดู พุทธ, พุทธ, พุทธะ.

พุทธิ
[พุดทิ] น. ปัญญา, ความฉลาด. (ป.).

พุทธิศึกษา
น. การศึกษาที่เน้นในเรื่องการสอนให้เกิดความรู้ความคิดอย่างมีเหตุผล.

พุทธุปบาทกาล
ดู พุทธ, พุทธ, พุทธะ.

พุทโธ่
อ. คําที่เปล่งออกมาด้วยความสงสารหรือรําคาญใจเป็นต้น.

พุทรา
[พุดซา] น. ชื่อไม้ต้นชนิด Ziziphus mauritiana Lam. ในวงศ์Rhamnaceae กิ่งมีหนาม ผลมีทั้งกลมและรี, พายัพและอีสานเรียก กะทัน ทัน หรือ หมากทัน. (ป., ส. พทร).

พุธ
น. ชื่อดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดในระบบสุริยะ มองเห็นด้วยตาเปล่า อยู่ห่างดวงอาทิตย์ประมาณ ๕๘ ล้านกิโลเมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๔,๘๗๕ กิโลเมตร เป็นดาวเคราะห์ที่ไม่มีบรรยากาศและมีพื้นผิวคล้ายดวงจันทร์ของโลก; ชื่อวันที่ ๔ แห่งสัปดาห์.

พุธะ
(โหร) น. ชื่อยาม ๑ ใน ๘ ยามในเวลากลางวัน. (ดู ยาม).

พุโธ
(โหร) น. ชื่อยาม ๑ ใน ๘ ยามในเวลากลางคืน. (ดู ยาม).

พุ่ม
น. ลักษณะกิ่งก้านของต้นไม้ที่รวมกัน มีทรงเกือบกลมยอดนูนคล้ายกระพุ่มมือ หรือสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่นต้นมะขามแตกกิ่งก้านเป็นพุ่ม พุ่มต้นเข็ม, ชื่อดอกไม้ไฟอย่างหนึ่งใช้ดอกไม้เทียนเสียบซี่ไม้เป็นชั้น ๆ กลางพองเป็นรูปพุ่ม.

พุ่มกัณฑ์เทศน์
น. ดอกไม้ที่จัดเป็นพุ่มบนพาน ตะลุ่ม หรือ โตก มีเทียนขี้ผึ้งซึ่งติดเงินเหรียญโดยรอบตั้งอยู่ตรงกลาง ปัจจุบันมักใช้ก้านธูปคีบธนบัตรปักไว้ที่ต้นเทียน.

พุ่มข้าวบิณฑ์
ดู พุ่มทรงข้าวบิณฑ์.

พุ่มดอกไม้
น. ดอกไม้ที่จัดบนพานให้มีลักษณะเป็นพุ่มยอดแหลม สำหรับบูชาพระเป็นต้น นิยมใช้ดอกไม้สด เช่น ดอกบานไม่รู้โรย ดอกผกากรอง.

พุ่มทรงข้าวบิณฑ์
น. เครื่องบูชาทำด้วยข้าวบิณฑ์ ตั้งบนภาชนะเช่นพาน, เรียกรูปทรงที่มีลักษณะเช่นนั้นว่า ทรงข้าวบิณฑ์ หรือ พุ่มข้าวบิณฑ์;เรียกลายไทยแบบหนึ่งผูกเขียนในรูปทรงเช่นนั้นว่า ลายทรงข้าวบิณฑ์ หรือ ลายพุ่มข้าวบิณฑ์.

พุ่มเทียน
น. พุ่มดอกไม้ถวายพระ ใช้เทียนไขหรือเทียนขี้ผึ้งหล่อเป็นดอกไม้ชนิดต่าง ๆ มีดอกมะลิเป็นต้น ติดแป้งเปียกตามลวดลายที่โครงกระดาษรูปพุ่มแทนดอกไม้สด.

พุ่มพวง
น. หญิงสาว.

พุ่มม่าย
ว. ยังเป็นม่ายอยู่.

พุ่มไม้
น. กลุ่มต้นไม้เล็ก ๆ ที่ขึ้นเป็นซุ้มเป็นเซิง.

พุมเรียง
[พุมมะ] ดู ชํามะเลียง.

พุ้ย
ก. พายโดยแรงให้เรือไปโดยเร็ว, โดยปริยายหมายถึงอาการที่เอาตะเกียบคุ้ยข้าวเข้าปาก.

พู ๑
น. เรียกสิ่งที่มีลักษณะนูนออกมา เช่น พูทุเรียน.

พูพอน
น. รากไม้ที่ขึ้นเป็นปีก เป็นพู หรือเป็นปมที่โคนต้น ซึ่งแผ่ขยายออกไปรอบ ๆ เพื่อพยุงลำต้น, พอน ก็เรียก.

พู ๒
น. ถั่วพู. (ดู ถั่วพู ที่ ถั่ว ๑).

พู่
น. กลุ่มหรือกระจุกที่ประกอบด้วยขนสัตว์ ไหม ด้าย หรือสิ่งอื่น ๆที่คล้ายกัน โดยมากใช้ห้อย เช่น พู่เรือสุพรรณหงส์ พู่ม่าน, ที่ใช้ชูก็มีบ้าง เช่น พู่หมวกเครื่องยศทหารบางเหล่า.

พู่กลิ่น
น. ชื่อพวงดอกไม้ร้อยมีรูปแบนประกอบด้วยอุบะ. (ดู กลิ่น ๒).

พู่กัน
น. เครื่องเขียนหนังสือหรือระบายสี ตอนปลายเป็นพู่ทำด้วยขนสัตว์.

พูกาม
น. พม่า, ปรกติใช้ พุกาม.

พูด
ก. เปล่งเสียงออกเป็นถ้อยคํา, พูดจา ก็ว่า.

พูดคล่องเหมือนล่องน้ำ
(สํา) ก. พูดไม่ติดขัด เช่น สารพัดพูดคล่องเหมือนล่องนํ้า.(ไกรทอง), พูดคล่องเป็นล่องนํ้า ก็ว่า.

พูดจนลิงหลับ
(ปาก) ก. พูดจนผู้ฟังเคลิบเคลิ้มไปตาม.

พูดจริงทำจริง
ก. ทําได้อย่างที่พูดไว้, รักษาคําพูด.

พูดจา
ก. พูด.

พูดดีเป็นศรีแก่ปาก
(สํา) น. พูดดีเป็นที่นิยมชมชอบ.

พูดเป็นต่อยหอย
(สํา) ก. พูดฉอด ๆ ไม่หยุดปาก.

พูดเป็นนัย
(สํา) ก. พูดอ้อม ๆ โดยไม่บอกเรื่องราวตรง ๆ.

พูดเป็นน้ำไหลไฟดับ, พูดเป็นไฟ
ก. พูดคล่องเหลือเกิน.

พูดเป็นน้ำไหลไฟดับ, พูดเป็นไฟ
ก. พูดคล่องเหลือเกิน.

พูดไปสองไพเบี้ย นิ่งเสียตำลึงทอง
(สํา) ก. พูดไปไม่มีประโยชน์ นิ่งเสียดีกว่า.

พูดสด
ก. พูดโดยมิได้เตรียมมาก่อน.

พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ
(สํา) ก. พูดห้วน ๆ.

พูน
ก. เพิ่มให้สูงขึ้นให้มากขึ้น เช่น พูนดิน. ว. เต็มจนนูน เช่น ตักข้าวจนพูนจาน.

พู้น
ว. นู้น, โน้น.

พู่ระหง
น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Hibiscus schizopetalus (Dyer) Hook.f. ในวงศ์Malvaceae ดอกสีแดงห้อยลง กลางดอกมีเกสรเป็นพู่ยาว, หางหงส์ก็เรียก.